Pagsalubong ng hanging amihan

PAGSALUBONG NG HANGING AMIHAN

Disyembre na, kaylamig ng hanging amihan
tila tumatagos sa buo kong katawan
amihan itong tila ba isang salarin
na bawat laman ko'y nais nitong waratin
sabay sa pangingilo ng buto sa batok
habang sa hanging amihan nakikihamok
magkaibang lamig sa magkabilang dulo
ng mundo, ang katawan ko'y naninibago
para bang di na sanay sa aba kong bansa
habang tinatahak ang rumaragasang baha
tila baga tulala akong sumusuong
sa panganib na di na naisip sumilong
kaylamig ng amihang kasabay ng unos
na sa buo kong pagkatao'y tumatagos

- gregbituinjr.

Bulaklak silang di naman nalanta

BULAKLAK SILANG DI NAMAN NALANTA

bulaklak silang di naman nalanta
kundi sa unos sila'y nasalanta
ang bagyo'y patuloy sa pagbabanta
anumang saglit handang rumagasa
kayraming rosas na humahalimuyak
na kasabay kong gumapang sa lusak
rosas silang sa unos nakidigma
sa anumang panganib laging handa
tumumba ang mga rosas na pula
na alay sa magagandang dalaga
habang tuloy ang ulan sa pagbuhos
kukunin ko sa kabila ng unos
ang isang pulang rosas na nalamog
upang sa sinusuyo'y maihandog
rosas yaong sakdal ganda't may tinik
na ngalan ng dilag ay natititik
kukunin ko ulan man ay tikatik
tulad ng gintong nabaon sa putik

- gregbituinjr.

Di man nagisnan ang inaasahang niyebe

DI MAN NAGISNAN ANG INAASAHANG NIYEBE
15 pantig bawat taludtod

pangarap ko muling makita ang puting niyebe
ngunit di ko natagpuan nitong buong Nobyembre
nanatili hanggang kalagitnaan ng Disyembre
wala sa Paris ang nakita noon sa Iwate

kahit nadarama yaong lamig na bumabagtas
sa katawan pagkat panahon iyon ng taglagas
na kung di magbalabal ay maaaring mautas
ngunit di makapuputi sa pag-ibig kong wagas

ang inaasahang niyebe'y di ko na nagisnan
at marahil di na iyon muling mapagmamasdan
sasariwain na lang yaon sa mga larawan
na animo'y naroong dinarama ang kawalan

niyebe sa aking loob ay maaring malusaw
sa saliw ng indayog ng tinig mong anong gaslaw
papalitan ng alab ang katawang sakdal ginaw
habang pinapawi mo ang danas kong pamamanglaw

- gregbituinjr.

Pagsalubong ni Nona

PAGSALUBONG NI NONA

galing ibang bansa'y sinalubong agad ni Nona
mula sa malamig ay ulan ngayon ang kasama
pasan ang ilang gamit ay baha na ang kalsada
kayhirap sumakay lalo't ang nasa bulsa'y barya

mabuti't sa loob ay may natitira pang lakas
naalalang baha sa lungsod ay lagi nang danas
malamig ang simoy ng hangin, sa sarili'y anas
galing sa malamig ay sa malamig din bumagtas

ah, Nona, unos kang agad sumalubong sa akin
habang pasipul-sipol pa ang malamig na hangin
kinalakhan na sa lungsod ang ganitong danasin
tulad mo'y di man iba, ako'y mag-iingat pa rin

dama ko si Nona pagkat patuloy ang pagbuhos
pati inanod na basura'y kasama sa agos
kayrami muling buhay ang naging kalunos-lunos
may katapusan pa ba itong taun-taong unos

- gregbituinjr.
15 Nobyembre 2015

Nang umibig ang makata

NANG UMIBIG ANG MAKATA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
10 pantig bawat taludtod

umiibig ang makata ngunit
walang nagkakamaling umibig
sa makatang ulayaw ng lumbay

tanong ng dalagang sinusuyo:
"makabibili kaya ng bigas
o makagagawa ba ng bahay
ang mga hinahabi mong tula?
makata, di ba't ikaw rin yaong
nagsabing walang pera sa tula?"

ang makata'y wala nang magawa
at inunawa na lang ang mutya
nangyari'y kanya na lang tinula
at bakasakaling may maawa
at ang kanyang puso ay matudla

Pagpinta ni Ate Juliet

PAGPINTA NI ATE JULIET

sa pagpinta'y nakibahagi si Ate Juliet
sa may dingding, sa larawan ng nagngangalang Agit
ang pampintura'y buong pagmamahal niyang bitbit
sadyang aming dama ang kanyang pagmamalasakit

hinahagod ng kamay upang sining ay mabuo
habang sa dibdib ay dama ang luhang tumutulo
alaala iyong tunay ngang nakasisiphayo
pagkat ang nasa larawan, sa Yolanda'y naglaho

ngunit dapat ipinta, ang mensahe'y ipaalam
na nagbabagong klima'y tunay, di agam-agam lang
na tayo'y magsikilos, bawat isa'y makialam
pagkat tayo'y iisa, iisa't may pagdaramdam

tila bihasa, sa hagdang mataas pa'y umakyat
ang ibinahagi nyo'y sadyang dama naming sukat
sa inyo po, Ate Juliet, maraming salamat
at sa iba pang nagbahagi ng talento't lahat

- gregbituinjr.

- sa Point Ephemere, Disyembre 6, 2015, nang tapusing ipinta ni  kasamang AG Saño ang larawan ng kanyang kaibigang si Agit na namatay kasama ang buong pamilya sa Tacloban sa kasagsagan ng bagyong Yolanda noong Nobyembre 13, 2013

Ang larawan ni Agit

ANG LARAWAN NI AGIT
15 pantig bawat taludtod

pinta sa dingding, alay ng kasamang A.G. Saño
larawan iyon ng namayapang Agit Sustento
  isa sa libu-libong nangawala sa Tacloban
  dahil sa Yolandang sakdal lupit sa mamamayan
sa kaylaking pader, ipinintang dalawang araw
kayraming nagtulong-tulong, bawat isa'y humataw
  mababakas mo sa kanila ang pusong may tuwa
  kahit ang ipininta'y tunay na ikaluluha
gumigiti man ang pawis, mukha'y maaliwalas
mga pagtulong nila'y walang halagang katumbas
  kundi saya sa pusong nakatulong sa hangaring
  ipaalala sa mundo ang nangyari sa atin
na mula Tacloban hanggang Guiuan ay nanalanta
ng libu-libong pamilyang winasak ni Yolanda
  magkasama ang magkaibigang A.G. at Agit
  ilang oras bago dumatal ang unos ng lupit
naghiwalay sila pagkat maggagabi na noon
hanggang dumating yaong si Yolanda't nandaluyong
  libu-libo ang nilamon ng animo'y buwitre
  unos na lumipol, kapara'y kaylaking tsunami
buong pamilya ni Agit ay nangawalang sukat
kasama pati ang kayraming di na naiulat
  pinta sa dingding, alay ng kasamang A.G. Saño
  paggunita iyon sa nawalang Agit Sustento

- gregbituinjr.

- sa Point Ephemere sa Paris, Disyembre 6, 2015, nang ipinta ni kasamang AG Saño ang larawan ng kanyang kaibigang si Agit na namatay kasama ang buong pamilya sa Tacloban sa kasagsagan ng bagyong Yolanda noong Nobyembre 8, 2013

Kaylamig ng hanging amihan

KAYLAMIG NG HANGING AMIHAN

Disyembre na, kaylamig ng hanging amihan
tila tumatagos sa buo kong katawan
amihan itong tila ba isang salarin
na bawat laman ko'y nais nitong waratin
sabay sa pangingilo ng buto sa batok
habang sa hanging amihan nakikihamok
magkaibang lamig sa magkabilang dulo
ng mundo, ang katawan ko'y naninibago
para bang di na sanay sa aba kong bansa
habang tinatahak ang rumaragasang baha
tila baga tulala akong sumusuong
sa panganib na di na naisip sumilong
kaylamig ng amihang kasabay ng unos
na sa buo kong pagkatao'y tumatagos

- gregbituinjr.
- kinatha sa St. Denis bago magtungo sa Chapelle W. D. Des Anges, malapit sa istasyon ng Duroc, Disyembre 2, 2015

Kumakagat ang lamig habang kagat ang mansanas

KUMAKAGAT ANG LAMIG HABANG KAGAT ANG MANSANAS
Paa’t diwa’y humahakbang sa panahong taglagas
Kumakagat ang lamig habang kagat ang mansanas
Nanunuot sa kalamnan, tumatagos sa swelas
Ugat ay dapat gisingin ng marubdob na ningas

Ako’y sandaling tumigil at baka may kuliglig
Marahil dahil sa ginaw ay di sila marinig
O marahil sila’y sadyang wala, di maulinig
Pagkat sila’y nagsilikas na’t di angkop sa lamig

Ang tanging naririnig na’y ang himig niring puso
Kaya pang maglakad, nilalamig man yaring dugo
Ang adhikain sa puso’t diwa’y di maglalaho
Pagkat nilalakad ay para sa bayan at mundo

Nilalamig man, mansanas na kagat ay naubos
Habang sa diwa ko mga kasama’y lumalagos
Mahabang paglalakad ma’y di pa matapos-tapos
Ramdam kong adhikaing tangan ay di mauupos

- gregbituinjr, sa bayan ng Cheateau Landon sa Pransya, 23 Nobyembre 2015

Pagdama sa pintig ng puso't hininga

PAGDAMA SA PINTIG NG PUSO'T HININGA

Ating damhin, di ang bilis ng paa
Kundi ang pintig ng puso't hininga
Tumatalim ang nagbabagong klima
Klimang lumalamig at nagbabaga

Sa malayong pook kami’y napadpad
Upang mga pangyayari’y malantad
Sigwa’t unos na laging bumubungad
Trahedya nito sa iba’y malahad

Rumagasa ang Ondoy at Yolanda
Maraming bayang sinalpok ng Glenda
Sendong, Pedring, binaha ang kalsada
Kayraming namatay at nasalanta

Paano aangkop at maghahanda
Ang bayang dinadaluhong ng sigwa
Ah, kaylalim, tumatagos ngang pawa
Sa kaibuturan ng puso't diwa

Santambak na ang kuro’t mga lumot
Iba na ang timpla ng saya’t lungkot
Ngumingiti kahit nabuburaot
Di malimi kung anong masasambot

Bawat isa’y magkakasamang buo
Nagbabaga man ang sigwang bubugso
Patuloy ang lakad ng buong puso
Para sa bayan at mahal na bunso

- gregbituinjr, kinatha sa bayan ng La Charite sur Loire sa Pransya, 21 Nobyembre, 2015

Maligayang kaarawan po, Itay

MALIGAYANG KAARAWAN PO, ITAY
Bumabati po ako, malayo man,
Itay, ng maligayang kaarawan
Nawa’y nasa mabuting kalagayan
At maayos ang inyong kalusugan

Kayo’y aking inspirasyon ni Inay
Sa bawat akda’t mga paglalakbay
Mga payo nyo’y mabubuting tunay
Na sa araw at gabi’y aking gabay

Sa inyo, Itay, maraming salamat
Pagkat pinalaki nyo kaming mulat
Sa lipunan ay nanatiling dilat
Sa dunong ay di kami nagsasalat

Natatangi kayong ama sa mundo
Itay, maligayang kaarawan po

-gregbituinjr
17 Nobyembre 2015,
Kinatha sa bahay ng aming host sa nayon ng Versaugues, malapit sa bayan ng Paray le Monial, sa France
#ClimateWalk #ClimatePilgrimage

