Anang mga anakdalita

ANANG MGA ANAKDALITA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

anang dukha, araw at gabi kaming nagsisikap
ngunit sadyang mabuting kapalaran ay kay-ilap
kahit na may oportunidad, di kami matanggap
pinipili'y magagandang kutis, di ang mahirap

kasalanan ba ng maralita ang maging dukha
karukhaan ba namin ay aming pagkakasala
isinilang na dukha dahil ama't ina'y dukha
na mula naman sa lolo't lolang anakdalita

isinilang ba kaming kakambal na iyang gutom
masisisi ba kami kung kamao'y nakakuyom
nakakapanginig na ang hamog at alimuom
sa danas naming dusa, bibig na'y di maitikom

madaling araw pa lamang kami na'y gumigising
papasok ang anak, ihahanda ang kakainin
susuong sa trabahong di alam kung papalarin
kayod ng kayod para sa kikitaing katiting

pagkadukha ba'y pasalin-salin na rin ng lahi
di na ba matatapos ang pagkadukha't lugami
karukhaang dulot ng pagkapribado ng ari
yaman ng lipunan,iilan ang nagbabahagi

panahon nang bagong sistema ang ipagtagumpay
ng henerasyon ngayong sa hirap na'y nasasanay
yaman ng lipunan ay ipamahagi na ng pantay
nang wala nang dukha't mayaman sa bayan ng lumbay

Panahon ng lupit, panahong di ligtas

PANAHON NG LUPIT, PANAHONG DI LIGTAS
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

taun-taon na lang, tuwing sumasapit ang undas
naaalala’y kasama’t mahal na nangawala
sa panahong karapatan ay binabalasubas
ng diktadura't pasistang animo'y isinumpa
ah, panahon iyon ng lupit, panahong di ligtas
nang aktibista'y nakibaka para sa paglaya
ngunit pilit dinukot ng mga pasista't hudas
ang buhay nila't pagkatao’y tuluyang nasira

hanggang ngayon, walang mukha ang desaparesido
katawan nila o bangkay ay di pa matagpuan
deka-dekada't nagpalit-palit ng kalendaryo
kahit dukha pa rin mayroon na raw kaunlaran
ngunit para lang sa iilan, patuloy ang gulo
globalisasyon, pribatisasyon ang kasagutan
magsasaka'y walang lupa, aklasan ng obrero
tuliro pa rin magpalakad ang pamahalaan

habang patuloy pa rin itong aming paghahanap
sugat ng panahon ay patuloy na lumalatay
katarungan naming asam ay tunay na kay-ilap
aming mahal kaya'y saang lupalop napahimlay
may pag-asa pa kayang ang hustisya'y mahagilap
para sa mga nawala naming mahal sa buhay
iisa lamang ang natitira naming pangarap
ang makita silang muli kahit isa nang bangkay

Paano ba tinatakbuhan ang utang?

PAANO BA TINATAKBUHAN ANG UTANG?
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

di mo maiiwasan ang di magbayad ng utang
sapagkat iyong budhi'y tiyak mong makakalaban
di ka makatingin ng diretso sa inutangan
para bagang laging may multo sa iyong likuran
nagsasabing magbayad ka't siya'y nahihirapan

ama't ina ang pinagkakautangan ng buhay
na dapat alagaan, pagmamahal ang ialay
paglaki'y may kaibigan, mayroon ding kaaway
mayroong dahil sa alitan ay di mapalagay
tulad sa pulitika, kayrami na ng napatay

utang na barya-barya’y makakaya pang bayaran
ngunit kung milyon milyon, aba'y iba nang usapan
umutang sa iyo'y nagtila bula sa kadimlan
kahit guniguni't anino'y di na matagpuan
at kung ikaw iyon, bakit mo ako tinakbuhan

may utang na dugo ang mga pasista sa masa
noong batas-militar, kayraming nangawala na
lalo't nakibakang mapagpalayang aktibista
kaytagal na ng panahon, wala pa ring hustisya!
tinakbuhan ba ng estado ang inutang nila?

ang utang ba'y matatakbuhan ng mga may budhi?
kung buhay ang inutang, ubusan na ba ng lahi?
ang pagtakbo sa utang ay pagbabakasakali
ngunit kayhirap tumakbo, hustisya'y di madali
magbayad ng utang nang buhay ay di malugami

Ang Bilin

ANG BILIN

darating ang araw, mapupugto itong hininga
inihahabilin ko, di pa yaring kaluluwa
kundi itong katawan, na maitulong sa kapwa
di lang batid mamamatay ba sa sakit o bala

nais kong ang mga mata kong taglay ay ibigay
sa di pa nakakakita nitong bukangliwayway
sa nanghihinang puso, puso ko'y nais ialay
ngunit huwag sa walang pusong sakim, pumapatay

nais ko ring iambag itong aking mga dugo
sa sinumang nangangailangan, naghihingalo
pati anumang bahagi ng katawan ko't bungo
upang sakit ng dukha kahit paano'y maglaho

sunugin anumang nalabi sa aking katawan
at abo nito'y isaboy sa lupa't karagatan
nais kong muling maging bahagi ng kalikasan
habang lupa'y dinidilig ng agos ng tag-ulan

tanging ilibing lamang ay alaala kong sawi
at ibaón din anumang aking pagkakamali
na tanging maaalala'y akda't tula kong tangi
na babasahin ng susunod nating salinlahi

- gregbituinjr.
undas2015

Ang lunan sa labanan

litrato mula sa google

ANG LUNAN SA LABANAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

"We may be able to distinguish six kinds of terrain: accessible ground, entangling ground, temporizing ground, narrow passes, precipitous heights, positions at a great distance from the enemy." ~ from Sun Tzu's Art of War

sa isang mandirigma, dapat alam saang lunan
magaganap ang napipinto nilang sagupaan
kung saan ang bentahe'y doon dalhin ang labanan
mahirap suungin ang lugar na di mo malaman
baka doon matagpuan ang iyong katapusan

di nilalabanan ng banoy sa lupa ang ahas
alam niyang ang ahas pag nasa lupa'y malakas
kaya tinatangay iyon ng banoy sa mataas
ahas sa ere'y walang lakas pagkat ibang landas
ang himpapawid, tila saranggolang minamalas

dapat tulad din ng banoy ang isang mandirigma
inaaral ang lunan, sino't saan sasagupa
kung sa dagat, dapat kapara'y matinik na isda
alam ang sitwasyon, taktika'y inuunang lubha
nang sa pagdatal ng panganib ay handa sa sigwa

Hustisyang Pangklima, Ngayon na! Ngayon Na!

HUSTISYANG PANGKLIMA, NGAYON NA! NGAYON NA!
ni Gregorio V. Bituin Jr.

I

Hustisyang Pangklima, Ngayon na! Ngayon Na!
ang sigaw ng sambayanan sa kalsada
bukas ng salinlahi'y pineprepara
bukas na wala nang pagsasamantala
maysala'y panagutin sa gawa nila
nang sinira ang kalikasang kayganda
panahon nang baguhin itong sistema
at dinggin na ang panawagang hustisya!

