Di basta susuko

ito ang prinsipyo ko, di ako basta susuko
sa kanilang satanas na teroristang hunyango
na ang gusto'y ang sambahin ang kanilang pinuno
na kapit-tuko sa upuan pagkat mukhang tuko

sila ang mga nagpauso ng kulturang tokhang
na kahit mga inosenteng bata'y pinapaslang
ang mga tulad nila'y higit pa sa mambabarang
pagkat sila'y mga bampirang kamukha ng aswang

naturingang awtoridad ngunit pumapatay
ng langaw at sa pagpaslang ay laging naglalaway
mapanghi ang mga bunganga nilang mukhang bangkay
nakakatakot, kaya ka nilang dalhin sa hukay

may takot man ngunit di susuko sa mga praning
kahit na sa sangkaterbang hinebra pa'y malasing
maniningil ang budhi't bayan, sila'y may araw din
balat nila'y tatalupan ng mga magigiting

- gregoriovbituinjr.

Dalit na nagngangalit

DALIT NA NAGNGANGALIT

I

O, bakit nga ba ganito

di nila nirerespeto

ang karapatang pantao

pati na wastong proseso

bulok na sistema'y ngitngit

ang dulot pagkat kaylupit

ngunit di sapat ang galit

karapatan ay igiit

karapatang tinotokhang

ng mga may pusong halang

karapatan na'y pinaslang

nitong mga salanggapang

II

O, kapwa ko maralita

tayo'y magkaisang diwa

at labanan nating pawa

ang mga tusong kuhila

silang mapagsamantala

at mapang-api sa masa

ang sanhi ng pagdurusa

at ng bulok na sistema

halina't sila'y bakahin

at sa palad ay durugin

mapagsamantala'y dalhin

sa kangkungan at ubusin

III

O, hukbong mapagpalaya

dinggin ang tinig ng dukha

kaisa kayo ng diwa

sa pagbaka sa kuhila

tayo na'y magkapitbisig

sa pagsagip sa daigdig

ang mapang-api'y mausig

sila'y tuluyang malupig

- gregbituinjr.

* Dalit - katutubong tulang may walong pantig bawat taludtod

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahan ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Agosto 16-31, 2020, pahina 20.

Palaisipan

muli akong bumili ng mga palaisipan
upang may libangan naman sa oras ng kawalan
kaysa sa kisame'y laging nakatunganga na lang
baka malundagan lang ng butiki sa bumbunan

may pinapala ang isipan sa tigang na lupa
habang nasa laot ang lalim ng mga salita
maraming mababatid ang malikot na diwa
nakararahuyo kahit na dama'y walang-wala

sa palaisipan ay ating hasain ang isip
may mga salitang di mo batid na mahahagip
subalit may bokabularyong di mo pa malirip
gayunman, nalibang na, natuto pa't di nainip

kinse pesos ang isang libretong palaisipan
bawat isa'y dalawampu't pitong krosword ang laman
sa apat na libreto'y tiyak kang masisiyahan
pagkat higit sandaang krosword ang masasagutan

- gregoriovbituinjr.

Pasasalamat sa mga grupong pampanitikan

maraming salamat sa inyong tumanggap sa akin

dito sa bunying grupong di ko sukat akalain

pagkat ang mga kasapi'y pawang manunula rin

asahan n'yong patakaran dito'y aking tutupdin

di ko man hangarin ang malaki ninyong paglingap

ngunit laking pasalamat kahit munting pagtanggap

nais kong matuto sa mga tulang masasagap

upang iwing buhay ko'y di naman aandap-andap

lalo na't nananalasa pa ang coronavirus

na di natin malaman kung kailan matatapos

maraming nawalan ng trabaho't pawang kinapos

O, laksa-laksang buhay ang dinaanan ng unos

muli, maraming salamat sa bunying grupong ito

tinanggap ang tulad ko't kapwa karaniwang tao

sa ating nalikhang tula'y magbahaginan tayo

at payabungin pa ang panitikang Pilipino

- gregoriovbituinjr.

08.29.2020

* Handog sa ilang grupong pampainitikan sa facebook na sinalihan ng makata.