Panawagang katarungan sa Paris

PANAWAGANG KATARUNGAN SA PARIS

Nasagap naming ulat ay sadyang nakagigitla
Ang lungsod ng Paris ay nabubo ng dugo’t luha
Kayraming inosenteng buhay yaong nangawala
Ah, nakalulungkot mabatid ang gayong balita

Pati pamilya namin ay tunay ngang nag-alala
Kaya maagap na tugon ay agad pinadala
Wala pa sa Paris, ipinaalam sa kanila
Kami pong naglalakad ay malayo sa disgrasya

At ipinapanawagan naming dapat makamtan
Ng mga inosenteng biktima ang katarungan
Patuloy na maglalakad, sa dibdib may takot man
Hanggang maabot namin bawat adhikaing tangan

- gregbituinjr
Kinatha sa banal na nayon ng Taize sa France, 15 Nobyembre 2015

Masukal ang lansangan patungong Taize

MASUKAL ANG LANSANGAN PATUNGONG TAIZE

Masukal ang lansangan patungong Taize
Umagang sabik kaming umalis ng Cluny
Labing-isang kilometro, dumating kami
Bago magpananghali, buti’t di ginabi

Dinaanan namin ay dawag, kabukiran
Akyat-baba, tambak ang dahong naglaglagan
Rantso, kayraming bakang inaalagaan
Hanggang ang tinahak na’y gilid ng lansangan

Sa banal na nayon ng Taize tumigil
At isinuko roon anumang hilahil
Sa aming adhika’y walang makapipigil
Lalo’t hustisyang pangklima ang umukilkil

Di ko malilimot ang nayon ng Taize
Ang pagdatal dito’y ipinagmamalaki
Banal na nayong nagsisilbi sa marami
Sana dito’y makabalik pa muli kami

-gregbituinjr
Kinatha sa banal na nayon ng Taize, sa France, 14 Nobyembre 2015

Gabi’y kaylamig sa Cluny

GABI’Y KAYLAMIG SA CLUNY

Gabi’y kaylamig sa Cluny, kaysarap ng kwentuhan
Malugod kaming tinanggap sa kanilang tahanan
Napag-usapan ang lugar, pati na kasaysayan
Cluny’y naitayo sampung siglong nakararaan

Maraming salamat, tinanggap kaming anong tamis
Lalo’t kami’y kinupkop ng pamilya Nozieres
Tahanan nila sa Cluny’y pagmasdan mo’t kaylinis
Kapara’y puso nilang sa diwa’y di mapapalis

- gregbituinjr
Kinatha sa bahay na aming tinuluyan sa Cluny, France, 14 Nobyembre 2015

Paglalakad sa taglagas

PAGLALAKAD SA TAGLAGAS

Di tulad sa Climate Walk, kaiba ang paglalakad
Sa panahong taglagas ay lamig ang tumatambad
Sa katawan at diwang tila ba inilalahad
Na magtatagumpay din kapag mabuti ang hangad

Lamig ang kalaban, dapat huwag kang masiphayo
Pagkat makararating din kung saan patutungo
Sa bawat hakbang sa taglagas tayo’y di susuko
Lalo’t adhikain ay nasa loob, diwa’t puso

- gregbituinjr
Kinatha sa Paroisse de Cluny – Saint Benoit, sa bayan ng Cluny sa France, 13 Nobyembre 2015

Payapa ang umaga sa Macon

PAYAPA ANG UMAGA SA MACON

Payapa ang umaga sa Macon
Dumilat, unti-unting bumangon
Naglalaglagan ang mga dahon
Ramdam na ang taglagas na iyon

Ngayon, maglalakad muli kami
At tutungo sa bayan ng Cluny
Sa daan ay magdidili-dili
At nawa’y di abutin ng gabi

- gregbituinjr
Kinatha bago maglakad tangan ang bandera ng People's Pilgrimage
13 Nobyembre 2015

Sining sa dingding

SINING SA DINGDING

Naroon kami’t sumama sa pagpinta sa dingding
Tulong-tulong upang malikha ang kaygandang sining
Ipininta ang larawan ng batang anong lambing
Upang dakilang mensahe sa madla’y maparating

Kung nagtatanim na ng halaman kahit bata man
Inihahasik na’y pag-asa ng kinabukasan
Hangin, karagatan, lupain, kapwa, kalikasan
Ay dapat pagtulungan na nating pangalagaan

Panahon nang higitan natin ang pulos salita
Dapat nang magsikilos at ipakita sa gawa
Ang pagiging handa sa mga daratal na sigwa
Huwag ding pabayaan ang hayop nating alaga

Pakatitigan ang sining, may ipinaaabot
Mga suliranin gaano man kasalimuot
Paglutas sa problema’y di dapat pulos palusot
Maliit mang pagkilos, may magandang idudulot

- gregbituinjr
10 Nobyembre 2015, sa Espace Protestant Theodore Monod sa Lyon, France
Ang nasabing pagpipinta sa dingding ay pinangungunahan ni AG Sano

Karangalang makasama sa Climate Pilgrimage

KARANGALANG MAKASAMA SA CLIMATE PILGRIMAGE

Nang ako’y mapili, aba’y isa nang karangalan
Ang pagkapiling ito’y di ko dapat pabayaan
Pagkat pagkakataong ganito’y bihira lamang
Tulad ng agilang bihira na sa kalawakan.

Taos-pusong pasasalamat sa mga tumulong
At sa misyong ito’y nabigyan ng pagkakataon
Upang panawagang “Climate Justice” ay maisulong
Kinatawan ng bansa, at sa Paris paparoon

Sa bawat kasama sa Climate Pilgrimage na ito
Ang bawat hinahakbang natin ay para sa mundo
Sa mga di nakasama, kaisa namin kayo
Sa diwa’t niloloob ay nagkakaisa tayo

Kaya sa inyo, mabuhay kayo, mga kapatid
Pagbabago ng mundo’t sistema ang ating hatid
Pagkat habang bulok na sistema itong balakid
Ah, kayrami pang buhay ang tiyak  na mapapatid

Layunin nitong Climate Pilgrimage patungong Paris
Sa mga lider ng mga bansa’y maisaboses
Init ng mundo’y huwag madagdagan ng two degrees
Bulnerableng bansa’y sagipin sa pagmamalabis

Dapat magkaisa sa paghahanap ng solusyon
Bago pa ang mundo’y maging isang tila kabaong
Sa panawagan ng mamamayan ng mundo ngayon
Ay dapat nang makinig ang mga lider ng nasyon

- gregbituinjr
9 Nobyembre 2015, sa tanggapan ng Espace Protestant Theodore Monod, sa Lyon, France

Pagdatal sa bunganga ng Lyon

PAGDATAL SA BUNGANGA NG LYON

Biglaan, di ko inaasahang makararating
Sa bunganga ng Lyon na tila sumisingasing
Habang mga tao’y sinalubong akong kaylambing
Tila ako’y bumangon sa kayhabang pagkahimbing

Narito na po sa Lyon ang inyong anak, Inay
Handa po sa layuning nasa balikat na tunay
Habang nasa eroplano pa’y aking naninilay
Ang sakripisyo’t pag-asang dapat ipagtagumpay

Sa mga taga-Lyon, Pilipino man o Pranses
Maraming salamat sa pagtanggap nyong anong tamis
Para sa dakilang layunin ay handang magtiis
Sa aming dibdib, pagmamahal nyo’y di maaalis

Nag-aalab ang damdaming maglalakad ng Lyon
Patungong Paris habang tangan yaong nilalayon
Nawa’y magkaisa na ang mamamayan at nasyon
Upang suliranin sa klima’y mabigyang solusyon

-gregbituinjr
9 Nobyembre 2015, sa bahay ng pamilya Curvers malapit sa Parc Chamvolet sa Lyon, France

Pagninilay sa Lyon

PAGNINILAY SA LYON

Napapatitig sa anong gandang panahon
Siyang tunay, nandito na ako sa Lyon
Aba’y di na ito panaginip sa hapon
Kinurot ko ang kutis, narito nga ngayon
Handang tahakin ang nag-aalab na layon.

Sa buong mundo’y isisigaw: “Climate Justice!”
Ang mga bansa’y di dapat Climate Just-Tiis!
Dapat nang pigilan yaong nagmamalabis
Sa emisyon na sa marami’y tumitiris
Tayo’y kumilos para sa mundong malinis.

Hanging malinis, di polusyon ang malanghap
Dagat na malinis, di tapunan ng iskrap
Lupaing malinis,  di miniminang ganap
Pusong malinis, di pulos tubo ang hanap
At bawat isa’y sama-samang lumilingap.

- gregbituinjr
madaling araw ng Nobyembre 9, 2015
kinatha sa bahay ng pamilya Morlac, Lyon, France

Payo ni Inay

PAYO NI INAY

"Anak, huwag mong kalilimutang magpasalamat
Sa lahat ng mga biyayang iyong natatanggap
Saan ka man pumunta at sa iyo'y may lumingap
Pasalamatan ang buti nilang iyong nalasap."

Payo ni Inay ay mahalaga sa pagkatao
Dignidad at pakikipagkapwa'y dapat taglay mo
Saanman makisalamuha, doon man o dito
Mga payo niya'y para sa ikabubuti ko

Lalo na ngayong nasa malayo akong lupain
Mga payo't bilin niya'y di ko dapat limutin
Lalo sa pagharap sa daratal mang suliranin
Loob ko'y malakas na bawat sigwa'y sagupain

Maraming salamat po, Inay, sa bawat mong payo
Tunay ngang ayaw mong sa karimlan ako tumungo

- gregbituinjr
8 Nobyembre 2015
Lyon, France

Di tayo lingkodbayan upang paglingkuran

DI TAYO LINGKODBAYAN UPANG PAGLINGKURAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

mga lingkodbayan tayong malalakas ang tuhod
na sa problema ng masa'y di basta nakatanghod
lingkodbayan tayong dapat tapat sa paglilingkod
upang serbisyo'y kamtin ng madla't sila'y malugod

sapagkat lingkod bayan tayong kanilang alipin
tunay na nagsisilbi sa dukha't walang makain
ang paglilingkod ay di negosyong pagyayamanin
kundi pagharap sa suliraning dapat lutasin

bakit may mga dukha't pinagsasamantalahan
nitong mayayaman at may mga ari-arian
dahil may pribadong pag-aaring pinagyayabang
na siya ngang puno't dulo ng katampalasanan

kung ang paglilingkod natin ay tunay na masidhi
pawiin ang konsepto ng pribadong pag-aari
nang mapawi na rin ang pagkakahati sa uri
pag-aaring di sagrado’y dapat ipamahagi

di tayo naging lingkodbayan upang paglingkuran
tayo'y lingkodbayan dahil naglilingkod sa bayan
di tayo boss o amo ng dukha't nahihirapan
pagkat tayo'y dapat nagsisilbi sa sambayanan

Paglalakbay para sa manggagawa

PAGLALAKBAY PARA SA MANGGAGAWA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

manlalakbay akong wala ni sariling tahanan
lakad ng lakad na tila walang patutunguhan
tinatagos ang mga ilog, dagat at kabundukan
tinatahak ang sementado't maputik na daan
nasa'y matayo ang makamanggagawang lipunan

kasama sa pag-oorganisa ng manggagawa
bilang uri't matatag na hukbong mapagpalaya
na laging nakaharap sa rumaragasang sigwa
silang hukbo ng obrero ang kawal na gigiba
sa bayang tiwali ng mapang-api't mapangutya

uring manggagawa silang mapagpalayang hukbo
pulu-pulutong at briga-brigadang matitino
handang dumurog sa kapitalismong walang puso
upang pang-aapi'y wakasan sa ilaya't hulo
pagsasamantala'y pawiin sa lahat ng dako

manggagawang papawi sa pribadong pag-aari
pag-aaring pinagmamalaki ng hari't pari
pag-aaring dahilan ng karukhaang masidhi
siyang dahilan din ng pagkakahati sa uri
pribadong pag-aaring dapat tuluyang mapawi

yaman ng lipunan ay ipamahagi sa lahat
di dapat gawing pribado ang lupa, hangin, dagat
sa ganito'y dapat uring manggagawa'y mamulat
di baleng mayayaman ay mawalan ng ulirat
kaysa burgesya'y nagdiriwang, dukha'y nagsasalat

o, manggagawa, hukbong mapagpalaya, halina
lipunang makatao'y itayo nang sama-sama
bawat obrero'y patuloy nating iorganisa
at habang sila'y ating nakikita't nadarama
alam kong sa paglalakbay ko'y di na nag-iisa