II

Climate Justice Now! Mga Kapatid!
ito'y dapat nating ipabatid
upang di tayo basta mabulid
sa kapahamakang sasalabid
harapin natin bawat balakid
at Climate Justice na'y maihatid

Parang kampana ang mga trapo

PARANG KAMPANA ANG MGA TRAPO
ni Gregorio V. Bituin Jr.
10 pantig bawat taludtod

parang kampana ang mga trapo
pangako doon, pangako dito
sila ba'ng tatangan sa gobyerno?
magsisilbi bang tunay sa tao?

ang mga trapo'y parang kampana
paulit-ulit ang nginangawa
kaya tao'y walang napapala
sa trapong di magsilbi sa madla

ipasesemento ko ang daan
pagagandahin ang kabuhayan
pauunlarin ko ang lipunan
kada elekyon, pangako iyan

kalembang, kalembang, manunuyo
kalembang, masa'y muling sinuyo
kalembang, inulit ang pangako
kalembang, muli itong napako

Maiguguhit ba ng kamay ang pangarap na asam

MAIGUGUHIT BA NG KAMAY ANG PANGARAP NA ASAM
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

maiguguhit ba ng kamay ang pangarap na asam
paano kung bukas nila’y tila ba lumalamlam
karukhaan nila'y kailan kaya mapaparam
may dadatnan ba silang kinabukasang mainam

asam na pangarap ba'y kanilang maiguguhit
upang mapalipad ang kanilang hiling sa langit
napakapayak ng pangarap nilang mga yagit
simpleng tahanang matitirahan, di man marikit

pangarap na asam ba'y maiguguhit ng kamay
lalo na’t musmos na pinangarap na magkabahay
magulang nila'y dukha pa rin kahit nagsisikhay
gobyerno ba'y paanong sa kanila aalalay

iguguhit ba ng kamay ang asam na pangarap
nang kahit sa ganoon ay makaalpas sa hirap
paano bang kanilang pangarap ay maging ganap
upang ginhawa naman ay kanila ring malasap

litrato mula sa google

Kapitalismo ang sa kalikasan yumuyurak

 KAPITALISMO ANG SA KALIKASAN YUMUYURAK
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

kapitalismo ang sa kalikasan yumuyurak
ginahasa ang mga lupa't sa dugo natigmak
puno'y naputol, naglaho pati mga pinitak
dahil sa sistemang kapitalismong sadyang tunggak
tingin sa buhay ng katutubo'y para lang latak
mga salanggapang na pati obrero'y hinamak
troso't ginto'y kinuha habang labis ang halaklak
ganyan ang epekto pag tubo'y laging nasa utak
pinatatagas ang puhunan, tubo'y nilalaklak
pati lumad sa sariling bayan pinahahamak
tila kapitalista'y buong bayan ang sinaksak
buhay ang kapalit, kumita lang ng limpak-limpak
mina ng mina hanggang lupa na'y nakasisindak
ang kinalbo nilang bundok, sa delubyo ang bagsak
kalunos-lunos, at sa isip ng madla'y tumatak
pagbabago ng sistema na ang dapat matahak

Sa isang babaeng makata

SA ISANG BABAENG MAKATA

makatang mutya, maligayang kaarawan
tila isa kang diwata sa kalangitan
kapag umalingawngaw ang iyong pangalan
tandang liwanag ka sa hardin ng karimlan

maraming salamat, may makatang tulad mo
isa kang inspirasyon sa maraming tao
sa iyong bawat tula kami'y inspirado
bumabangon ang diwa sa bawat katha mo

makatang mutya, manatili kang malusog
malakas ang katawan, may diwang matayog
panitik mo sa tiwali'y bumubulabog
sa sistemang bulok, katha mo'y dumudurog

sadyang kami'y nagpupugay, makatang mutya
sa usad ng panitik mong may tuwa't luha
kaya mong suungin ang dumatal na sigwa
sa uring burgesya, katha mo'y mapangutya

sa iyo'y sadyang nais kong magpasalamat
nagawa ng tula mong ang masa'y dumilat
mga kathang sa marami'y sadyang kumalat
Hapi Bertdey sa iyo, mutyang mapagmulat

- gregbituinjr.
28 Oktubre 2015

Huwag kang tumungo sa daang tuwad

HUWAG KANG TUMUNGO SA DAANG TUWAD
ni Gregorio V. Bituin Jr.
11 pantig bawat taludtod

huwag kang tumungo sa daang tuwad
mga utak ng narito'y baligtad
na ninanasa'y pawang hubo't hubad
mga buhong silang dapat ilantad

di batid kung ano ang karapatan
ng kasama nilang kababaihan
na binubuyangyang yaong katawan
sa madla nang dahil sa kagipitan

ang mga pinuno'y nangungunsinti
libog nila ang pinamamarali
pinapatuwad ang mga babae
nagsayawan silang mga salbahe

nagkagewang-gewang na ang islogang
tuwid na daan nilang lingkodbayan
pagkat nangyayari'y tuwad na daan
ang tinungo pala’y huwad na daan

Tigib sa facial discrimination

TIGIB NG FACIAL DISCRIMINATION
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

pag malago ang balbas mo, ikaw na'y terorista
pag buhok mo'y mahaba, di ka pwede sa eskwela
pag may tato ka, ang tingin sa iyo'y masamâ na
pag bigote mo'y malago, aba'y babaero ka
naguguluhan sila sa mga ibang itsura
di maunawaan ang magkakaibang kultura

may bansang ang mahabang balbas sa kanila'y uso
dahil kultura nila't matso ang balbas-sarado
may bansa namang ang tao'y may talukbong sa ulo
na pananggalang sa gabok na galing sa disyerto
may nakasuot ng itim, mata lang ang kita mo
dahil patakaran ng relihiyon nila ito

sa ating bansa'y tigib ng facial discrimination
sa mukha tinitingnan kung matino ka o maton
kung mauunawang may kultura palang ganoon
disin sana'y di uso ang ganyang diskriminasyon
batay sa mukha mo kung mabuti ang iyong layon
pag mukha mo'y anong kinis, agad silang aayon

Ang ulan

ANG ULAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

nabigla ang ulan kung bakit siya sinisisi
sa nangyaring delubyo't kamatayan ng marami
alam n'yang lupa'y diligan nang lumago ang ani
masaya siyang magdilig nang walang atubili

di niya sukat akalaing sumobra sa dilig
hanggang sa mga palahaw na ang kanyang narinig
kalupaan pala'y pinuno na niya ng tubig
at mga tao, babae't bata, na'y nilalamig

ulan na'y napaluha, titili ba o titila
siya pala ang dahilan ng matinding pagbaha
poot ng ulan ay naging bagyo na naging sigwa
sa poot niya'y laksa-laksa ang nakawawa

ngunit sa mundo'y ano nga bang layunin ng ulan
di ba't upang bayan at lupa'y mapangalagaan
lupa'y mapalambot at matamnan ang lupang tigang
sumariwa ang tanim ng magsasaka't diligan

sa kanyang kalabisan, marami ang nangagtiis
batid na ng ulan, masama ang anumang labis
tulad ng mga ganid sa perang dapat matiris
makinabang lang ang sarili, iba'y pinapalis

pagmamalabis ba ng ulan ay mapatatawad
nang sa tubig ang buong kalupaan ay binabad
asam niyang bahaghari'y kaagad nang bumungad
at nakita'y puting kalapating lilipad-lipad

Nilupig ng anino ang balaraw ng liwanag

NILUPIG NG ANINO ANG BALARAW NG LIWANAG
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

nilupig ng anino ang balaraw ng liwanag
wala pang nakahandang anuman sa kanilang hapag
may kinukuro'y bigla na lang siyang napapitlag
buwan ay unti-unting nilamon, di nakapalag

nakikipagkarera ang tibok na anong bilis
alulong ay kaylakas sabay sa mga hinagpis
dumaluhong na ang pilit nilalayuang amis
di madalumat hanggang kailan ba magtitiis

maigsi pa ang kumot kaya siya namaluktot
sa ginaw ng gabing anaki'y puno ng bantulot
umuukilkil bawat danas na di malilimot
bagting ng gitara'y tuluyang nagkalagut-lagot

pagdatal ng dapithapon ay nawala ang tinig
nabuhay ang gabi sa huni ng mga kuliglig
di na niya naririnig ang dating mga himig
dama niya'y amihang nanuot sa pagkahilíg