Kahalagahan ng edukasyon, ayon sa awit

may awit: "Kung natapos ko ang aking pag-aaral"
na ang dugtong: "Disin sana'y mayr'on na akong dangal"

at sa isa pang awit: "Grade One lang ang inabot ko"
na ang karugtong ay malungkot: "No read, no write pa 'ko"

isa pa: "Sabi n'ya'y Freddie, mag-aral kang mabuti"
dinugtong ay payo: "Tulungan mo ang 'yong sarili"

samutsaring awitin tungkol sa kahalagahan
ng edukasyon para sa ating kinabukasan

na kung may pinag-aralan ka raw at nakatapos
ay tiyak kang uunlad, pamilya'y makakaraos

mga aral o payo ng mga klasikong awit
tila inihahanda tayo sa buhay na gipit

paano haharapin ang kagipitan sa dilim
upang di maghirap at mangunyapit sa patalim

mag-aral kang mabuti upang gumanda ang buhay
mag-aral upang sa kapitalista'y umalalay

mag-aral upang maging manggagawa sa pabrika
mag-aral upang makapag-ambag sa ekonomya

mag-aral bakasakaling sa hirap ay masagip
ang abang pamilya mula sa sinturong kaysikip

- gregoriovbituinjr.

Larong numero palito

nag-download ako sa selpon ng laro sa numero

ang isang nakita ko'y parang larong Pilipino

na ginagamit ay mga palito ng posporo

nakaayos na palito'y tanong na iwawasto

ikakamada muna yaong palito sa lupa

pagmasdan mo't may tanong doon, suriin mong kusa

isang palito lang ang iurong upang tumama

dito sa selpon ay numero naman ang ginawa

tulad naman sa calculator ang numero doon

gayon ding panuntunan, isang guhit ang iurong

upang maitama mo ang mga maling ekwasyon

gamit ang iyong lohika, adisyon at subtraksyon

tara, isip-isip, bawat ekwasyon ay titigan

suriin mong mabuti't iyo ring masasagutan

i-download ang Math Games sa selpon at masisiyahan

pampatalas na ng isip, maganda pang libangan

- gregbituinjr.

Himutok ng isang kakilala

ayokong maging tuod na animo'y walang malay
na pinatigil maglingkod sa bayan, parang bangkay
ano na ako? tropeyong naka-displey sa bahay?
gayong ako'y tibak na may prinsipyo't misyong taglay

dahil sa lockdown ay di makahanap ng trabaho
upang sana'y makaamot kahit kaunting sweldo;
nawalan nga ng trabaho'y milyon-milyong obrero
ako pa bang walang sahod ang siyang magtatampo?

ayoko nang maging tuod, ako'y aktibong tibak
na gagawin ang kaya kahit gumapang sa lusak
gagawin ang anuman sa laban man mapasabak
huwag lang maging tuod na sarili'y hinahamak

aalis ako upang tupdin ang mga pangarap
di na dapat maging tuod, dapat may nagaganap
na kahit kamatayan man ang aking makaharap
di ako papayag na pagkatuod ang malasap

- gregbituinjr.

Paggawa ng sariling face shield

nais kong maitaguyod ang pagkamalikhain
kaya ako'y gumawa ng face shield na gagamitin
mula sa boteng plastik na ibabasura lang din
tipid na, sa kalikasan pa'y nakatulong ka rin

bakit nga ba bibili ng face shield na ang halaga
ay katumbas na ng ilang kilong bigas sa masa
gayong may malilikha naman mula sa basura
na epektibo ring gamitin ngayong kwarantina

halina't paganahin ngayon ang creativity
at makakagawa ka rin ng face shield mong sarili
linisin, gupitin, ayusin, di ka magsisisi
ang mahalaga, binasura'y mayroon pang silbi

sa ngayon nga'y ito ang aking itinataguyod
ambag ko sa kapwa ngayong walang kita o sahod
kaunting diskarte lang, di gaanong mapapagod
pag nakagawa ng face shield, tiyak kang malulugod

- gregbituinjr.
09.26.2020

Ang nais ko sa kapaskuhan

Nagwi-wish din sa shooting star ang isang Bituin
ang munting tula kong handog sana'y inyong namnamin:

I
panlipunang hustisya ang sa Pasko'y aking nais
at ang masa'y di na sa kahirapan nagtitiis

II
magkaroon ng laman ang katawan kong manipis
at ang mutya kong asawa'y tuluyan nang mabuntis

III
sa Noche Buena't Pasko'y walang pagkaing mapanis
alagaan ang ngipin, huwag pulos matatamis

IV
sa karapatang pantao'y simple lang ang aking wish
na ang kulturang tokhang ay matapos na't magahis

- gregbituinjr.
* ito'y tugon ko sa isang kasamang nagtanong sa facebook kung anong wish ko sa kapaskuhan

Ako na'y lilisan

aalis ako upang liparin ang kalawakan
upang sa planetang Mars ay magtungo nang tuluyan
baka sa planetang iyon ay may kapayapaan
ng puso't isip, at pansamantalang pahingahan

aalis akong sisisirin ang lalim ng laot
magtungo sa Atlantis na di ko pa naaabot
at baka doon ko matagpuan ang mga sagot
sa mga bugtong at talinghagang masalimuot

aalis ako't itutuloy ang pakikibaka
tatawid sa mga bundok at ulap sa umaga
upang mamagitan din sa mulawin at rabena
upang gapiin ang leyon at kamtin ang hustisya

lalakbayin ko ang lamig ng nanunuksong gabi
upang di sagilahan ng lagim na sumakbibi
habang sa bayan ay patuloy pa ring nagsisilbi
upang matingkala ang pangarap na sinasabi

aalis na ako upang tuluyang sumagupa
sa karima-rimarim na dambuhala't sugapa
susubukan kong putulin ang gintong tanikala
na sa bayan ko'y yumurak sa dignidad ng madla

- gregbituinjr.

Pag-ibig ang sasagip sa sangkatauhan

"Love is the only way to rescue humanity from all ills." - Leo Tolstoy wrote to Mahatma Gandhi

pag-ibig ang tanging sasagip sa sangkatauhan
mula sa anumang pasakit na nararamdaman
pag-ibig na sanhi ng maraming kaligayahan
pagsinta'y sanhi bakit hustisya'y pinaglalaban

pagsintang sanhi upang harapin ang mapanghamak
at sanhi upang mapasagot ang mutyang bulaklak
pag-ibig na ang ibinunga'y laksa-laksang anak
na upang mapag-aral sila'y gagapang sa lusak

pag-ibig ang dahilan kung bakit nakikibaka
kaya di lang pulos galit ang dama na sistema
pag-ibig sa masa't bayan kaya may aktibista
pagkilos nila'y pagsinta, ayon kay Che Guevara

O, at labis daw ang kapangyarihan ng pag-ibig
ani Balagtas na puso'y kay Celia pumipintig
pag-ibig ang bubuo sa makataong daigdig
kaya sa uring manggagawa'y nakikapitbisig

bunying nobelistang si Tolstoy kay Gandhi'y sumulat
pag-ibig ang sasagip sa sangkatauhang lahat
mula sa anumang sakit na sa mundo'y nagkalat
isang aral itong sa puso't diwa'y siniwalat

- gregbituinjr.

Face shield mula sa boteng plastik

maraming materyales na maaaring gamitin

ngayong kwarantina'y dapat ding maging malikhain

may malaking boteng plastik na naabot ng tingin

isinukat ko sa mukha, tila ito'y kasya rin

sayang ang boteng plastik, nasa basurahan na nga

nang matitigan ko'y biglang may kumislap sa diwa

kinuha ko ang gunting, nasa isip ko'y ginawa

hinati ko sa gitna, dalawa ang malilikha

lalagyan ko ng lastiko sa magkabilang gilid

lilinisin ko ito't nakagawa na ng face shield

malikhaing kontribusyong di ko agad nabatid

mula sa basurahan ay inobasyon ang hatid

aba'y wala pang gastos, maging malikhain lamang

kung may sirang boteng plastik, baka magamit naman

kaysa bumili ng face shield, sa paligid hanap lang

baka may materyales na itatapon na lamang

kunin ang anumang maaari mo pang magamit

pambili ng faceshield, sangkilong bigas ang kapalit

ito'y munting payo ko rin sa kapwa nagigipit

baka may matulungang sa patalim kumakapit

- gregbituinjr.