Babae'y di paaapi

Mabuhay ang mga KABABAIHAN
pagkat di paaapi kaninuman
sarili'y handa nilang ipaglaban
talagang kanilang patutunayan:
babae'y di tanda ng kahinaan!

tulad ng mahal na ina, babae
di sila basta iiyak sa tabi
at kayang ipagtanggol ang sarili
di sila papayag na magpaapi
laban sa sinumang nananalbahe

- gregbituinjr.110315

Anang mga anakdalita

ANANG MGA ANAKDALITA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

anang dukha, araw at gabi kaming nagsisikap
ngunit sadyang mabuting kapalaran ay kay-ilap
kahit na may oportunidad, di kami matanggap
pinipili'y magagandang kutis, di ang mahirap

kasalanan ba ng maralita ang maging dukha
karukhaan ba namin ay aming pagkakasala
isinilang na dukha dahil ama't ina'y dukha
na mula naman sa lolo't lolang anakdalita

isinilang ba kaming kakambal na iyang gutom
masisisi ba kami kung kamao'y nakakuyom
nakakapanginig na ang hamog at alimuom
sa danas naming dusa, bibig na'y di maitikom

madaling araw pa lamang kami na'y gumigising
papasok ang anak, ihahanda ang kakainin
susuong sa trabahong di alam kung papalarin
kayod ng kayod para sa kikitaing katiting

pagkadukha ba'y pasalin-salin na rin ng lahi
di na ba matatapos ang pagkadukha't lugami
karukhaang dulot ng pagkapribado ng ari
yaman ng lipunan,iilan ang nagbabahagi

panahon nang bagong sistema ang ipagtagumpay
ng henerasyon ngayong sa hirap na'y nasasanay
yaman ng lipunan ay ipamahagi na ng pantay
nang wala nang dukha't mayaman sa bayan ng lumbay

Panahon ng lupit, panahong di ligtas

PANAHON NG LUPIT, PANAHONG DI LIGTAS
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

taun-taon na lang, tuwing sumasapit ang undas
naaalala’y kasama’t mahal na nangawala
sa panahong karapatan ay binabalasubas
ng diktadura't pasistang animo'y isinumpa
ah, panahon iyon ng lupit, panahong di ligtas
nang aktibista'y nakibaka para sa paglaya
ngunit pilit dinukot ng mga pasista't hudas
ang buhay nila't pagkatao’y tuluyang nasira

hanggang ngayon, walang mukha ang desaparesido
katawan nila o bangkay ay di pa matagpuan
deka-dekada't nagpalit-palit ng kalendaryo
kahit dukha pa rin mayroon na raw kaunlaran
ngunit para lang sa iilan, patuloy ang gulo
globalisasyon, pribatisasyon ang kasagutan
magsasaka'y walang lupa, aklasan ng obrero
tuliro pa rin magpalakad ang pamahalaan

habang patuloy pa rin itong aming paghahanap
sugat ng panahon ay patuloy na lumalatay
katarungan naming asam ay tunay na kay-ilap
aming mahal kaya'y saang lupalop napahimlay
may pag-asa pa kayang ang hustisya'y mahagilap
para sa mga nawala naming mahal sa buhay
iisa lamang ang natitira naming pangarap
ang makita silang muli kahit isa nang bangkay

Paano ba tinatakbuhan ang utang?

PAANO BA TINATAKBUHAN ANG UTANG?
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

di mo maiiwasan ang di magbayad ng utang
sapagkat iyong budhi'y tiyak mong makakalaban
di ka makatingin ng diretso sa inutangan
para bagang laging may multo sa iyong likuran
nagsasabing magbayad ka't siya'y nahihirapan

ama't ina ang pinagkakautangan ng buhay
na dapat alagaan, pagmamahal ang ialay
paglaki'y may kaibigan, mayroon ding kaaway
mayroong dahil sa alitan ay di mapalagay
tulad sa pulitika, kayrami na ng napatay

utang na barya-barya’y makakaya pang bayaran
ngunit kung milyon milyon, aba'y iba nang usapan
umutang sa iyo'y nagtila bula sa kadimlan
kahit guniguni't anino'y di na matagpuan
at kung ikaw iyon, bakit mo ako tinakbuhan

may utang na dugo ang mga pasista sa masa
noong batas-militar, kayraming nangawala na
lalo't nakibakang mapagpalayang aktibista
kaytagal na ng panahon, wala pa ring hustisya!
tinakbuhan ba ng estado ang inutang nila?

ang utang ba'y matatakbuhan ng mga may budhi?
kung buhay ang inutang, ubusan na ba ng lahi?
ang pagtakbo sa utang ay pagbabakasakali
ngunit kayhirap tumakbo, hustisya'y di madali
magbayad ng utang nang buhay ay di malugami

Ang Bilin

ANG BILIN

darating ang araw, mapupugto itong hininga
inihahabilin ko, di pa yaring kaluluwa
kundi itong katawan, na maitulong sa kapwa
di lang batid mamamatay ba sa sakit o bala

nais kong ang mga mata kong taglay ay ibigay
sa di pa nakakakita nitong bukangliwayway
sa nanghihinang puso, puso ko'y nais ialay
ngunit huwag sa walang pusong sakim, pumapatay

nais ko ring iambag itong aking mga dugo
sa sinumang nangangailangan, naghihingalo
pati anumang bahagi ng katawan ko't bungo
upang sakit ng dukha kahit paano'y maglaho

sunugin anumang nalabi sa aking katawan
at abo nito'y isaboy sa lupa't karagatan
nais kong muling maging bahagi ng kalikasan
habang lupa'y dinidilig ng agos ng tag-ulan

tanging ilibing lamang ay alaala kong sawi
at ibaón din anumang aking pagkakamali
na tanging maaalala'y akda't tula kong tangi
na babasahin ng susunod nating salinlahi

- gregbituinjr.
undas2015

Ang lunan sa labanan

litrato mula sa google

ANG LUNAN SA LABANAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

"We may be able to distinguish six kinds of terrain: accessible ground, entangling ground, temporizing ground, narrow passes, precipitous heights, positions at a great distance from the enemy." ~ from Sun Tzu's Art of War

sa isang mandirigma, dapat alam saang lunan
magaganap ang napipinto nilang sagupaan
kung saan ang bentahe'y doon dalhin ang labanan
mahirap suungin ang lugar na di mo malaman
baka doon matagpuan ang iyong katapusan

di nilalabanan ng banoy sa lupa ang ahas
alam niyang ang ahas pag nasa lupa'y malakas
kaya tinatangay iyon ng banoy sa mataas
ahas sa ere'y walang lakas pagkat ibang landas
ang himpapawid, tila saranggolang minamalas

dapat tulad din ng banoy ang isang mandirigma
inaaral ang lunan, sino't saan sasagupa
kung sa dagat, dapat kapara'y matinik na isda
alam ang sitwasyon, taktika'y inuunang lubha
nang sa pagdatal ng panganib ay handa sa sigwa

Hustisyang Pangklima, Ngayon na! Ngayon Na!

HUSTISYANG PANGKLIMA, NGAYON NA! NGAYON NA!
ni Gregorio V. Bituin Jr.

I

Hustisyang Pangklima, Ngayon na! Ngayon Na!
ang sigaw ng sambayanan sa kalsada
bukas ng salinlahi'y pineprepara
bukas na wala nang pagsasamantala
maysala'y panagutin sa gawa nila
nang sinira ang kalikasang kayganda
panahon nang baguhin itong sistema
at dinggin na ang panawagang hustisya!

II

Climate Justice Now! Mga Kapatid!
ito'y dapat nating ipabatid
upang di tayo basta mabulid
sa kapahamakang sasalabid
harapin natin bawat balakid
at Climate Justice na'y maihatid

Parang kampana ang mga trapo

PARANG KAMPANA ANG MGA TRAPO
ni Gregorio V. Bituin Jr.
10 pantig bawat taludtod

parang kampana ang mga trapo
pangako doon, pangako dito
sila ba'ng tatangan sa gobyerno?
magsisilbi bang tunay sa tao?

ang mga trapo'y parang kampana
paulit-ulit ang nginangawa
kaya tao'y walang napapala
sa trapong di magsilbi sa madla

ipasesemento ko ang daan
pagagandahin ang kabuhayan
pauunlarin ko ang lipunan
kada elekyon, pangako iyan

kalembang, kalembang, manunuyo
kalembang, masa'y muling sinuyo
kalembang, inulit ang pangako
kalembang, muli itong napako

Maiguguhit ba ng kamay ang pangarap na asam

MAIGUGUHIT BA NG KAMAY ANG PANGARAP NA ASAM
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

maiguguhit ba ng kamay ang pangarap na asam
paano kung bukas nila’y tila ba lumalamlam
karukhaan nila'y kailan kaya mapaparam
may dadatnan ba silang kinabukasang mainam

asam na pangarap ba'y kanilang maiguguhit
upang mapalipad ang kanilang hiling sa langit
napakapayak ng pangarap nilang mga yagit
simpleng tahanang matitirahan, di man marikit

pangarap na asam ba'y maiguguhit ng kamay
lalo na’t musmos na pinangarap na magkabahay
magulang nila'y dukha pa rin kahit nagsisikhay
gobyerno ba'y paanong sa kanila aalalay

iguguhit ba ng kamay ang asam na pangarap
nang kahit sa ganoon ay makaalpas sa hirap
paano bang kanilang pangarap ay maging ganap
upang ginhawa naman ay kanila ring malasap

litrato mula sa google

Kapitalismo ang sa kalikasan yumuyurak

 KAPITALISMO ANG SA KALIKASAN YUMUYURAK
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

kapitalismo ang sa kalikasan yumuyurak
ginahasa ang mga lupa't sa dugo natigmak
puno'y naputol, naglaho pati mga pinitak
dahil sa sistemang kapitalismong sadyang tunggak
tingin sa buhay ng katutubo'y para lang latak
mga salanggapang na pati obrero'y hinamak
troso't ginto'y kinuha habang labis ang halaklak
ganyan ang epekto pag tubo'y laging nasa utak
pinatatagas ang puhunan, tubo'y nilalaklak
pati lumad sa sariling bayan pinahahamak
tila kapitalista'y buong bayan ang sinaksak
buhay ang kapalit, kumita lang ng limpak-limpak
mina ng mina hanggang lupa na'y nakasisindak
ang kinalbo nilang bundok, sa delubyo ang bagsak
kalunos-lunos, at sa isip ng madla'y tumatak
pagbabago ng sistema na ang dapat matahak