Huwag mong paglaruan ang apoy

HUWAG MONG PAGLARUAN ANG APOY
ni Gregorio V. Bituin Jr.
10 pantig bawat taludtod

huwag mong paglaruan ang apoy
lalo pag ikaw ay kinakapoy
baka sa iyo ito sumaboy
at ikaw ay maging litsong baboy
na sa pagdurusa'y nanguluntoy

suliranin dapat nilulutas
sa paraang lahat ay parehas
walang lamangan o mandurugas
tiyaking bawat sulok ay patas
upang sa apoy ay di maagnas

Kailangan na'y enerhiyang nagpapanumbalik

KAILANGAN NA'Y ENERHIYANG NAGPAPANUMBALIK
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

patuloy pa ang pagpapausok ng plantang karbon
sa maruming enerhiya mundo'y ibinabaon
ng unti-unti, parami ng parami ang gatong
likha na sa bayan ang sarili nitong kabaong

dati ay malinaw ang tubig sa dalampasigan
dati ang mangingisda'y may magandang kabuhayan
dati nilalakaran ay maputing buhanginan
lahat sila'y nawala, karbon na ang naglabasan

dumumi na ang hangin sa kaharian ng karbon
nangitim na ang tubig sa karagatan ng karbon
mga tao na'y nagkasakit sa bayan ng karbon
baka pati pagkain nila'y magtutong sa karbon

kailangan na'y enerhiyang nagpapanumbalik
solar at wind energy na ang dapat maitirik
at di plantang karbong dinala'y dumi, gabok, putik
na ang dalang lason sa mundo'y tunay na mabagsik

Ang maysakit

ANG MAYSAKIT
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

at bumubunghalit pa rin siya ng ubo
hanggang ngayon ba'y di pa rin siya natuto
larawan siya ng pagkametikuloso
ngunit sa sakit niya'y di magkandatuto

ililibing sa poot ang tigang na lupa
dumaan siyang ipuipong bumulaga
kalaban ay dinaluhong na parang sigwa
ikinasa'y delubyo, dugo ang bumaha

ang hingi ng bawat trabaho'y katapatan
ligal o iligal, tapat sa kasunduan
may isang salitang tutupad sa usapan
at prinsipyado, parak o asesino man

ubo'y walang tigil at muling bumunghalit
habang sa sistema'y lumalangoy sa lupit
habang tulad niya'y sumisisid sa gipit
habang nagdedeliryo sa danas na pait

lakas kaya niya'y muling mananauli
upang sa mga kaaway ay makabawi
di niya natatantong walang pasubali
di na katawan ang maysakit, kundi budhi

Problema'y positibong harapin

PROBLEMA'Y POSITIBONG HARAPIN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

naroon siyang umakyat na sa mataas
problema'y inisip paano magwawakas
subalit tulad ba niya'y sanlibong ungas
buhay n'ya't di ang problema ang matatagpas
pagkawala n'ya'y di pa rin makalulutas
sa suliraning mahahanapan ng lunas

ang bawat pagsubok ay suriing maigi
bakit nagkaganoon, ano bang nangyari
sinong mga sangkot, anong mga alibi
sinong maysala, bakit nag-aatubili
nagtangka bang lutasin, saan nagsilsibi
ika nga, laging sa huli ang pagsisisi

mabanas man ang araw, iyong salubungin
ng positibong pananaw ang suliranin
at huwag mag-alinlangang malulutas din
iyang problemang di mo sukat akalain
mahalaga'y positibo itong harapin
upang kalutasan ay iyo ring maangkin

Kalikasang inuuk-ok

KALIKASANG INUUK-OK
ni Gregorio V. Bituin Jr.
9 pantig bawat taludtod

usok na nakasusulasok
mga plastik na di mabulok
pagkasira ng mga bundok
at nakakalbo na ang tuktok
dagat na sa basura'y lugmok
pagmimina'y matinding dagok

tayo ba'y nagiging marupok
pagkat problema'y di maarok

pag ito'y umabot sa rurok
saka lang ba tayo lalahok
sa paglutas sa pagkabukbok
ng kalikasang inuuk-ok
ng sistemang sa tubo'y hayok
na sa mundo'y nagpapagapok

Asawa'y pakamahalin

ASAWA'Y PAKAMAHALIN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
9 pantig bawat taludtod

kaysakit mo nang magsalita
ang asawa'y pinaluluha
kamao'y laging nakaamba
inibig mo'y kinakawawa

noon, ikaw ang maginoo
na di kakitaang totoo
ng pagiging basagulero
at sa babae'y may respeto

subalit ano ang nangyari
aburido sa pintakasi
di na ba nakakapagtimpi
sa suliraning anong dami

panahon ng laksang ligalig
relasyon ninyo'y lumalamig
ang namumutawi sa bibig
ay tunay ngang nakatutulig

pag-aasawa'y isang landas
na payapa ang binabagtas
huwag mong daanin sa dahas
ang suliraning di malutas

asawa mo'y pakamahalin
na katuwang sa suliranin
huwag siyang balewalain
pagkat kayo'y iisa pa rin

Makulay ang alon ng pagsinta

MAKULAY ANG ALON NG PAGSINTA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
10 pantig bawat taludtod

makulay ang alon ng pagsinta
yaring puso ang kinikilala
pinahihinog muna ang bunga
dahil mapakla kapag bubot pa

pagsinta'y di aring ikalburo
tulad ng mangga sa uniberso
na tinititigan ng kuwago
pagkat baka bansot ang matamo

nakadadarang ang iwing apoy
lalo na't sa puso nananaghoy
matikas ay nagiging palaboy
nang namunga na'y agad naluoy

sinisipat ko ang kanyang ningning
wala na siya sa toreng garing
doon sa mapusyaw gumigiling
siyang tinamaan ng magaling

pagka umaga'y inat ng inat
sa pag-aaksaya'y di maawat
sa pawis ng obrero'y nabundat
at binti niya'y pinupulikat

sinong sa kanya'y tamang humatol
ibubunga ba ng mangga'y santol
mag-isang nagmumuni sa kubol
di alam kung kanino hahabol

pahina 2

pahina 2

at sa iyo, binibini, iaalay kong buo
ang pagkatao, pawis, sikap, panahon ko't dugo
upang maging halimbawa ang tapat kong pagsuyo
masalimuot man, pagsinta ko'y di maglalaho

iwing puso'y damhin, dinig mo ba ang bawat pintig
di ba't umaalindayog sa pag-irog ang himig
walang alinlangan, matibay akong nananalig
na kariktan mo't awit lang ang dito'y mananaig

nagmamahal,

greg bituin jr.

