Basyan

BASYAN

may taal palang salita sa suksukan ng pana

na magagamit sa mga sanaysay, kwento't tula

halimbawa, ang kwento ng Aztec na mandirigma

o kwento ni Robinhood o kawal-Spartan pa nga

kung ang tawag sa suksukan ng itak ay kaluban

na laging gamit ng magsasaka sa kabukiran

ang suksukan naman ng mga palaso ay basyan

na ginamit ng mandirigma noong una pa man

bihirang pansinin ang basyan kahit napanood

ang Lord of the Rings, Sacred Arrows, Rambo at Robinhood

dahil di alam ang tawag doon ng inyong lingkod

ngayon, bilang makata'y aking itinataguyod

ito'y sinaunang Tagalog, ayon sa saliksik

sa U.P. Diksiyonaryong Filipino natitik

gawa sa kahoy ang basyan, gamit ng mababagsik

na mandirigma, lalo ng aping nanghihimagsik

salitang taal sa atin ay gamiting totoo

lalo na't nasasaliksik natin ang mga ito

ang salitang basyan ay binabahagi sa inyo

upang magamit na sa ating mga tula't kwento

- gregoriovbituinjr.

* basyan - kaluban o suksukan ng mga palaso na gawa sa kahoy, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p. 149

Pagbabasa ng tula ng kapwa makata

PAGBABASA NG TULA NG KAPWA MAKATA

binabasa-basa ang tula ni Archibald Mac Leigh

ang Ars Poetica habang dito'y di mapakali

pananalinghaga'y anupa't nakabibighani

na tila yakap ko na ang magandang binibini

minsan, dapat tayong magbasa ng tula ng iba

at baka may ibinabahagi silang pag-asa

na dapat pala tayong patuloy na makibaka

upang kamtin ang asam na panlipunang hustisya

ang mga mapagsamantala'y sadyang anong lupit

na kawawang obrero sa mata nila'y mainit

bulok na sistema nga'y pilit pang pinipilipit

kaya karapatang pantao'y dapat pang igiit

paglalarawan nito'y tungkulin naming makata

sariling pagsulong ang pagbasa ng ibang katha

baka may mapulot na ginto sa putikang lupa

nagbabakasakaling tayo rito'y may mapala

- gregoriovbituinjr.

05.29.2021

Nang kinain ng bakunawa ang duguang buwan

NANG KINAIN NG BAKUNAWA ANG DUGUANG BUWAN

ang duguang buwan ay lumitaw kamakailan

bakunawang kumakain ng buwan ba'y nariyan?

buwan ba'y nakipagbuno rito kaya duguan?

ang dating pitong buwan, ngayon ay iisa na lang

anang alamat, malaking ahas ang bakunawa

na diumano'y may bungangang sinlaki ng lawa

may pakpak din daw ito at pulahan pa ang dila

nakatira sa bungalog o malalim na wawa

ang nilikha umanong buwan ni Bathala'y pito

nilamon ng bakunawa ang anim, bakit kamo?

dahil daw sa pagkahumaling sa liwanag nito

natitirang buwan nga'y dapat iligtas ng tao

sa pagsapit ng eklipse o laho kung tawagin

itataboy ang bakunawa, mundo'y paingayin

o kaya naman, awit at musika'y patugtugin

o katutubong tagulaylay ay idaos man din

sa alamat, si Haliya ang diwata ng buwan

nagsasagawa ng tagulaylay ay mga baylan

upang natitirang buwan ay maipagsanggalang

mula sa bakunawang nais lamunin ang buwan

- gregoriovbituinjr.

05.29.2021

* datos mula sa aklat na Mga Nilalang na Kagila-gilalas na tinipon ni Edgar Samar

* litrato mula sa google

Maagang pagbangon

madaling araw ay bumangon na ang inyong lingkod

pagkat di na dalawin ng antok bagamat pagod

nagmumog, naghilamos, nagsepilyo, at kumayod

isinulat sa papel ang isyung tinataguyod

madalas, madaling araw ako na'y nagigising

at agad nang tatayo mula sa pagkagupiling

kayraming napagninilay sa mababaw na himbing

na tila dapat maghanda sa unos na parating

habang naririnig pa ang aso sa pag-alulong

na animo sa aking tainga'y may ibinubulong

nagyayabang pa ba ang mga palalong marunong

ngunit sa tunay na sagupaan ay urong-sulong

maagang bumangon upang trabahuhin ang salin

habang mga kuliglig ay naghaharutan pa rin

maya-maya'y magluluto ng ulam at sinaing

upang sa maagang pagtatrabaho'y di gutumin

- gregoriovbituinjr.05.29.2021

Makasaysayang Mayo Bente Nuwebe

Bente nuwebe, sa Batangenyo'y kilalang balisong

ang may tangan nito sa laban ay di umuurong

Mayo Bente Nuwebe, araw ng maraming pagsulong

o sa kasaysayan nga'y marami rin ang pag-urong

bumagsak sa kamay ng Turko ang Constantinople

makasaysayan ang talumpati ni Patrick Henry

tulong sa pagtayo ng ospital ng Union Army

nang mapatunayan ang Theory of Relativity

araw na patunay ng lakas ng kababaihan

Sojourner Truth at Dorothea Dix yaong pangalan

na mas inisip ang kapakanan ng karamihan;

si Abraham Lincoln, may sinabing makasaysayan

tinatag ni Charles de Gaulle ang pamahalaang French 

naging pangulo ng Russian Republic, Boris Yeltsin

pasinayang araw ng United Nations Peacekeepers

sinimulan sa Hong Kong ang grupong Scholarism

tinayo ang replika ng Statue of Liberty

sa Tsina't tinawag itong Goddess of Democracy

ang Tiananmen Square ay napuno ng estudyante

batid na sa kasaysayan ang sunod na nangyari

sa kalusugan nga'y ngayon ang World Digestive Health Day

sa Indonesia naman ay National Elderly Day

sa Inglatera nga'y kinikilalang Oak Apple Day

makasaysayang araw para sa mga may birthday

- gregoriovbituinjr.

05.29.2021

* 12 pinaghalawan ng datos ng tula:

1453 Constantinople, capital of the Eastern Roman Empire falls to the Turks under Mehmed II; ends the Byzantine Empire

1765 Patrick Henry's historic speech against the Stamp Act, answering a cry of "Treason!" with, "If this be treason, make the most of it!"

1849 Lincoln says "You can fool some of the people all of the time, and all of the people some of the time, but you can not fool all of the people all of the time."

1851 Sojourner Truth, Abolitionist and Women's Rights Advocate, addresses 1st Black Women's Rights Convention in Akron, Ohio

1861 Dorothea Dix offers help in setting up hospitals for the Union Army

1919 Albert Einstein's Theory of Relativity, that when light passes a large body, gravity will bend the rays confirmed by Arthur Eddington's expedition to photograph a solar eclipse on the island of Principe, West Africa

1953 500th anniversary of the fall of Constantinople and the end of the Byzantine Empire

1959 President Charles de Gaulle forms French government

1989 Student pro-democracy protesters in Tiananmen Square, China construct a replica of the Statue of Liberty, naming it the Goddess of Democracy

1990 Boris Yeltsin is elected President of the Russian Republic

2001 International Day of United Nations Peacekeepers inaugurated.

2011 Hong Kong student activist group Scholarism started by Joshua Wong and Ivan Lam