Sa isang babaeng makata

SA ISANG BABAENG MAKATA

makatang mutya, maligayang kaarawan
tila isa kang diwata sa kalangitan
kapag umalingawngaw ang iyong pangalan
tandang liwanag ka sa hardin ng karimlan

maraming salamat, may makatang tulad mo
isa kang inspirasyon sa maraming tao
sa iyong bawat tula kami'y inspirado
bumabangon ang diwa sa bawat katha mo

makatang mutya, manatili kang malusog
malakas ang katawan, may diwang matayog
panitik mo sa tiwali'y bumubulabog
sa sistemang bulok, katha mo'y dumudurog

sadyang kami'y nagpupugay, makatang mutya
sa usad ng panitik mong may tuwa't luha
kaya mong suungin ang dumatal na sigwa
sa uring burgesya, katha mo'y mapangutya

sa iyo'y sadyang nais kong magpasalamat
nagawa ng tula mong ang masa'y dumilat
mga kathang sa marami'y sadyang kumalat
Hapi Bertdey sa iyo, mutyang mapagmulat

- gregbituinjr.
28 Oktubre 2015

Huwag kang tumungo sa daang tuwad

HUWAG KANG TUMUNGO SA DAANG TUWAD
ni Gregorio V. Bituin Jr.
11 pantig bawat taludtod

huwag kang tumungo sa daang tuwad
mga utak ng narito'y baligtad
na ninanasa'y pawang hubo't hubad
mga buhong silang dapat ilantad

di batid kung ano ang karapatan
ng kasama nilang kababaihan
na binubuyangyang yaong katawan
sa madla nang dahil sa kagipitan

ang mga pinuno'y nangungunsinti
libog nila ang pinamamarali
pinapatuwad ang mga babae
nagsayawan silang mga salbahe

nagkagewang-gewang na ang islogang
tuwid na daan nilang lingkodbayan
pagkat nangyayari'y tuwad na daan
ang tinungo pala’y huwad na daan

Tigib sa facial discrimination

TIGIB NG FACIAL DISCRIMINATION
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

pag malago ang balbas mo, ikaw na'y terorista
pag buhok mo'y mahaba, di ka pwede sa eskwela
pag may tato ka, ang tingin sa iyo'y masamâ na
pag bigote mo'y malago, aba'y babaero ka
naguguluhan sila sa mga ibang itsura
di maunawaan ang magkakaibang kultura

may bansang ang mahabang balbas sa kanila'y uso
dahil kultura nila't matso ang balbas-sarado
may bansa namang ang tao'y may talukbong sa ulo
na pananggalang sa gabok na galing sa disyerto
may nakasuot ng itim, mata lang ang kita mo
dahil patakaran ng relihiyon nila ito

sa ating bansa'y tigib ng facial discrimination
sa mukha tinitingnan kung matino ka o maton
kung mauunawang may kultura palang ganoon
disin sana'y di uso ang ganyang diskriminasyon
batay sa mukha mo kung mabuti ang iyong layon
pag mukha mo'y anong kinis, agad silang aayon

Ang ulan

ANG ULAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

nabigla ang ulan kung bakit siya sinisisi
sa nangyaring delubyo't kamatayan ng marami
alam n'yang lupa'y diligan nang lumago ang ani
masaya siyang magdilig nang walang atubili

di niya sukat akalaing sumobra sa dilig
hanggang sa mga palahaw na ang kanyang narinig
kalupaan pala'y pinuno na niya ng tubig
at mga tao, babae't bata, na'y nilalamig

ulan na'y napaluha, titili ba o titila
siya pala ang dahilan ng matinding pagbaha
poot ng ulan ay naging bagyo na naging sigwa
sa poot niya'y laksa-laksa ang nakawawa

ngunit sa mundo'y ano nga bang layunin ng ulan
di ba't upang bayan at lupa'y mapangalagaan
lupa'y mapalambot at matamnan ang lupang tigang
sumariwa ang tanim ng magsasaka't diligan

sa kanyang kalabisan, marami ang nangagtiis
batid na ng ulan, masama ang anumang labis
tulad ng mga ganid sa perang dapat matiris
makinabang lang ang sarili, iba'y pinapalis

pagmamalabis ba ng ulan ay mapatatawad
nang sa tubig ang buong kalupaan ay binabad
asam niyang bahaghari'y kaagad nang bumungad
at nakita'y puting kalapating lilipad-lipad

Nilupig ng anino ang balaraw ng liwanag

NILUPIG NG ANINO ANG BALARAW NG LIWANAG
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

nilupig ng anino ang balaraw ng liwanag
wala pang nakahandang anuman sa kanilang hapag
may kinukuro'y bigla na lang siyang napapitlag
buwan ay unti-unting nilamon, di nakapalag

nakikipagkarera ang tibok na anong bilis
alulong ay kaylakas sabay sa mga hinagpis
dumaluhong na ang pilit nilalayuang amis
di madalumat hanggang kailan ba magtitiis

maigsi pa ang kumot kaya siya namaluktot
sa ginaw ng gabing anaki'y puno ng bantulot
umuukilkil bawat danas na di malilimot
bagting ng gitara'y tuluyang nagkalagut-lagot

pagdatal ng dapithapon ay nawala ang tinig
nabuhay ang gabi sa huni ng mga kuliglig
di na niya naririnig ang dating mga himig
dama niya'y amihang nanuot sa pagkahilíg

Huwag mong paglaruan ang apoy

HUWAG MONG PAGLARUAN ANG APOY
ni Gregorio V. Bituin Jr.
10 pantig bawat taludtod

huwag mong paglaruan ang apoy
lalo pag ikaw ay kinakapoy
baka sa iyo ito sumaboy
at ikaw ay maging litsong baboy
na sa pagdurusa'y nanguluntoy

suliranin dapat nilulutas
sa paraang lahat ay parehas
walang lamangan o mandurugas
tiyaking bawat sulok ay patas
upang sa apoy ay di maagnas

Kailangan na'y enerhiyang nagpapanumbalik

KAILANGAN NA'Y ENERHIYANG NAGPAPANUMBALIK
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

patuloy pa ang pagpapausok ng plantang karbon
sa maruming enerhiya mundo'y ibinabaon
ng unti-unti, parami ng parami ang gatong
likha na sa bayan ang sarili nitong kabaong

dati ay malinaw ang tubig sa dalampasigan
dati ang mangingisda'y may magandang kabuhayan
dati nilalakaran ay maputing buhanginan
lahat sila'y nawala, karbon na ang naglabasan

dumumi na ang hangin sa kaharian ng karbon
nangitim na ang tubig sa karagatan ng karbon
mga tao na'y nagkasakit sa bayan ng karbon
baka pati pagkain nila'y magtutong sa karbon

kailangan na'y enerhiyang nagpapanumbalik
solar at wind energy na ang dapat maitirik
at di plantang karbong dinala'y dumi, gabok, putik
na ang dalang lason sa mundo'y tunay na mabagsik

Ang maysakit

ANG MAYSAKIT
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

at bumubunghalit pa rin siya ng ubo
hanggang ngayon ba'y di pa rin siya natuto
larawan siya ng pagkametikuloso
ngunit sa sakit niya'y di magkandatuto

ililibing sa poot ang tigang na lupa
dumaan siyang ipuipong bumulaga
kalaban ay dinaluhong na parang sigwa
ikinasa'y delubyo, dugo ang bumaha

ang hingi ng bawat trabaho'y katapatan
ligal o iligal, tapat sa kasunduan
may isang salitang tutupad sa usapan
at prinsipyado, parak o asesino man

ubo'y walang tigil at muling bumunghalit
habang sa sistema'y lumalangoy sa lupit
habang tulad niya'y sumisisid sa gipit
habang nagdedeliryo sa danas na pait

lakas kaya niya'y muling mananauli
upang sa mga kaaway ay makabawi
di niya natatantong walang pasubali
di na katawan ang maysakit, kundi budhi

Problema'y positibong harapin

PROBLEMA'Y POSITIBONG HARAPIN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

naroon siyang umakyat na sa mataas
problema'y inisip paano magwawakas
subalit tulad ba niya'y sanlibong ungas
buhay n'ya't di ang problema ang matatagpas
pagkawala n'ya'y di pa rin makalulutas
sa suliraning mahahanapan ng lunas

ang bawat pagsubok ay suriing maigi
bakit nagkaganoon, ano bang nangyari
sinong mga sangkot, anong mga alibi
sinong maysala, bakit nag-aatubili
nagtangka bang lutasin, saan nagsilsibi
ika nga, laging sa huli ang pagsisisi

mabanas man ang araw, iyong salubungin
ng positibong pananaw ang suliranin
at huwag mag-alinlangang malulutas din
iyang problemang di mo sukat akalain
mahalaga'y positibo itong harapin
upang kalutasan ay iyo ring maangkin

Kalikasang inuuk-ok

KALIKASANG INUUK-OK
ni Gregorio V. Bituin Jr.
9 pantig bawat taludtod

usok na nakasusulasok
mga plastik na di mabulok
pagkasira ng mga bundok
at nakakalbo na ang tuktok
dagat na sa basura'y lugmok
pagmimina'y matinding dagok

tayo ba'y nagiging marupok
pagkat problema'y di maarok

pag ito'y umabot sa rurok
saka lang ba tayo lalahok
sa paglutas sa pagkabukbok
ng kalikasang inuuk-ok
ng sistemang sa tubo'y hayok
na sa mundo'y nagpapagapok

Asawa'y pakamahalin

ASAWA'Y PAKAMAHALIN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
9 pantig bawat taludtod

kaysakit mo nang magsalita
ang asawa'y pinaluluha
kamao'y laging nakaamba
inibig mo'y kinakawawa

noon, ikaw ang maginoo
na di kakitaang totoo
ng pagiging basagulero
at sa babae'y may respeto

subalit ano ang nangyari
aburido sa pintakasi
di na ba nakakapagtimpi
sa suliraning anong dami

panahon ng laksang ligalig
relasyon ninyo'y lumalamig
ang namumutawi sa bibig
ay tunay ngang nakatutulig

pag-aasawa'y isang landas
na payapa ang binabagtas
huwag mong daanin sa dahas
ang suliraning di malutas

asawa mo'y pakamahalin
na katuwang sa suliranin
huwag siyang balewalain
pagkat kayo'y iisa pa rin

Makulay ang alon ng pagsinta

MAKULAY ANG ALON NG PAGSINTA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
10 pantig bawat taludtod

makulay ang alon ng pagsinta
yaring puso ang kinikilala
pinahihinog muna ang bunga
dahil mapakla kapag bubot pa

pagsinta'y di aring ikalburo
tulad ng mangga sa uniberso
na tinititigan ng kuwago
pagkat baka bansot ang matamo

nakadadarang ang iwing apoy
lalo na't sa puso nananaghoy
matikas ay nagiging palaboy
nang namunga na'y agad naluoy

sinisipat ko ang kanyang ningning
wala na siya sa toreng garing
doon sa mapusyaw gumigiling
siyang tinamaan ng magaling

pagka umaga'y inat ng inat
sa pag-aaksaya'y di maawat
sa pawis ng obrero'y nabundat
at binti niya'y pinupulikat

sinong sa kanya'y tamang humatol
ibubunga ba ng mangga'y santol
mag-isang nagmumuni sa kubol
di alam kung kanino hahabol

pahina 2

pahina 2

at sa iyo, binibini, iaalay kong buo
ang pagkatao, pawis, sikap, panahon ko't dugo
upang maging halimbawa ang tapat kong pagsuyo
masalimuot man, pagsinta ko'y di maglalaho

iwing puso'y damhin, dinig mo ba ang bawat pintig
di ba't umaalindayog sa pag-irog ang himig
walang alinlangan, matibay akong nananalig
na kariktan mo't awit lang ang dito'y mananaig

nagmamahal,

greg bituin jr.