Saksakan

SAKSAKAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

minsan dumatal doon ang isang ginoo
na isang tagapayo mula sa Meralco:
“pagdating sa kuryente'y ikalawa tayo
sa Asya'y may pinakamataas na presyo”

nang malaman ni Mang Pedro siya'y nagitla
na presyo ng kuryente'y kaytaas na lubha
tunay ngang di maipinta ang kanyang mukha
parang nakuryente siya't walang magawa

para kay Mang Pedro ang buhay na’y kaypait
babayaran pa niya'y abot hanggang langit
o baka naman ang dumayo'y nanggigipit
lalo na't ito pala'y saksakan ng pangit

at naisip niya ang isang kalutasan
pinagtatanggal ang mga nasa saksakan
mga ito'y ibalik pag gagamitin lang
magtitipid siya't nang presyo'y mabawasan

tuwing gabi lang bintilador ay isaksak
patayin ang ilaw pag tinungo'y pinitak
sa saksakan mag-ingat nang di mapahamak
kuryente'y gamiting tama’t huwag bulagsak

di dapat ganito lang, at siya'y nagpasya
ginawa niya ang pinakamahalaga
at ito'y ang pagsama sa kilos-protesta:
"Ibaba ang presyo ng kuryente, ngayon na!"

Kahit pitong bundok pa ang akyatin

KAHIT PITONG BUNDOK PA ANG AKYATIN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

di tayo susuko upang makamit ang pangarap
kahit na asam na tagumpay ay sadyang kay-ilap
aakyatin ang pitong bundok hanggang mahagilap
ang tamang daan upang maabot natin ang ulap

wala tayong lubay upang pangarap ay abutin
konsentrasyon, bawat plano'y pagtuunan ng pansin
walang iwanan, teamwork, nagkakaisang layunin
sinusuri't nilulutas ang bawat suliranin

sa pagsisikap malalagpasan anumang hirap
sa pagkakaisa, mga problema’y mahaharap
nanghihina man ngunit bawat isa'y lumilingap
kaya pagkakaisa'y madarama mong kaysarap

di bara-bara, may gagampanan tayong tungkulin
di rin tira-pasok, may plano tayong dapat sundin
buhay, talino, panahon ang ating gugugulin
hanggang ikapitong bundok ay atin ding marating

Ginintuan

GININTUAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

maraming may ginintuang puso kahit dukha man
may ilan daw ginintuang puso sa mayayaman
mas maganda kung sa daigdig ay walang gahaman
walang pribadong aring minulan ng karukhaan

damhin ang awit ng mga may ginintuang tinig
at sa halina nito, puso'y tiyak na iibig
lalo't sa awit may gintong payo kang maririnig
nagbibigay-inspirasyon na sa puso'y aantig

tinanganan ng mga bayani'y gintong adhika
na palayain ang bayan sa kuko ng kuhila
inalay ang buhay at magagandang halimbawa
na ipinagpapatuloy ng uring manggagawa

mga nagmimina sa lupa ang hanap ay ginto
habang ang mga lumad ay kanilang dinuduro
nagtatabaan yaong sagad sa buto ang luho
sa ginto nabubundat, pulos mantika ang nguso

mahalaga ang ginto kung ginto ang niloloob
pusong ginintuang sa gintong adhika'y marubdob
di ginto ng pagkagahaman yaong lumulukob
na magpapahamak lamang at magpapasubasob

Ang matandang pulubi

ANG MATANDANG PULUBI
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

duling na sa gutom ang pulubing namamalimos
sanay na sa kalalakad, paa'y di na magpaltos
tuhod niya'y naghihina na't di na makaraos
dagok sa dibdib ang dinaanang buhay na kapos

sa kanyang noo'y gagamunggo ang butil ng pawis
gumagapang siyang tila ahas sa pagtitiis
nananahang langaw sa buhok niya'y di mapalis
naglalaro ang mga kutong di niya matiris

nababalabalan ng basahang di nalalabhan
pudpod na sa katagalan ang patpat niyang tangan
balbas at buhok ay tila ba nagpapahabaan
nanlilipak ang palad, kuko'y di pa maputulan

kayumanggi niyang balat sa araw na'y nangitim
dilat ang matang hinehele siya ng panimdim
at siya'y tumigil sa tabi ng punong malilim
upang mata'y ipikit pagsapit ng takipsilim

Sa ika-45 anibersaryo ng ZOTO

SA IKA-45 ANIBERSARYO NG ZOTO
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

Zone One Tondo Organization, kaygandang samahan
itinatag upang ang mga dukha'y paglingkuran
pagsisilbi ninyo'y naukit na sa kasaysayan
pasismo, marsyalo, demolisyon ay nilabanan

pabahay, karapatang pantao, dakilang misyon
mga dukha'y inaruga sa mga relokasyon
pagbago ng sistema'y patuloy na nilalayon
bagamat nahaharap sa kayraming mga hamon

tuloy ang pakikibaka para sa karapatan
ng uring api, mga maralitang mamamayan
apatnapu't limang taon kayong naninindigan
mabuhay kayo, O, ZOTO, sa inyong nasimulan

IISA lang ang ating daigdig

IISA LANG ANG ATING DAIGDIG
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

may iba pa ba tayong matitirahang daigdig
wala na, sa ibang buntala'y di pa natin dinig
kung may nabubuhay, klima ba'y pawang halumigmig
o sa ibang buntala ba tayo'y mangangalikgkig

sa iba't ibang panig ng mundo'y dagsa ang unos
pananalanta nito'y patuloy na bumubuhos
sa nagbabagong klima'y marami nang naghikahos
mga ani'y sinalanta, dukha'y lalong kinapos

iisa lamang itong daigdig nating tahanan
ang henerasyon ngayon, dapat itong alagaan
laban sa kapitalismo ng ganid at gahaman
na dahilan nitong pagkawasak ng kalikasan

paano aangkop ang madla sa nag-ibang pintig
ng mundong dinaluhong ng hayok, dinumhang tubig
klima'y nagbabago na sa atin mismong daigdig
panahon ngayong sala sa init, sala sa lamig

Bagyong Lando

BAGYONG LANDO
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

paumanhin, di ka nga pala si Landong uhugin
aba’y kaylaki mo na't kayraming paiiyakin
pakiusap, bahay namin ay huwag mong bunutin
pati na lansangan ay huwag mo sanang biyakin
mga poste ng kuryente'y huwag mong padapain

ikaw nga ang matipuno’t malakas na si Lando
nakayayanig ng puso ang bawat atungal mo
dukha man o mayaman ay wala kang sinasanto
huwag kang magpasirko-sirkong tila ipu-ipo
pagkat nakababahala, baka magkadelubyo

dahil sa iyo'y sikat muli ang noodles, sardinas
di wastong makakain habang ikaw ay palakas
kayhirap tahakin ang daan at baka may butas
mga sinasalanta mo'y paano maliligtas
pumayapa ka na, Lando, kundi ngayon ay bukas

Sa butas ng karayom pa'y bumabalisbis

SA BUTAS NG KARAYOM PA'Y BUMABALISBIS
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

Ganito Ba Talaga? Nais Na Naming Umalis
Milya-Milya’y Lakarin, Di Man Itali Ang Paris
Ngunit Sa Butas Ng Karayom Pa'y Bumalabisbis
Pagtiyak Ng Pagparoon Ay Di Pa Magkahugis

Nilakad Ang Talampas, Libis, Gilid Ng Talibis
Umulan, Umaraw, Kayraming Danas Na Tiniis
Nabusog Sa Niyog Na Pinitas Gamit Ang Lawis
Nagbaon Ng Biskwit, Ang Putoseko'y Naliligis

Kaysakit Na Sadya Pag Lintog Sa Paa'y Tiniris
Pati Na Dating Kayumanggi'y Nangitim Ng Labis
Ngayon, Ang Pagdaan Ng Mga Araw Ay Kaybilis
Di Pa Madalumat Kung Kami Pa'y Makaaalis