Saksakan

SAKSAKAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

minsan dumatal doon ang isang ginoo
na isang tagapayo mula sa Meralco:
“pagdating sa kuryente'y ikalawa tayo
sa Asya'y may pinakamataas na presyo”

nang malaman ni Mang Pedro siya'y nagitla
na presyo ng kuryente'y kaytaas na lubha
tunay ngang di maipinta ang kanyang mukha
parang nakuryente siya't walang magawa

para kay Mang Pedro ang buhay na’y kaypait
babayaran pa niya'y abot hanggang langit
o baka naman ang dumayo'y nanggigipit
lalo na't ito pala'y saksakan ng pangit

at naisip niya ang isang kalutasan
pinagtatanggal ang mga nasa saksakan
mga ito'y ibalik pag gagamitin lang
magtitipid siya't nang presyo'y mabawasan

tuwing gabi lang bintilador ay isaksak
patayin ang ilaw pag tinungo'y pinitak
sa saksakan mag-ingat nang di mapahamak
kuryente'y gamiting tama’t huwag bulagsak

di dapat ganito lang, at siya'y nagpasya
ginawa niya ang pinakamahalaga
at ito'y ang pagsama sa kilos-protesta:
"Ibaba ang presyo ng kuryente, ngayon na!"

Kahit pitong bundok pa ang akyatin

KAHIT PITONG BUNDOK PA ANG AKYATIN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

di tayo susuko upang makamit ang pangarap
kahit na asam na tagumpay ay sadyang kay-ilap
aakyatin ang pitong bundok hanggang mahagilap
ang tamang daan upang maabot natin ang ulap

wala tayong lubay upang pangarap ay abutin
konsentrasyon, bawat plano'y pagtuunan ng pansin
walang iwanan, teamwork, nagkakaisang layunin
sinusuri't nilulutas ang bawat suliranin

sa pagsisikap malalagpasan anumang hirap
sa pagkakaisa, mga problema’y mahaharap
nanghihina man ngunit bawat isa'y lumilingap
kaya pagkakaisa'y madarama mong kaysarap

di bara-bara, may gagampanan tayong tungkulin
di rin tira-pasok, may plano tayong dapat sundin
buhay, talino, panahon ang ating gugugulin
hanggang ikapitong bundok ay atin ding marating

Ginintuan

GININTUAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

maraming may ginintuang puso kahit dukha man
may ilan daw ginintuang puso sa mayayaman
mas maganda kung sa daigdig ay walang gahaman
walang pribadong aring minulan ng karukhaan

damhin ang awit ng mga may ginintuang tinig
at sa halina nito, puso'y tiyak na iibig
lalo't sa awit may gintong payo kang maririnig
nagbibigay-inspirasyon na sa puso'y aantig

tinanganan ng mga bayani'y gintong adhika
na palayain ang bayan sa kuko ng kuhila
inalay ang buhay at magagandang halimbawa
na ipinagpapatuloy ng uring manggagawa

mga nagmimina sa lupa ang hanap ay ginto
habang ang mga lumad ay kanilang dinuduro
nagtatabaan yaong sagad sa buto ang luho
sa ginto nabubundat, pulos mantika ang nguso

mahalaga ang ginto kung ginto ang niloloob
pusong ginintuang sa gintong adhika'y marubdob
di ginto ng pagkagahaman yaong lumulukob
na magpapahamak lamang at magpapasubasob

Ang matandang pulubi

ANG MATANDANG PULUBI
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

duling na sa gutom ang pulubing namamalimos
sanay na sa kalalakad, paa'y di na magpaltos
tuhod niya'y naghihina na't di na makaraos
dagok sa dibdib ang dinaanang buhay na kapos

sa kanyang noo'y gagamunggo ang butil ng pawis
gumagapang siyang tila ahas sa pagtitiis
nananahang langaw sa buhok niya'y di mapalis
naglalaro ang mga kutong di niya matiris

nababalabalan ng basahang di nalalabhan
pudpod na sa katagalan ang patpat niyang tangan
balbas at buhok ay tila ba nagpapahabaan
nanlilipak ang palad, kuko'y di pa maputulan

kayumanggi niyang balat sa araw na'y nangitim
dilat ang matang hinehele siya ng panimdim
at siya'y tumigil sa tabi ng punong malilim
upang mata'y ipikit pagsapit ng takipsilim

Sa ika-45 anibersaryo ng ZOTO

SA IKA-45 ANIBERSARYO NG ZOTO
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

Zone One Tondo Organization, kaygandang samahan
itinatag upang ang mga dukha'y paglingkuran
pagsisilbi ninyo'y naukit na sa kasaysayan
pasismo, marsyalo, demolisyon ay nilabanan

pabahay, karapatang pantao, dakilang misyon
mga dukha'y inaruga sa mga relokasyon
pagbago ng sistema'y patuloy na nilalayon
bagamat nahaharap sa kayraming mga hamon

tuloy ang pakikibaka para sa karapatan
ng uring api, mga maralitang mamamayan
apatnapu't limang taon kayong naninindigan
mabuhay kayo, O, ZOTO, sa inyong nasimulan

IISA lang ang ating daigdig

IISA LANG ANG ATING DAIGDIG
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

may iba pa ba tayong matitirahang daigdig
wala na, sa ibang buntala'y di pa natin dinig
kung may nabubuhay, klima ba'y pawang halumigmig
o sa ibang buntala ba tayo'y mangangalikgkig

sa iba't ibang panig ng mundo'y dagsa ang unos
pananalanta nito'y patuloy na bumubuhos
sa nagbabagong klima'y marami nang naghikahos
mga ani'y sinalanta, dukha'y lalong kinapos

iisa lamang itong daigdig nating tahanan
ang henerasyon ngayon, dapat itong alagaan
laban sa kapitalismo ng ganid at gahaman
na dahilan nitong pagkawasak ng kalikasan

paano aangkop ang madla sa nag-ibang pintig
ng mundong dinaluhong ng hayok, dinumhang tubig
klima'y nagbabago na sa atin mismong daigdig
panahon ngayong sala sa init, sala sa lamig

Bagyong Lando

BAGYONG LANDO
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

paumanhin, di ka nga pala si Landong uhugin
aba’y kaylaki mo na't kayraming paiiyakin
pakiusap, bahay namin ay huwag mong bunutin
pati na lansangan ay huwag mo sanang biyakin
mga poste ng kuryente'y huwag mong padapain

ikaw nga ang matipuno’t malakas na si Lando
nakayayanig ng puso ang bawat atungal mo
dukha man o mayaman ay wala kang sinasanto
huwag kang magpasirko-sirkong tila ipu-ipo
pagkat nakababahala, baka magkadelubyo

dahil sa iyo'y sikat muli ang noodles, sardinas
di wastong makakain habang ikaw ay palakas
kayhirap tahakin ang daan at baka may butas
mga sinasalanta mo'y paano maliligtas
pumayapa ka na, Lando, kundi ngayon ay bukas

Sa butas ng karayom pa'y bumabalisbis

SA BUTAS NG KARAYOM PA'Y BUMABALISBIS
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

Ganito Ba Talaga? Nais Na Naming Umalis
Milya-Milya’y Lakarin, Di Man Itali Ang Paris
Ngunit Sa Butas Ng Karayom Pa'y Bumalabisbis
Pagtiyak Ng Pagparoon Ay Di Pa Magkahugis

Nilakad Ang Talampas, Libis, Gilid Ng Talibis
Umulan, Umaraw, Kayraming Danas Na Tiniis
Nabusog Sa Niyog Na Pinitas Gamit Ang Lawis
Nagbaon Ng Biskwit, Ang Putoseko'y Naliligis

Kaysakit Na Sadya Pag Lintog Sa Paa'y Tiniris
Pati Na Dating Kayumanggi'y Nangitim Ng Labis
Ngayon, Ang Pagdaan Ng Mga Araw Ay Kaybilis
Di Pa Madalumat Kung Kami Pa'y Makaaalis

Inaasahan Nawa'y Luminaw Tulad Ng Batis
Ah, Subalit Paumanhin Sa Tula Kong Patambis
Nagninilay Lamang Kung Pag-asa'y Pait O Tamis
Habang Pasas Sa Lambanog Ay Sumisid Sa Kalis

TALASALITAAN:
balisbis - gilid ng bubong
kalis - baso ng alak
lawis - panungkit ng niyog
libis - gilid ng kapatagan
ligis - pagkapulbos o pagkadurog
lintog - paltos na namaga
talampas - mataas na kapatagan
talibis - banging matarik
tambis - di tahasan o di tuwiran

Trapo Kadiri

TRAPO KADIRI
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

di ko alam kung saan sila nakatuntong
nandidiri sila sa mga barungbarong
sa lugar ng dukha'y madalas urong-sulong
ngunit sa kampanyahan, dukha'y kinakanlong

kapatid, di sila nakatuntong sa lupa
at di nila yayakapin ang mga dukha
na lagi'y tinatawag nilang hampaslupa
masakit na turing sa mga maralita

ah, panahon na naman ng mga hunyango
naglipana ang trapong mapagbalatkayo
pag eleksyon, sa putikan man ay tutungo
pangako'y ang laging napapakong pangako

kung sinong muling mang-aapi'y pinipili
sa halalan ng mga naghaharing uri
dapat nang wakasan ang trapong paghahari
mga lingkod ng dukha ang dapat magwagi

Sa sulok ng balintataw

SA SULOK NG BALINTATAW
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

pinagmamasdan ko ang mutyang laging dumadalaw
sa panagimpan ko'y nasa sulok ng balintataw
kayrikit niyang anghel na iniluwa ng araw
na doon sa alapaap masayang nagsasayaw

pag siya'y nasulyapan, iwing puso'y nadudurog
kamay niya'y nakamtan na ng mayamang inirog
ako'y walang nagawa't pangarap niya'y kaytayog
ang rosas kong handog sa kumunoy na napalubog

marami pang paraluman, payo ng kaibigan
habang tumatagay sa kaliwanagan ng buwan
lumayo muna kaya't lakarin ang kabundukan
tawirin ang dagat, tahakin ang mga lansangan

baka puso'y muling uminog pag may bagong mutya
di sa pangamba, kundi sa tuwang wala nang sigwa

Bakit nagkakotse lang, di na ngumingiti

BAKIT NAGKAKOTSE LANG, DI NA NGUMINGITI
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

bakit nagkakotse lang, di na ngumingiti
o baka naman bakit di na makangiti
pag yumaman ba'y nagiging mapagkunwari
gayong dating kasama sa dusa't pagngiwi

noon, pag ngumiti'y naniningkit ang mata
ngayon, tila baga siya na'y nangmamata
dating kasama'y parang di na kakilala
ganyan ba pag sinwerte ang mga tulad n'ya

bakit di na makangiti pag nagkaawto
na napanalunan lang, malaki ang premyo
bakit nalimutan ang pagpapakatao
pag yumaman ba'y sadyang nagkakaganito

pagkatao'y nagbago sa yamang nakamit
nagbago man ay huwag na sanang manlait
kung sakali mang ang awto niya'y mailit
baka ngumiti siya't bumalik ang bait

Tsismoso't Tsismosa

TSISMOSO'T TSISMOSA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

itlog ang pinag-uusapan, sa iba'y sisiw na
ganyan nga pag nakinig ka sa tsismoso't tsismosa
may mga dagdag na sa kanilang ibinibida
aakyat pa lang ng ligaw ay agad sinagot na

tulad ba nila'y pwede nang maging mamamahayag
kung inuulat nila'y lagi nang kayraming dagdag
maaaring kwentista, ngunit reporter na'y huwag
sa panuntunan nito'y laksa na ang nalalabag

katanggap-tanggap kaya silang saksi sa hukuman
nililikha nila'y apoy ang mga usok pa lang
ang mga masasayang kwento nila'y masasayang
kung kinalburong mangga'y sinasabing manibalang

bakit sa gabi't araw sila'y tila alumpihit
tsismisan ng tsismisan, dala ba ito ng inggit
pag pagkasira na ng kapwa ay lagi nang bitbit
sa mga tsismoso't tsismosa'y tama lang magalit