Inaasahan Nawa'y Luminaw Tulad Ng Batis
Ah, Subalit Paumanhin Sa Tula Kong Patambis
Nagninilay Lamang Kung Pag-asa'y Pait O Tamis
Habang Pasas Sa Lambanog Ay Sumisid Sa Kalis

TALASALITAAN:
balisbis - gilid ng bubong
kalis - baso ng alak
lawis - panungkit ng niyog
libis - gilid ng kapatagan
ligis - pagkapulbos o pagkadurog
lintog - paltos na namaga
talampas - mataas na kapatagan
talibis - banging matarik
tambis - di tahasan o di tuwiran

Trapo Kadiri

TRAPO KADIRI
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

di ko alam kung saan sila nakatuntong
nandidiri sila sa mga barungbarong
sa lugar ng dukha'y madalas urong-sulong
ngunit sa kampanyahan, dukha'y kinakanlong

kapatid, di sila nakatuntong sa lupa
at di nila yayakapin ang mga dukha
na lagi'y tinatawag nilang hampaslupa
masakit na turing sa mga maralita

ah, panahon na naman ng mga hunyango
naglipana ang trapong mapagbalatkayo
pag eleksyon, sa putikan man ay tutungo
pangako'y ang laging napapakong pangako

kung sinong muling mang-aapi'y pinipili
sa halalan ng mga naghaharing uri
dapat nang wakasan ang trapong paghahari
mga lingkod ng dukha ang dapat magwagi

Sa sulok ng balintataw

SA SULOK NG BALINTATAW
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

pinagmamasdan ko ang mutyang laging dumadalaw
sa panagimpan ko'y nasa sulok ng balintataw
kayrikit niyang anghel na iniluwa ng araw
na doon sa alapaap masayang nagsasayaw

pag siya'y nasulyapan, iwing puso'y nadudurog
kamay niya'y nakamtan na ng mayamang inirog
ako'y walang nagawa't pangarap niya'y kaytayog
ang rosas kong handog sa kumunoy na napalubog

marami pang paraluman, payo ng kaibigan
habang tumatagay sa kaliwanagan ng buwan
lumayo muna kaya't lakarin ang kabundukan
tawirin ang dagat, tahakin ang mga lansangan

baka puso'y muling uminog pag may bagong mutya
di sa pangamba, kundi sa tuwang wala nang sigwa

Bakit nagkakotse lang, di na ngumingiti

BAKIT NAGKAKOTSE LANG, DI NA NGUMINGITI
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

bakit nagkakotse lang, di na ngumingiti
o baka naman bakit di na makangiti
pag yumaman ba'y nagiging mapagkunwari
gayong dating kasama sa dusa't pagngiwi

noon, pag ngumiti'y naniningkit ang mata
ngayon, tila baga siya na'y nangmamata
dating kasama'y parang di na kakilala
ganyan ba pag sinwerte ang mga tulad n'ya

bakit di na makangiti pag nagkaawto
na napanalunan lang, malaki ang premyo
bakit nalimutan ang pagpapakatao
pag yumaman ba'y sadyang nagkakaganito

pagkatao'y nagbago sa yamang nakamit
nagbago man ay huwag na sanang manlait
kung sakali mang ang awto niya'y mailit
baka ngumiti siya't bumalik ang bait

Tsismoso't Tsismosa

TSISMOSO'T TSISMOSA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

itlog ang pinag-uusapan, sa iba'y sisiw na
ganyan nga pag nakinig ka sa tsismoso't tsismosa
may mga dagdag na sa kanilang ibinibida
aakyat pa lang ng ligaw ay agad sinagot na

tulad ba nila'y pwede nang maging mamamahayag
kung inuulat nila'y lagi nang kayraming dagdag
maaaring kwentista, ngunit reporter na'y huwag
sa panuntunan nito'y laksa na ang nalalabag

katanggap-tanggap kaya silang saksi sa hukuman
nililikha nila'y apoy ang mga usok pa lang
ang mga masasayang kwento nila'y masasayang
kung kinalburong mangga'y sinasabing manibalang

bakit sa gabi't araw sila'y tila alumpihit
tsismisan ng tsismisan, dala ba ito ng inggit
pag pagkasira na ng kapwa ay lagi nang bitbit
sa mga tsismoso't tsismosa'y tama lang magalit

Apoy sa diwa

APOY SA DIWA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
8 pantig bawat taludtod

pumapatak ba ang luha
sa nag-aapoy na diwa
nayanig nga ba ang lupa
nang lumad ay kinawawa

magkakasakit sa baha
na inihian ng daga
kapag dumatal ang sigwa
tiyaking tayo ay handa

nagagalak ba ang bata
pag pamilya'y walang-wala
ikaw na ba'y magtatanda
pag nagalit ang matanda

gagawin ba ng makata
na mag-ipon ng palara
upang doon ay ikatha
anumang alay sa madla

isusulat pa ba'y luha
ng nag-aapoy kong diwa
gawin natin anong tama
upang di tayo madapa

Paglilimi

PAGLILIMI
ni Gregorio V. Bituin Jr.
10 pantig bawat taludtod

i.

kapag nagdidilim ba ang langit
siya sa akin ba'y nagagalit
bakit ang ngipin nya'y nagngangalit
gayong di naman ako kaalit

nais ko lamang namang igiit
sa kanyang bugtong ako na'y sirit
maaari kayang makahirit
na puso namin na'y magkalapit

kausap ko ang mutyang kaybait
tunay na diwatang anong rikit
pagkapraktikal nya’y nakaakit
imbis pag-ibig, bigas ang sambit

ii

nakatambay ang malayang pipit
sa bahay ng maralitang gipit
kaysasaya ng bumubunghalit
huwag lamang sa kapwa'y manlait

Pangarap na lakad sa Palawan

litrato mula sa FB ni kasamang Joemar

PANGARAP NA LAKAD SA PALAWAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
10 pantig bawat taludtod

sa isipan pa lang naglalakad
isang pangarap ang nilalahad
nang mabatid ko ay napaigtad
lakad sa Palawan na ang hangad

makasama rito'y aking nais
ikakampanya ang Climate Justice
tao rito'y di dapat magtiis
planong coal plant ay dapat maalis

sana'y maganap bandang Enero
o kaya naman ay sa Pebrero
huwag lamang sa Nobyembre ito
pagkat may Paris pang lakad tayo

ang Palawan ay mararating din
lakad sa Paris muna'y tapusin

Di pa lumuluha ang araw

DI PA LUMULUHA ANG ARAW
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

patuloy naming tahak ang makikipot na landas
pulos balakid man ang dinaraanang talampas
na kung mapagtagumpayan man, kakamtin ang bukas
upang lansangan ng Pransya naman ang mababagtas

maging positibo tayo sa ating bawat galaw
adhikang nagpapaningas sa puso'y nagsasayaw
magpatuloy tayo't hindi pa luluha ang araw
sa bawat danas ay may aral tayong matatanaw

marami mang balakid, tila butas ng karayom
anumang panganib ay sama-samang sinusuong
walang iwanan ang magkakaPAAtid sa layon
para sa adhikang sa buong mundo'y binubulong

hindi nga ba't "the road to Paris starts in Manila"
kaya walang maiiwan, lahat ay sama-sama
di magmamaliw ang asam na "Hustisyang Pangklima!"
na sa kapwa'y ipaunawa nati't ipadama