Apoy sa diwa

APOY SA DIWA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
8 pantig bawat taludtod

pumapatak ba ang luha
sa nag-aapoy na diwa
nayanig nga ba ang lupa
nang lumad ay kinawawa

magkakasakit sa baha
na inihian ng daga
kapag dumatal ang sigwa
tiyaking tayo ay handa

nagagalak ba ang bata
pag pamilya'y walang-wala
ikaw na ba'y magtatanda
pag nagalit ang matanda

gagawin ba ng makata
na mag-ipon ng palara
upang doon ay ikatha
anumang alay sa madla

isusulat pa ba'y luha
ng nag-aapoy kong diwa
gawin natin anong tama
upang di tayo madapa

Paglilimi

PAGLILIMI
ni Gregorio V. Bituin Jr.
10 pantig bawat taludtod

i.

kapag nagdidilim ba ang langit
siya sa akin ba'y nagagalit
bakit ang ngipin nya'y nagngangalit
gayong di naman ako kaalit

nais ko lamang namang igiit
sa kanyang bugtong ako na'y sirit
maaari kayang makahirit
na puso namin na'y magkalapit

kausap ko ang mutyang kaybait
tunay na diwatang anong rikit
pagkapraktikal nya’y nakaakit
imbis pag-ibig, bigas ang sambit

ii

nakatambay ang malayang pipit
sa bahay ng maralitang gipit
kaysasaya ng bumubunghalit
huwag lamang sa kapwa'y manlait

Pangarap na lakad sa Palawan

litrato mula sa FB ni kasamang Joemar

PANGARAP NA LAKAD SA PALAWAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
10 pantig bawat taludtod

sa isipan pa lang naglalakad
isang pangarap ang nilalahad
nang mabatid ko ay napaigtad
lakad sa Palawan na ang hangad

makasama rito'y aking nais
ikakampanya ang Climate Justice
tao rito'y di dapat magtiis
planong coal plant ay dapat maalis

sana'y maganap bandang Enero
o kaya naman ay sa Pebrero
huwag lamang sa Nobyembre ito
pagkat may Paris pang lakad tayo

ang Palawan ay mararating din
lakad sa Paris muna'y tapusin

Di pa lumuluha ang araw

DI PA LUMULUHA ANG ARAW
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

patuloy naming tahak ang makikipot na landas
pulos balakid man ang dinaraanang talampas
na kung mapagtagumpayan man, kakamtin ang bukas
upang lansangan ng Pransya naman ang mababagtas

maging positibo tayo sa ating bawat galaw
adhikang nagpapaningas sa puso'y nagsasayaw
magpatuloy tayo't hindi pa luluha ang araw
sa bawat danas ay may aral tayong matatanaw

marami mang balakid, tila butas ng karayom
anumang panganib ay sama-samang sinusuong
walang iwanan ang magkakaPAAtid sa layon
para sa adhikang sa buong mundo'y binubulong

hindi nga ba't "the road to Paris starts in Manila"
kaya walang maiiwan, lahat ay sama-sama
di magmamaliw ang asam na "Hustisyang Pangklima!"
na sa kapwa'y ipaunawa nati't ipadama

Walang tulugan

WALANG TULUGAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

libutin mo ang lungsod, masdan ang mga lansangan
mga bata'y walang tulugan sa tuwid na daan
nasa sementong kaylamig pagdatal ng karimlan
sinong sisisihin: pamilya o pamahalaan

ngunit pinanggalingang pamilya'y pawang hirap din
walang sariling bahay, nagdidildil din ng asin
nagtitiyaga na lang sa pagpag nang may makain
ngunit dahil sa kasalatan, di man lang mahirin

walang kinabukasan, pumumpuno ng balakid
ang sa kanila'y pasalubong ng daang matuwid
sila'y mga yagit, hindi kapwa, hindi kapatid
magsisilaki ba silang perwisyo yaong hatid

sa TV nga'y sabi ni Kuya Germs, "Walang tulugan!"
at kayrami ngang batang sa gabi'y walang tulugan
ang matindi pa'y matutulog ng walang hapunan
magtitiis sa lamig, mahahamugan ang tiyan

sa kahirapan, mga batang hamog silang saksi
sa tila walang kinabukasan nilang paglaki
danas na karukhaan at gutom ay papatindi
pamahalaan sa tulad nila’y di nagsisilbi

tulog na tulog ang mga batang walang tulugan
walang sapin kahit man lang karton ng alinlangan
ito bang bukas na pamana ng tuwid na daan
aabutin ng umagang tulog sa kagutuman

Higaan nila'y karton ng alinlangan

HIGAAN NILA’Y KARTON NG ALINLANGAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

at kung tawagin sila'y mga batang hamog
sa karukhaan katawan ay nabubugbog
buhay nila'y takipsilim, tila palubog
animo'y wala nang pangarap na kaytayog
bakit sa dusa't hirap sila'y nalalamog
pamahalaan ba'y kailan mauuntog

sa araw ay pagala-gala sa lansangan
tila ba wala naman silang pupuntahan
pagsapit ng gabi'y karton ang hihigaan
punumpuno ng agam-agam, alinlangan
may aasahan pa ba sa kinabukasan
pasakit bang lagi ang kanilang daratnan

Kalibugan ng buang

KALIBUGAN NG BUANG
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

kayrami nang nabilanggo dahil sa kalibugan
biktima'y babaeng ang ulirat ay pinanawan
paano masawata ang kalibugan ng buang
paanong pagkatao'y matuto nilang igalang

o sila'y malala na, dapat lang silang mapiit
pagkat sariling libog sa iba'y ipinipilit
bakit sila nagkagayon, lipunan ba'y kaylupit
anong dahilan bakit babae pa’y ginigipit

dyaryo't magasin bang may litratong nakabikini?
dahil ba yaong babae'y nakasuot ng mini?
para ba patunayang isa kang macho't lalaki?
di mo ba naisip may kapatid ka ring babae?

dahil ba babae'y kalakal sa kapitalismo?
o dahil itong lipunan ay batay sa machismo?
sistemang patriyarkal ba'y dapat palitang todo?
o itayo na ang isang lipunang makatao?

ang kalibugan ng buang ay dapat nang magwakas
babae't lalaki'y pantay dapat sa ating batas
itayo'y lipunang may paggalang, lipunang patas
kung saan walang buang na sa kapwa'y manghaharas

Kabilugan ng buwan

KABILUGAN NG BUWAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

halina't ating masdan ang kabilugan ng buwan
o, sinta ko, at tayo'y gumala kung saan-saan
habang naglalakad, kamay ng bawat isa'y tangan
damhin ang lamyos ng pag-ibig sa kaibuturan

halina'y pakinggan mo, aking sinta, itong tula
na sa ligalig ng iwing puso'y magpapahupa
pagkat ikaw, sinta, ang sinasamba kong diwata
handang ipaglaban ang pag-ibig ko, aking mutya

manggagawa sa araw, ang trabaho'y otso oras
pag gabi'y pahinga, buwan sa langit ang kapatas
minamasdan ang sinta sa larawan nitong kupas
habang nasa isip anong ibibigay na bukas

tila may sariling mundo ang dalawa'y masaya
hanggang dumatal ang gabing ang buwan ay wala na
para bagang sa magdamag buwan ay nagtitika
di mawaring puso'y may luha, nakapagtataka

di lahat ng araw ay tuwa't mayr'on ding pasanin
ang dumatal na problema'y di dapat sarilinin
suliranin nila'y dapat pag-usapang masinsin
magkatuwang sa paglutas, mapagwawagian din

Paano ba?

PAANO BA?
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

paano ba sinusulat ang walang kamatayan
kung ang lahat ng bagay sa mundo'y may katapusan
paano ba inukit ng madla ang kasaysayan
upang aral ng nakalipas ay maunawaan

paano ba sinasapuso ang pakikibaka
upang mabagong tuluyan ang bulok na sistema
paano ba sinasatitik ang dapat mabasa
upang ang sambayanan ay matuto't magkaisa

paano pagtatagniin ang tiyan, diwa't puso
nang sa kaunting alit ay di magbubo ng dugo
paano ba usigin ang marangyang tubo't luho
upang kasakiman sa puso'y tuluyang maglaho

kayrami pa ngang dapat isadiwa’t isatitik
adhika, danas, dalitang sa dusa nakasiksik
at magalugad pa kahit ang landasing matarik
upang gulong ng palad ay di tuluyang tumirik

Puso, isip at tiyan

PUSO, ISIP AT TIYAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

ang puso'y nakakaunawa kadalasan
na di nakakayang arukin ng isipan
ang dalawang pipi mang tigib ng suyuan
di man dila'y puso ang nagtatalamitam

pag may problema, higit sa puso't isipan
limiing salik din ang usapin ng tiyan
na bago ang puso't isip, unahin iyan
sa anumang tunguhi’y isaalang-alang

maraming nagkakahiwalay, di unawa
ng isip at puso ang dumatal na sigwa
pagkat pag gutom ang tiyan nakakawawa
ang puso't isip na di na sapat ang luha

sadyang sa buhay ng tao'y salik ang tatlo
bago magmahal ay uunahing totoo
ang tiyan nang may gasolina sa pagtakbo
kairalang di maitatanggi ng tao

kaya sa suliranin at pagdedesisyon
sa pamumuhay at anupamang transaksyon
laging isaalang-alang ang tatlong iyon
nang di na malunod sa sigwang sumalubong

Paghipo sa lupa

PAGHIPO SA LUPA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
11 pantig bawat taludtod

lupang kaisa'y di dapat maglaho
tahanan ng lumad, lupang ninuno
sa kapalaran nito'y manlululumo
nanganganib, nawawasak ng buo
na isinusuka'y sanlaksang dugo

lupa'y patuloy na naghihimagsik
pagkat saksi sa matang nagsitirik
masang nangabuwal, dugo'y tumitik
ginuhit na palad ng mababagsik
na kaimbian ang inihahasik

lakaring yapak, hipuin ang lupa
damhin sa palad ang kanyang pagluha
ang bawat sugat niyang iniinda
sa puso'y hibik ng mga ulila
lupang katutubong nasa'y kalinga

Ang diwata sa kagubatan

ANG DIWATA SA KAGUBATAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

naroon akong sinasamba ang kariktan
ng kayrikit na diwata sa kagubatan
di matutulog ang gabi ng panagimpan
hangga't alindog niya'y di nasisilayan

payak man ang ngiti't mapupungay ang mata
kapayakan niya ang nakahahalina
iwing puso'y umiindayog sa nadama
pagkat mutya siyang aking dinadambana

sino akong sasamba sa kariktang yaon
kundi makatang sa gubat naglilimayon
at humahabi ng salitang suson-suson
upang mapasaya ang babasa paglaon

ako'y lupa lamang na sinasamba'y langit
na sinasatitik yaong sa puso'y awit
usad ng panitik alay sa mutyang kayrikit
handog sa kanya bawat nakakathang dalit

nawa'y bigyang-pansin ng mutyang sinusuyo
ang damdaming itong di sana masiphayo
lumigaya kahit saglit ang iwing puso
sa panagimpan man lang, di ako mabigo

Delubyo

DELUBYO
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

giniba ng daluyong ang lupaing kutad
at bumaha ng dugo sa bayan ng lumad
mga bagay na tinangkang matilad-tilad
kunehong mabilis, kinapoy at tinamad
kaya nanalo ang pagong kahit kaykupad

sa katabing aplaya'y kaylalim ng wawa
na tila binuo ng sang-angaw na luha
paano nga ba paghahandaan ang sigwa
kapara rin kaya ng nagbabadyang digma
kung sinong mauna'y siyang makatatama.