Walang tulugan

WALANG TULUGAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

libutin mo ang lungsod, masdan ang mga lansangan
mga bata'y walang tulugan sa tuwid na daan
nasa sementong kaylamig pagdatal ng karimlan
sinong sisisihin: pamilya o pamahalaan

ngunit pinanggalingang pamilya'y pawang hirap din
walang sariling bahay, nagdidildil din ng asin
nagtitiyaga na lang sa pagpag nang may makain
ngunit dahil sa kasalatan, di man lang mahirin

walang kinabukasan, pumumpuno ng balakid
ang sa kanila'y pasalubong ng daang matuwid
sila'y mga yagit, hindi kapwa, hindi kapatid
magsisilaki ba silang perwisyo yaong hatid

sa TV nga'y sabi ni Kuya Germs, "Walang tulugan!"
at kayrami ngang batang sa gabi'y walang tulugan
ang matindi pa'y matutulog ng walang hapunan
magtitiis sa lamig, mahahamugan ang tiyan

sa kahirapan, mga batang hamog silang saksi
sa tila walang kinabukasan nilang paglaki
danas na karukhaan at gutom ay papatindi
pamahalaan sa tulad nila’y di nagsisilbi

tulog na tulog ang mga batang walang tulugan
walang sapin kahit man lang karton ng alinlangan
ito bang bukas na pamana ng tuwid na daan
aabutin ng umagang tulog sa kagutuman

Higaan nila'y karton ng alinlangan

HIGAAN NILA’Y KARTON NG ALINLANGAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

at kung tawagin sila'y mga batang hamog
sa karukhaan katawan ay nabubugbog
buhay nila'y takipsilim, tila palubog
animo'y wala nang pangarap na kaytayog
bakit sa dusa't hirap sila'y nalalamog
pamahalaan ba'y kailan mauuntog

sa araw ay pagala-gala sa lansangan
tila ba wala naman silang pupuntahan
pagsapit ng gabi'y karton ang hihigaan
punumpuno ng agam-agam, alinlangan
may aasahan pa ba sa kinabukasan
pasakit bang lagi ang kanilang daratnan

Kalibugan ng buang

KALIBUGAN NG BUANG
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

kayrami nang nabilanggo dahil sa kalibugan
biktima'y babaeng ang ulirat ay pinanawan
paano masawata ang kalibugan ng buang
paanong pagkatao'y matuto nilang igalang

o sila'y malala na, dapat lang silang mapiit
pagkat sariling libog sa iba'y ipinipilit
bakit sila nagkagayon, lipunan ba'y kaylupit
anong dahilan bakit babae pa’y ginigipit

dyaryo't magasin bang may litratong nakabikini?
dahil ba yaong babae'y nakasuot ng mini?
para ba patunayang isa kang macho't lalaki?
di mo ba naisip may kapatid ka ring babae?

dahil ba babae'y kalakal sa kapitalismo?
o dahil itong lipunan ay batay sa machismo?
sistemang patriyarkal ba'y dapat palitang todo?
o itayo na ang isang lipunang makatao?

ang kalibugan ng buang ay dapat nang magwakas
babae't lalaki'y pantay dapat sa ating batas
itayo'y lipunang may paggalang, lipunang patas
kung saan walang buang na sa kapwa'y manghaharas

Kabilugan ng buwan

KABILUGAN NG BUWAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

halina't ating masdan ang kabilugan ng buwan
o, sinta ko, at tayo'y gumala kung saan-saan
habang naglalakad, kamay ng bawat isa'y tangan
damhin ang lamyos ng pag-ibig sa kaibuturan

halina'y pakinggan mo, aking sinta, itong tula
na sa ligalig ng iwing puso'y magpapahupa
pagkat ikaw, sinta, ang sinasamba kong diwata
handang ipaglaban ang pag-ibig ko, aking mutya

manggagawa sa araw, ang trabaho'y otso oras
pag gabi'y pahinga, buwan sa langit ang kapatas
minamasdan ang sinta sa larawan nitong kupas
habang nasa isip anong ibibigay na bukas

tila may sariling mundo ang dalawa'y masaya
hanggang dumatal ang gabing ang buwan ay wala na
para bagang sa magdamag buwan ay nagtitika
di mawaring puso'y may luha, nakapagtataka

di lahat ng araw ay tuwa't mayr'on ding pasanin
ang dumatal na problema'y di dapat sarilinin
suliranin nila'y dapat pag-usapang masinsin
magkatuwang sa paglutas, mapagwawagian din

Paano ba?

PAANO BA?
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

paano ba sinusulat ang walang kamatayan
kung ang lahat ng bagay sa mundo'y may katapusan
paano ba inukit ng madla ang kasaysayan
upang aral ng nakalipas ay maunawaan

paano ba sinasapuso ang pakikibaka
upang mabagong tuluyan ang bulok na sistema
paano ba sinasatitik ang dapat mabasa
upang ang sambayanan ay matuto't magkaisa

paano pagtatagniin ang tiyan, diwa't puso
nang sa kaunting alit ay di magbubo ng dugo
paano ba usigin ang marangyang tubo't luho
upang kasakiman sa puso'y tuluyang maglaho

kayrami pa ngang dapat isadiwa’t isatitik
adhika, danas, dalitang sa dusa nakasiksik
at magalugad pa kahit ang landasing matarik
upang gulong ng palad ay di tuluyang tumirik

Puso, isip at tiyan

PUSO, ISIP AT TIYAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

ang puso'y nakakaunawa kadalasan
na di nakakayang arukin ng isipan
ang dalawang pipi mang tigib ng suyuan
di man dila'y puso ang nagtatalamitam

pag may problema, higit sa puso't isipan
limiing salik din ang usapin ng tiyan
na bago ang puso't isip, unahin iyan
sa anumang tunguhi’y isaalang-alang

maraming nagkakahiwalay, di unawa
ng isip at puso ang dumatal na sigwa
pagkat pag gutom ang tiyan nakakawawa
ang puso't isip na di na sapat ang luha

sadyang sa buhay ng tao'y salik ang tatlo
bago magmahal ay uunahing totoo
ang tiyan nang may gasolina sa pagtakbo
kairalang di maitatanggi ng tao

kaya sa suliranin at pagdedesisyon
sa pamumuhay at anupamang transaksyon
laging isaalang-alang ang tatlong iyon
nang di na malunod sa sigwang sumalubong

Paghipo sa lupa

PAGHIPO SA LUPA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
11 pantig bawat taludtod

lupang kaisa'y di dapat maglaho
tahanan ng lumad, lupang ninuno
sa kapalaran nito'y manlululumo
nanganganib, nawawasak ng buo
na isinusuka'y sanlaksang dugo

lupa'y patuloy na naghihimagsik
pagkat saksi sa matang nagsitirik
masang nangabuwal, dugo'y tumitik
ginuhit na palad ng mababagsik
na kaimbian ang inihahasik

lakaring yapak, hipuin ang lupa
damhin sa palad ang kanyang pagluha
ang bawat sugat niyang iniinda
sa puso'y hibik ng mga ulila
lupang katutubong nasa'y kalinga

Ang diwata sa kagubatan

ANG DIWATA SA KAGUBATAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

naroon akong sinasamba ang kariktan
ng kayrikit na diwata sa kagubatan
di matutulog ang gabi ng panagimpan
hangga't alindog niya'y di nasisilayan

payak man ang ngiti't mapupungay ang mata
kapayakan niya ang nakahahalina
iwing puso'y umiindayog sa nadama
pagkat mutya siyang aking dinadambana

sino akong sasamba sa kariktang yaon
kundi makatang sa gubat naglilimayon
at humahabi ng salitang suson-suson
upang mapasaya ang babasa paglaon

ako'y lupa lamang na sinasamba'y langit
na sinasatitik yaong sa puso'y awit
usad ng panitik alay sa mutyang kayrikit
handog sa kanya bawat nakakathang dalit

nawa'y bigyang-pansin ng mutyang sinusuyo
ang damdaming itong di sana masiphayo
lumigaya kahit saglit ang iwing puso
sa panagimpan man lang, di ako mabigo

Delubyo

DELUBYO
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

giniba ng daluyong ang lupaing kutad
at bumaha ng dugo sa bayan ng lumad
mga bagay na tinangkang matilad-tilad
kunehong mabilis, kinapoy at tinamad
kaya nanalo ang pagong kahit kaykupad

sa katabing aplaya'y kaylalim ng wawa
na tila binuo ng sang-angaw na luha
paano nga ba paghahandaan ang sigwa
kapara rin kaya ng nagbabadyang digma
kung sinong mauna'y siyang makatatama.

TALASALITAAN:
kutad - lupang tigang o di tinutubuan ng anuman
tilad - pagpira-piraso
kinapoy - nanlata
wawa - dulo ng ilog sa bukana ng dagat
nagbabadya - bantang mangyari

Sa disyerto ng kawalan

SA DISYERTO NG KAWALAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

bagamat nag-iisa sa disyerto ng kawalan
ay huwag papayag na basta mabubuwal na lang
ng laksang inhustisya't kabulukan ng lipunan
napupuluputan man ng agiw ng karupukan
naglitawan man ang alikabok ng karukhaan
nadudurog man ng gabok ng kalapastanganan
pagkat makakamtan din ang anumang inaasam
lalo't gintong butil ng pangarap na katarungan

Pagtahak

PAGTAHAK
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

halina't tahakin anumang matarik na bundok
at ipakita ang talinong makita ang landas
halina't harapin anumang malaking pagsubok
at ipakita kung paano ito nilulutas
halina't magkaisa't mararating din ang tuktok
at ipakita ang nagkakaisa nating lakas
halina't pangarap nati'y abutin hanggang rurok
hanggang makita ng susunod ang naiwang bakas

Kalamnang tigang

KALAMNANG TIGANG
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

ang mga kalamnan ko'y sadyang namimigat
tila walang dugong lumalandas sa ugat
dama ang panlalamig nitong aking balat
ang mga laman ko animo'y nawawarat

mabuti’t dumampi ang malamig na hangin
kaya nadama kong ugat na’y nagigising
kumisap ang pag-asang tila nagniningning
at yaong mutya’y gumagala’t naglalambing

mawawala din ang kapoy maya-maya lang
maglalaho yaong sa ugat nakaharang
manunumbalik ang lakas na natitigang
ramdam na baguntao muli’t manibalang

Imortal

IMORTAL
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

manggagawa - sila ang mayorya sa daigdigan
imortal ang gawaing pakainin ang lipunan
sila ang lumikha ng laksa-laksang kaunlaran
binubuhay nila kahit naghaharing iilan

dugo't pawis yaong gamit sa pabrika't makina
nagbayo, nagsaing, nagpalago ng ekonomya
ngunit kayraming sa kanila'y di kumikilala
lalo't nangapital na tuso't mapagsamantala

kahit walang puhunan, mabubuhay ang daigdig
kayraming puno't pananim, ulan ang dumidilig
mga obrero silang gamit ang lakas ng bisig
sa puso nitong mundo, sila ang nagpapapintig

kahit walang puhunan, mabubuhay ang obrero
kung walang obrero'y di mabubuhay ang negosyo
ngunit baligtad ang nadaranas natin sa mundo
kung sinong may puhunan ang naghaharing totoo

tunay na pagbabago ang nais ng manggagawa
totoong pagbabago ang inaasam ng madla
nais nila'y lipunang pagsasamantala'y wala
isang lipunang makatao'y kanilang adhika

Pasumala

PASUMALA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

iyang panlabas na sugat ay madaling gamutin
ngunit kayhirap lunasan ang sugatang damdamin
lalo't naging balantukang kaytagal paghilumin
bahaw na't pinid ng langib ay anong sakit pa rin

liyab ng alipato sa tungko'y nag-iindakan
tila mga alitang idinulot ng anasan
nagpadala sa biro't kulit, lalo na't kantyawan
ang panga’y lumaylay pagkat nauwi sa babagan

matang matalim, nagkatitigan, walang salita
nilapitan ng isa ang isa pa't kinawawa
sa biglaang salakay, paano makahuhuma
dapat laging alisto nang makaiwas sa sigwa

nagsalitan ang bukangliwayway at takipsilim
may sadyang kababawan, may di maarok na lalim
madaling araw na saya, dapithapong panimdim
may nababad sa piging, may tumatalos ng lihim

Bakas

BAKAS
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

anumang bawat ginawa'y may naiiwang bakas
lumatag sa gunita yaong tinahak na landas
sa diwa'y ginagalugad ang pangarap na bukas
hanggang muling landasin ang nakakalbong talampas

may naiwan ba silang dapat nating pagyamanin
mga bakas na pamana sa lahing magigiting
na kaiba sa nabuong amag at tagulamin
bakas na hahalawan ng anupamang darating

halina’t sama-samang maglakad, tayo’y magtungo
sa namukadkad na bukangliwayway ng pagsuyo
may bagong umaga pang pang-aapi’y maglalaho
na di na kinakailangang magbubo ng dugo

Paglaban sa pagkabusabos

PAGLABAN SA PAGKABUSABOS
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

huwag mong sanaying inaapakan ka ng iba
pakatandaang may angking dignidad bawat isa
huwag payagang umiral ang pagsasamantala
huwag mong sanayin silang inaapi-api ka

nagdidilim at lumuluha yaring kalangitan
tila ba nauuhaw sa asam na katarungan
pagkat nabahiran ng dugo ang sangkalupaan
ang bayan niya't api't pinagsasamantalahan

magkaisa nating labanan ang pagkabusabos
pagkat hindi tayo alipin, tao tayong lubos
ang pag-unawa sa sistema'y dapat nating talos
at tungo sa pagbabago tayo na'y magsikilos

pagsasamantala sa kapwa'y dapat nang mapawi
pag-ibig at katarungan yaong dapat magwagi

Trapik

TRAPIK
ni Gregorio V. Bituin Jr.
10 pantig bawat taludtod

biyaheng dalawang oras kamo
sa wala pang limang kilometro
ang kaya ng tatlumpung minuto
ay di magawa’t trapik ng todo

sa MRT, kayhaba ng pila
sa bus, siksikan, nakatayo pa
sa taksi naman magdadagdag ka
madarama mo ang inhustisya

oras na sana'y wastong nagamit
kaysa sa trapik ay naiinip
trapik sa lungsod ay anong lupit
pamahalaan ba ito'y batid

buti pa kaya'y magbisikleta
katawan mo'y tiyak lalakas pa
dapat lang may bikelane sa kalsada
na di makipot, lalo sa Edsa

tunay ngang kaylaki ng epekto
nitong trapik sa buhay ng tao
lalo't araw-araw ang obrero
ay nakikipagsiksikang todo

Dapitdilim

DAPITDILIM
ni Gregorio V. Bituin Jr.
11 pantig bawat taludtod

bayan yaong kinumutan ng dilim
habang masa'y naroong nahihimbing
diwa'y inuugoy-ugoy sa banig
ng panagimpan habang naninimdim
tangan yaong dignidad ng taimtim

nanood ang buwan sa takipsilim
dumaragsa ang unos at rimarim
na binuo'y alimpuyong malalim
kahit dama de noche'y di masimsim
tila di talos saan na susuling