TALASALITAAN:
kutad - lupang tigang o di tinutubuan ng anuman
tilad - pagpira-piraso
kinapoy - nanlata
wawa - dulo ng ilog sa bukana ng dagat
nagbabadya - bantang mangyari

Sa disyerto ng kawalan

SA DISYERTO NG KAWALAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

bagamat nag-iisa sa disyerto ng kawalan
ay huwag papayag na basta mabubuwal na lang
ng laksang inhustisya't kabulukan ng lipunan
napupuluputan man ng agiw ng karupukan
naglitawan man ang alikabok ng karukhaan
nadudurog man ng gabok ng kalapastanganan
pagkat makakamtan din ang anumang inaasam
lalo't gintong butil ng pangarap na katarungan

Pagtahak

PAGTAHAK
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

halina't tahakin anumang matarik na bundok
at ipakita ang talinong makita ang landas
halina't harapin anumang malaking pagsubok
at ipakita kung paano ito nilulutas
halina't magkaisa't mararating din ang tuktok
at ipakita ang nagkakaisa nating lakas
halina't pangarap nati'y abutin hanggang rurok
hanggang makita ng susunod ang naiwang bakas

Kalamnang tigang

KALAMNANG TIGANG
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

ang mga kalamnan ko'y sadyang namimigat
tila walang dugong lumalandas sa ugat
dama ang panlalamig nitong aking balat
ang mga laman ko animo'y nawawarat

mabuti’t dumampi ang malamig na hangin
kaya nadama kong ugat na’y nagigising
kumisap ang pag-asang tila nagniningning
at yaong mutya’y gumagala’t naglalambing

mawawala din ang kapoy maya-maya lang
maglalaho yaong sa ugat nakaharang
manunumbalik ang lakas na natitigang
ramdam na baguntao muli’t manibalang

Imortal

IMORTAL
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

manggagawa - sila ang mayorya sa daigdigan
imortal ang gawaing pakainin ang lipunan
sila ang lumikha ng laksa-laksang kaunlaran
binubuhay nila kahit naghaharing iilan

dugo't pawis yaong gamit sa pabrika't makina
nagbayo, nagsaing, nagpalago ng ekonomya
ngunit kayraming sa kanila'y di kumikilala
lalo't nangapital na tuso't mapagsamantala

kahit walang puhunan, mabubuhay ang daigdig
kayraming puno't pananim, ulan ang dumidilig
mga obrero silang gamit ang lakas ng bisig
sa puso nitong mundo, sila ang nagpapapintig

kahit walang puhunan, mabubuhay ang obrero
kung walang obrero'y di mabubuhay ang negosyo
ngunit baligtad ang nadaranas natin sa mundo
kung sinong may puhunan ang naghaharing totoo

tunay na pagbabago ang nais ng manggagawa
totoong pagbabago ang inaasam ng madla
nais nila'y lipunang pagsasamantala'y wala
isang lipunang makatao'y kanilang adhika

Pasumala

PASUMALA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

iyang panlabas na sugat ay madaling gamutin
ngunit kayhirap lunasan ang sugatang damdamin
lalo't naging balantukang kaytagal paghilumin
bahaw na't pinid ng langib ay anong sakit pa rin

liyab ng alipato sa tungko'y nag-iindakan
tila mga alitang idinulot ng anasan
nagpadala sa biro't kulit, lalo na't kantyawan
ang panga’y lumaylay pagkat nauwi sa babagan

matang matalim, nagkatitigan, walang salita
nilapitan ng isa ang isa pa't kinawawa
sa biglaang salakay, paano makahuhuma
dapat laging alisto nang makaiwas sa sigwa

nagsalitan ang bukangliwayway at takipsilim
may sadyang kababawan, may di maarok na lalim
madaling araw na saya, dapithapong panimdim
may nababad sa piging, may tumatalos ng lihim

Bakas

BAKAS
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

anumang bawat ginawa'y may naiiwang bakas
lumatag sa gunita yaong tinahak na landas
sa diwa'y ginagalugad ang pangarap na bukas
hanggang muling landasin ang nakakalbong talampas

may naiwan ba silang dapat nating pagyamanin
mga bakas na pamana sa lahing magigiting
na kaiba sa nabuong amag at tagulamin
bakas na hahalawan ng anupamang darating

halina’t sama-samang maglakad, tayo’y magtungo
sa namukadkad na bukangliwayway ng pagsuyo
may bagong umaga pang pang-aapi’y maglalaho
na di na kinakailangang magbubo ng dugo

Paglaban sa pagkabusabos

PAGLABAN SA PAGKABUSABOS
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

huwag mong sanaying inaapakan ka ng iba
pakatandaang may angking dignidad bawat isa
huwag payagang umiral ang pagsasamantala
huwag mong sanayin silang inaapi-api ka

nagdidilim at lumuluha yaring kalangitan
tila ba nauuhaw sa asam na katarungan
pagkat nabahiran ng dugo ang sangkalupaan
ang bayan niya't api't pinagsasamantalahan

magkaisa nating labanan ang pagkabusabos
pagkat hindi tayo alipin, tao tayong lubos
ang pag-unawa sa sistema'y dapat nating talos
at tungo sa pagbabago tayo na'y magsikilos

pagsasamantala sa kapwa'y dapat nang mapawi
pag-ibig at katarungan yaong dapat magwagi

Trapik

TRAPIK
ni Gregorio V. Bituin Jr.
10 pantig bawat taludtod

biyaheng dalawang oras kamo
sa wala pang limang kilometro
ang kaya ng tatlumpung minuto
ay di magawa’t trapik ng todo

sa MRT, kayhaba ng pila
sa bus, siksikan, nakatayo pa
sa taksi naman magdadagdag ka
madarama mo ang inhustisya

oras na sana'y wastong nagamit
kaysa sa trapik ay naiinip
trapik sa lungsod ay anong lupit
pamahalaan ba ito'y batid

buti pa kaya'y magbisikleta
katawan mo'y tiyak lalakas pa
dapat lang may bikelane sa kalsada
na di makipot, lalo sa Edsa

tunay ngang kaylaki ng epekto
nitong trapik sa buhay ng tao
lalo't araw-araw ang obrero
ay nakikipagsiksikang todo

Dapitdilim

DAPITDILIM
ni Gregorio V. Bituin Jr.
11 pantig bawat taludtod

bayan yaong kinumutan ng dilim
habang masa'y naroong nahihimbing
diwa'y inuugoy-ugoy sa banig
ng panagimpan habang naninimdim
tangan yaong dignidad ng taimtim

nanood ang buwan sa takipsilim
dumaragsa ang unos at rimarim
na binuo'y alimpuyong malalim
kahit dama de noche'y di masimsim
tila di talos saan na susuling

Pagtahak sa baku-bakong daan

PAGTAHAK SA BAKU-BAKONG DAAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

tinatahak yaong landas ng kawalang hustisya
ilang ulit nang nadapa't nagsibangon ang masa
subalit nananatiling marubdob ang sistema
sandigan lagi'y puhunan, dukha'y estapuwera
tila lumukob ang araw ng kawalang pag-asa

ngunit dapat makibaka, patuloy na bumangon
upang hagilapin anumang marapat na tugon
mga kabataang sa bisyo'y di dapat malulong
habang aso sa takipsilim ay umaalulong
at sa ulo ng makapili’y may saklob na bayong

nahan ang musang pangarap at tunay na kaylambing
sa kalangitan ay tila bituing nagniningning
nabiyak ang tibuyo't mga barya'y nagkalansing
makata'y di makita nahan na ang toreng garing
habang maso'y tangan ng manggagawang magagaling

nakapwesto na ang mga buwaya sa katihan
nagtataingang-kawali sa hinaing ng bayan
puhunan ang nananatiling makapangyarihan
sa bayang inaakala nilang tuwid ang daan
gayong baku-bako pa't puno ng katiwalian

Nasaan ka nang kailangan kita? - salin ng tula ni Steven Allen May

NASAAN KA NANG KAILANGAN KITA?
ni Steven Allen May
malayang salin ni Gregorio V. Bituin Jr.

Ako'y nagugutom
at nagbuo ka ng kapisanan ng makataong sining upang talakayin ang aking kagutuman.
Maraming salamat!

Ako'y nabilanggo
at tahimik kang pumaroon sa iyong tuklong
at ipinagdasal ang aking paglaya.

Ako'y hubad
at sa iyong isipan ay pinagdebatihan
ang moralidad ng aking anyo.

Ako'y may karamdaman
at lumuhod ak at nagpasalamat sa Diyos
sa iyong kalusugan.

Ako'y walang tirahan
at itinuro mo sa akin
ang banal na kanlungan ng Diyos.

Ako'y nalulumbay
at iniwan mo akong mag-isa
upang ipanalangin ako.

Tila baga isa kang banal,
na napakalapit sa Diyos

Ngunit ako'y gutom na gutom pa rin,
at nalulumbay,
at nangangatal.

Kaya saan napunta ang inyong dasal?
Anong nagawa ng mga iyon?

anong napapala ng isang taong nagbubuklat
ng kanyang aklat-dalanginan
gayong ang lahat ng tao sa daigdig
ay nagsusumamo ng kanyang tulong?

* Kinatha noong 1971 ni Steven Allen May nang siya'y 16 taong gulang. Hiningi ng kanyang ama ang kanyang permiso na maisumite ito sa pahayagan ng simbahang Methodista. 




where were you when I needed you
by Steven Allen May

I was hungry
and you formed a humanities club
to discuss my hunger.
Thank you !

I was imprisoned
and you crept off quietly to your chapel and prayed for my release.

I was naked
and in your mind you debated the morality of my appearance.

I was sick
and you knelt and thanked God for your health.

I was homeless
and you preached to me of the spiritual shelter of God.

I was lonely
and you left me alone to pray for me.

You seemed so holy,
so close to God

But I’m still very hungry,
and lonely,
and cold.

so where have the prayers gone ?
what have they done ?

what does it profit a man to page through his book of prayers
when the rest of the world
is crying for his help ?

* Steven Allen May wrote this poem in 1971 when he was 16 years old. His father asked him for permission to submit it to a Methodist church newsletter.

Pangarap na asam

naunawaan ko ang mga agam-agam
lalo't suliraning tila di napaparam
na animo'y asap itong nakahihilam
nawa'y kamtin ng puso't isip ang mainam
at matupad na ang pangarap naming asam

- gregbituinjr.