Pagtahak sa baku-bakong daan

PAGTAHAK SA BAKU-BAKONG DAAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

tinatahak yaong landas ng kawalang hustisya
ilang ulit nang nadapa't nagsibangon ang masa
subalit nananatiling marubdob ang sistema
sandigan lagi'y puhunan, dukha'y estapuwera
tila lumukob ang araw ng kawalang pag-asa

ngunit dapat makibaka, patuloy na bumangon
upang hagilapin anumang marapat na tugon
mga kabataang sa bisyo'y di dapat malulong
habang aso sa takipsilim ay umaalulong
at sa ulo ng makapili’y may saklob na bayong

nahan ang musang pangarap at tunay na kaylambing
sa kalangitan ay tila bituing nagniningning
nabiyak ang tibuyo't mga barya'y nagkalansing
makata'y di makita nahan na ang toreng garing
habang maso'y tangan ng manggagawang magagaling

nakapwesto na ang mga buwaya sa katihan
nagtataingang-kawali sa hinaing ng bayan
puhunan ang nananatiling makapangyarihan
sa bayang inaakala nilang tuwid ang daan
gayong baku-bako pa't puno ng katiwalian

Nasaan ka nang kailangan kita? - salin ng tula ni Steven Allen May

NASAAN KA NANG KAILANGAN KITA?
ni Steven Allen May
malayang salin ni Gregorio V. Bituin Jr.

Ako'y nagugutom
at nagbuo ka ng kapisanan ng makataong sining upang talakayin ang aking kagutuman.
Maraming salamat!

Ako'y nabilanggo
at tahimik kang pumaroon sa iyong tuklong
at ipinagdasal ang aking paglaya.

Ako'y hubad
at sa iyong isipan ay pinagdebatihan
ang moralidad ng aking anyo.

Ako'y may karamdaman
at lumuhod ak at nagpasalamat sa Diyos
sa iyong kalusugan.

Ako'y walang tirahan
at itinuro mo sa akin
ang banal na kanlungan ng Diyos.

Ako'y nalulumbay
at iniwan mo akong mag-isa
upang ipanalangin ako.

Tila baga isa kang banal,
na napakalapit sa Diyos

Ngunit ako'y gutom na gutom pa rin,
at nalulumbay,
at nangangatal.

Kaya saan napunta ang inyong dasal?
Anong nagawa ng mga iyon?

anong napapala ng isang taong nagbubuklat
ng kanyang aklat-dalanginan
gayong ang lahat ng tao sa daigdig
ay nagsusumamo ng kanyang tulong?

* Kinatha noong 1971 ni Steven Allen May nang siya'y 16 taong gulang. Hiningi ng kanyang ama ang kanyang permiso na maisumite ito sa pahayagan ng simbahang Methodista. 




where were you when I needed you
by Steven Allen May

I was hungry
and you formed a humanities club
to discuss my hunger.
Thank you !

I was imprisoned
and you crept off quietly to your chapel and prayed for my release.

I was naked
and in your mind you debated the morality of my appearance.

I was sick
and you knelt and thanked God for your health.

I was homeless
and you preached to me of the spiritual shelter of God.

I was lonely
and you left me alone to pray for me.

You seemed so holy,
so close to God

But I’m still very hungry,
and lonely,
and cold.

so where have the prayers gone ?
what have they done ?

what does it profit a man to page through his book of prayers
when the rest of the world
is crying for his help ?

* Steven Allen May wrote this poem in 1971 when he was 16 years old. His father asked him for permission to submit it to a Methodist church newsletter.

Pangarap na asam

naunawaan ko ang mga agam-agam
lalo't suliraning tila di napaparam
na animo'y asap itong nakahihilam
nawa'y kamtin ng puso't isip ang mainam
at matupad na ang pangarap naming asam

- gregbituinjr.

Pagtahak sa Landas na Makitid - tula sa unang anibersaryo ng umpisa ng Climate Walk

PAGTAHAK SA LANDAS NA MAKITID
(sa unang anibersaryo ng umpisa ng Climate Walk)
13 pantig bawat taludtod

makitid pa noon ang landas na tinahak
kahit lantaran na ang mga pagkawasak
ng kalikasan at kayraming napahamak
sa delubyo't unos, nagsigulong sa lusak
at sa kasiphayuan ang puso'y nagnaknak
ito ba'y gawa ng sistemang mapangyurak?

ano't nangyari'y kapahamakang dumating
naglaho na ang mga ngiti't paglalambing
nasagip ay di alam kung saan susuling
pagkat gunita'y laging nasa salamisim
na dama'y takot, di matingkalang rimarim
sa nag-ibang klima'y kailan magigising

makitid pa ang landas na tinahak noon
sa delubyo'y kayraming katawang nabaon
bakit nagbabago na ang timpla ng panahon
mula Maynila'y sa Tacloban pumaroon
upang ipahayag sa lakad matalunton
sa nagbabagong klima'y paano tutugon

ang poot ni Yolanda'y pilit inaarok
mga nangyari'y walang lasa't di malunok
ang hiyaw: Climate Justice Now! noong Climate walk
landas na makikitid ay pawang pagsubok
di pa magluwag, ayaw pa ng nasa tuktok
pinagtutubuan pa ang sanlaksang usok

tinatahak pa ang landas na makikitid
nakakasalubong pa'y kayraming balakid
ngunit nagkaisa ang mga kaPAAtid
sa lahat, ang Climate Justice na'y ipabatid
sa isyung klima'y di na dapat maging umid
kayrami mang pagsubok na sala-salabid

- gregbituinjr, 02 Oktubre 2015

Kung kami'y kandila

KUNG KAMI'Y KANDILA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat kandila

"It is better to light just one little candle, than to stumble in the dark!" ~ mula sa awiting "One Little Candle" ni Perry Como

kung kami'y kandila, di agad mauupos
habang tinutupad misyong sa puso'y taos
kung sakaling sa gawa kami'y kinakapos
ipagpaumanhin kung di makayang lubos

kung kami'y kandila, ilaw kami sa dilim
upang magbigay liwanag sa naninimdim
lalo na sa buhay na nasa takipsilim
nang tungkuli’y magampanan pa ring taimtim

kung kami'y kandila, magbibigay-liwanag
sa pusong luha’t dusa yaong nakabihag
nang inaasam na pag-asa'y mailatag
at ang nakagapos na problema'y makalag

kung kandila man, at sakaling nag-iisa
dulot sa bawat isa'y liwanag tuwina
sakaling maupos, sa mundo’y mawala na
may darating pang kandila't bagong pag-asa

May gunita sa bawat aklat

MAY GUNITA SA BAWAT AKLAT
ni Gregorio V. Bituin Jr.
9 pantig bawat taludtod

"Screens have their uses, but they carry no memories. A book is a companion, a recollection, a renewable source of associations and wisdom." ~ David Wolpe, from his article "The Soul of a Book" in Time.com

may gunita sa bawat aklat
na minsan ay di madalumat
na kung atin lang mabubuklat
ang puso’t diwa’y magugulat

makikita'y di lamang agiw
di man mangusap ay sumasaliw
pag binasa'y kagiliw-giliw
tila ayaw mo nang bumitiw

kaysarap damhin ang gunita
nasa pagitan man ng sigwa
tagumpay o sanlaksang luha
nasa langit ma't nasa lupa

di mo damang diwa mo'y salat
pagkat may gunita sa aklat
dunong at puso’y masisipat
na mauunawa ng lahat