Pagtahak sa Landas na Makitid - tula sa unang anibersaryo ng umpisa ng Climate Walk

PAGTAHAK SA LANDAS NA MAKITID
(sa unang anibersaryo ng umpisa ng Climate Walk)
13 pantig bawat taludtod

makitid pa noon ang landas na tinahak
kahit lantaran na ang mga pagkawasak
ng kalikasan at kayraming napahamak
sa delubyo't unos, nagsigulong sa lusak
at sa kasiphayuan ang puso'y nagnaknak
ito ba'y gawa ng sistemang mapangyurak?

ano't nangyari'y kapahamakang dumating
naglaho na ang mga ngiti't paglalambing
nasagip ay di alam kung saan susuling
pagkat gunita'y laging nasa salamisim
na dama'y takot, di matingkalang rimarim
sa nag-ibang klima'y kailan magigising

makitid pa ang landas na tinahak noon
sa delubyo'y kayraming katawang nabaon
bakit nagbabago na ang timpla ng panahon
mula Maynila'y sa Tacloban pumaroon
upang ipahayag sa lakad matalunton
sa nagbabagong klima'y paano tutugon

ang poot ni Yolanda'y pilit inaarok
mga nangyari'y walang lasa't di malunok
ang hiyaw: Climate Justice Now! noong Climate walk
landas na makikitid ay pawang pagsubok
di pa magluwag, ayaw pa ng nasa tuktok
pinagtutubuan pa ang sanlaksang usok

tinatahak pa ang landas na makikitid
nakakasalubong pa'y kayraming balakid
ngunit nagkaisa ang mga kaPAAtid
sa lahat, ang Climate Justice na'y ipabatid
sa isyung klima'y di na dapat maging umid
kayrami mang pagsubok na sala-salabid

- gregbituinjr, 02 Oktubre 2015

Kung kami'y kandila

KUNG KAMI'Y KANDILA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat kandila

"It is better to light just one little candle, than to stumble in the dark!" ~ mula sa awiting "One Little Candle" ni Perry Como

kung kami'y kandila, di agad mauupos
habang tinutupad misyong sa puso'y taos
kung sakaling sa gawa kami'y kinakapos
ipagpaumanhin kung di makayang lubos

kung kami'y kandila, ilaw kami sa dilim
upang magbigay liwanag sa naninimdim
lalo na sa buhay na nasa takipsilim
nang tungkuli’y magampanan pa ring taimtim

kung kami'y kandila, magbibigay-liwanag
sa pusong luha’t dusa yaong nakabihag
nang inaasam na pag-asa'y mailatag
at ang nakagapos na problema'y makalag

kung kandila man, at sakaling nag-iisa
dulot sa bawat isa'y liwanag tuwina
sakaling maupos, sa mundo’y mawala na
may darating pang kandila't bagong pag-asa

May gunita sa bawat aklat

MAY GUNITA SA BAWAT AKLAT
ni Gregorio V. Bituin Jr.
9 pantig bawat taludtod

"Screens have their uses, but they carry no memories. A book is a companion, a recollection, a renewable source of associations and wisdom." ~ David Wolpe, from his article "The Soul of a Book" in Time.com

may gunita sa bawat aklat
na minsan ay di madalumat
na kung atin lang mabubuklat
ang puso’t diwa’y magugulat

makikita'y di lamang agiw
di man mangusap ay sumasaliw
pag binasa'y kagiliw-giliw
tila ayaw mo nang bumitiw

kaysarap damhin ang gunita
nasa pagitan man ng sigwa
tagumpay o sanlaksang luha
nasa langit ma't nasa lupa

di mo damang diwa mo'y salat
pagkat may gunita sa aklat
dunong at puso’y masisipat
na mauunawa ng lahat

Ningas sa kadimlan

NINGAS SA KADIMLAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
7 pantig bawat taludtod

"Ang isang puno ay makalilikha ng isang milyong posporo. Ngunit ang isang posporo ay maaaring makapagwasak ng isang milyong puno." ~ kasabihang pangkalikasan

gamit sa sigarilyo
ang pansinding posporo
sindi doon at dito
usok ay bugang todo

ang posporong nilikha
ng kamay ng paggawa
ay gamitin ng tama
nang di mapariwara

mag-ingat sa paggamit
lalo sa tukso't kulit
dahil ang ipong galit
sa buhay ay mang-umit

sindihan ang kandila
para sa namayapa
tumutulo ang luha
luha'y itinutula

magbigay ng liwanag
sa karimlang bagabag
mga tago'y mabunyag
sa batas na nalabag

posporo'y gagamitin
panluto ng sinaing
at habang iniinin
sumasarap ang kanin

Ang mitsa

ANG MITSA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

nasindihan ang mitsang apoy ang inilalatag
upang magbigay sa atin kahit munting liwanag
habang sa dilim may suliraning bumabagabag
ang masikip na dibdib ay paano ba luluwag

kung iyang mitsa'y nagsabog ng liwanag sa dilim
nagsindi ng gasera pagsapit ng takipsilim
maaaring makapagnilay-nilay ng taimtim
at upang maiwasan din ang rimarim at lagim

mitsa ang simula nang pagtupok pag nasindihan
mitsa ang dahilan ng pagsiklab sa kadiliman
mitsa ang bisyong sumisira nitong kalusugan
mitsa rin ang simula ng maraming kamatayan

mitsa'y gamitin sa kadahilanang anong buti
makatulong sa kapwa’t anumang dapat sumindi
mitsa sa kandila't nagpupugay sa pintakasi
mitsa'y gamiting tama't nang sa huli’y di magsisi

Ang kakayahang bumili ng edukasyon

ANG KAKAYAHANG BUMILI NG EDUKASYON
ni Gregorio V. Bituin Jr.
11 pantig bawat taludtod

magkano nga ba itong edukasyon
di ba't dapat na ito'y obligasyon
nitong pamahalaan bilang misyon
ng paghubog ng bagong henerasyon

mahal ang matrikula't pamasahe
sa kalagayang ito tayo'y saksi
kaya edukasyon ay dapat libre
di batay sa kakayahang bumili

kaymahal ng presyo ng edukasyon
marami nga'y sa utang nababaon
lalo na't dukhang dapat ding lumamon
sa problemang ito'y ano ang tugon

ang bata'y matiyagang nag-aaral
kahit walang hapunan o almusal
naghahanda sa bukas na daratal
nagsusunog ng kilay, nagpapagal

Pagkalunod

PAGKALUNOD
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

dama ang pagkalunod sa pagkabigo't dismaya
iluha ko man ay bato'y may magagawa pa ba
puso'y sinusurot ng pagkaalpas ng biyaya
pagkasawing biglang datal ay makakayanan ba

pagkalunod na di makasisid, di ko mawari
kampay ng kampay, kamalayan ko'y di manauli
tuliro, di nagbunga ang inihasik na binhi
bigo sa pinaghandaang pagbabakasakali

nagpapalakas lang ng loob yaong umaasa
na ako'y makakasáma rin sa mga kasama
bantulot na'y dapat pa ring gawin anumang kaya
pulos bakasakaling magtagumpay na't sumaya

tubig ay nalalagok habang nais makaahon
nilulunggating pangarap ay wala pa ring tugon
kung mabibigo sa ikalawang pagkakataon
panahon nang lumayo't bagtasin ang mga alon

Di sumusuko ang tulad kong mandirigma

DI SUMUSUKO ANG TULAD KONG MANDIRIGMA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

di sumusuko ang tulad kong mandirigma
sa mga labanang di basta humuhupa
di sumusuko kahit puso'y lumuluha
pagkat di matupad ang anumang panata

durog man ang dibdib sa unang pagkagapi
na nag-iisang puso'y tila hinahati
pagbutihin ang ikalawa't ipagwagi
lalo nang masakit ang muling pagkasawi

kakaunti lamang naman ang inaamot
ngunit bakit sa amin ipinagdaramot
nawa'y magkabisa ang lunas na iabot
at sa mga nauna'y dumugtong, umabot

kailangang umigpaw ang bawat sandali
ng aming adhika't pagbabakasakali
sa sitwasyong ito'y di dapat malugami
ang di sumusuko'y maaaring magwagi

Sa talampas ng digma

SA TALAMPAS NG DIGMA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

kayrami nang digmaang dama ko'y siphayo
ngunit mandirigma'y di dapat sumusuko
subalit kung daloy ay pulos pagkabigo
tinahak kaya'y mali't dugo'y nabububo

dapat lumaban hangga't may pagkakataon
suriin ang masalimuot na sitwasyon
batid ang hugis: bilog, parihaba, kahon
at wastong direksyon ay tuluyang matunton

mandirigmang sa labanan ay kumakasa
iniisip sa tuwina'y wastong taktika
upang sa pader ay di ka maibalandra
ng mga suliraning di mo uboskaya

malasado man ito'y gawin mo ang dapat
tulad ng pag-iihaw sa apoy na sapat
baka dumatal ang problemang di masukat
at nariyan ang kalabang di madalumat

huwag kang mauhaw sa tagay ng lambanog
sa takipsilim man, di ka dapat lumubog
may mga suliraning di ka mayuyugyog
pagkat maaakyat din ang anumang tayog

Nabangkô dahil walang lagak sa bangko

NABANGKÔ DAHIL WALANG LAGAK SA BANGKO
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

kumbaga sa basketbol, ako'y naroon sa bangkô
tila di kasali habang kasama'y naglalaro
pagkat wala nang bisa ang nakuha kong pangako
biyaya'y naging bato, adhikain ko'y naglaho

walang dokumentong pampinansya mula sa bangko
dahil noon pa'y di ako naglalagak sa bangko
wala naman kasing sapat na ilagak sa bangko
tingin ko'y mayaman lang ang may patago sa bangko

kailangan pala ito sa ating kairalan
dito umiinog ang kapitalistang lipunan
kahit sa pagkuha ng visa ito'y kailangan
pag wala ka nito'y kakawawain kang tuluyan

mahirap na laging bangkô ang isang manlalaro
putol ang mga galamay, sa apoy napapaso
animo'y tuod na ang kapara'y putok sa buho
kahit salingpusa'y di kasali, kawawang dungo

Paano ba tatalab ang walang bisa

PAANO BA TATALAB ANG WALANG BISA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

minsan dumatal ang pangarap sa kandungan
walang bisa pa rin at walang katiyakan
tumatalab lamang doon sa panagimpan
na nangungusap sa diwatang paraluman

ako ba'y isinumpa't di man lang tumalab
ang lunas sa suliraning naglalagablab
di ko pa madalumat anong nag-aalab
bakit walang bisa ang bisang di masunggab

ang tala sa langit ba'y aking masusungkit
upang dumatal din sa lalandasing pilit
gagawin ang kaya, lansangan man ay pagkit
at marating ang pangarap na sinasambit

ngunit dapat magwagi sa labang susunod
mag-isip muna, di dapat sugod ng sugod
baka sa ikalawa'y tuluyang malunod
baka pinaghirapan sa sigwa'y maanod

tatalab lamang kung may birtud na mabisa
tulad ng puso ng saging na di nawala
naisubo't mga maligno'y nangahupa
pagkat may bisa ang mga nagsipaghanda

Palayain ang Tibet

PALAYAIN ANG TIBET
ni Gregorio V. Bituin Jr.
11 pantig bawat taludtod

tayo'y manawagan, magmalasakit
dapat nang lumaya ang bansang Tibet
mula sa mananakop, nanggigigpit
nagpapahirap at nagmamalupit

may karapatan din silang lumaya
mula sa kuko’t pangil ng kuhila
sa pagdurusa’y dapat makawala
maging ligtas at di kinakawawa

sinakop na ng mahabang panahon
dapat din naman nilang makaahon
magkaisa ang mamamayan doon
at upang lumaya'y magrebolusyon

Kung para sa Climate Justice ang 23M tweet ng AlDub

KUNG PARA SA CLIMATE JUSTICE
ANG 23M TWEET NG ALDUB
15 pantig bawat taludtod

pinatutunayan ng AlDub, may lakas ang masa
milyun-milyong bilang, lakas na may pagkakaisa
lakas na kayang mabago ang bulok na sistema
lakas na kayang isigaw ang hustisyang pangklima

ang masa’y ayaw na sa sistemang mapambusabos
sa kalagayan ng kalikasang kalunos-lunos
sa mga naranasang delubyong dulot ng unos
sa mga lupaing dahil sa mina’y nauubos

may hatak at lakas ang AlDub na dapat aralin
na magagamit upang kalikasan ay ayusin
upang mga lupaing ninuno’y di na minahin
upang di na tapunan ng plastik ang dagat natin

suriin ang mga aral ng kalyeseryeng AlDub
bakit nagkaisa ang masa sa usapin ng lab?
lab ba natin ang kalikasang laging iniisnab?
puso ba natin sa climate justice ba'y nag-aalab?

- gregbituinjr.