Pag-iipon muli ng plastik

kinuha ko sa basurahan at aking nilinis

yaong mga basurang plastik na pagkaninipis

pinili ko't ibinukod yaong plastik ng hapis

na pag napunta sa laot, isda'y maghihinagpis

nilagay ko sa tubig, sinabunan ko't kinusot

binanlawan ko't isinampay, pinatong sa bakod

ilang oras patuyuin, habang sa ulo'y kamot

kayraming plastik na di sana mapunta sa laot

pag natuyo, saka ko isa-isang gugupitin

sukat na isa o dal'wang sentimetro'y ayos din

sa malinis na boteng plastik ay isuot na rin

at ang bote'y punuin ng plastik at patigasin

hangga't may plastik, mananatili na itong layon

na gagawa ng ekobrik, ito'y malaking hamon

upang sagipin ang kalikasan, di makalulon

ng sangkaterbang plastik, ito'y isa ko nang misyon

- gregbituinjr.

Paglilipat ng itinanim

inilipat ko ang tanim mula sa boteng plastik

dahil lumago na ito't ugat na'y sumisiksik;

ang ilalim ng boteng plastik ay aking ginupit

nang tanim ay malipat ko sa paso, ang naisip

ang paso ang bagong bahay ng tanim na halaman

at sana'y tuluyang lumago sa bagong tahanan;

ang paraan ng urban farming pag naunawaan

ay malaking bagay na para sa kinabukasan

dalawang buwan makalipas itanim ni misis

ay lumago na rin ang sibuyas sa boteng plastik

lagi ko itong binibisita upang madilig

na animo'y nagdidilig din ako ng pag-ibig

sana'y tuluyang magbunga ang sibuyas na iyon

at pagsikapang maparami iyon pag naglaon

tulad ng pagsintang inaalagaan maghapon

at magdamag ay makamit ang bungang nilalayon

- gregbituinjr.

Hanap ko'y bagoong Balayan

limang buwang mahigit sa malamig na probinsya
sa norte't bagoong Balayan ay di natikman pa
na paborito kong sawsawan pag kumakain na
bagoong na pinigaan ng kalamunding, aba

anong sarap ng kain ko, tiyak bundat ang tiyan
aba'y pagkasarap sadya ng bagoong Balayan
na wala naman dito sa malayong lalawigan
buti't may bagoong mula Lingayen, Pangasinan

kaya ito na rin ang binili namin ni misis
at sumarap ang kain ng katawan kong manipis
huwag lang maya't maya, baka sa tiyan lumabis
alagaan pa rin ang kalusugang walang hapis

ang bagoong Balayan ay akin ding matitikman
pag umuwi muli kami ni misis sa Balayan
subalit natitiyak kong ito'y matatagalan
wala man iyon, mahalaga'y may pagmamahalan

- gregbituinjr.

Pagbabalik-aral sa sipnayan

panahon ng pagbabalik-aral ang kwarantina
ito ang aking napagtanto habang binabasa
ang talambuhay ni Euclid mula Alexandria
at ni Archimedes na bumulalas ng "Eureka!"

dalawang matematisyang parehong mga bantog
na nag-ambag sa sipnayan, sa mundo'y inihandog
ang mga akda nila'y balak kong isa-Tagalog
upang mga iyon sa bayan ko'y pumaimbulog

geometriya'y paksang pamana nila sa atin
na pinaunlad pa nila upang magamit natin
kanilang akda'y di naman mahirap unawain
baka mas mapadali pa pag aking naisalin

isasalaysay kong patula ang kanilang gawa
na nais kong iambag sa panitikang pambansa
sunod ay si Pythagoras na isa ring dakila
na akda't buhay niya'y tutulain ko ring kusa

- gregbituinjr.

Pagpapanday ng hindi karpintero

inaamin ko, ako'y di bihasang karpintero
o marahil nga'y talagang di ako karpintero
bukod sa lakas, lohika ang kailangan dito
tama ba ang sukat? martilyo't pako ba'y kumpleto?

ito ang napagtanto ko sa ganitong gawain
sa paglalagari'y mag-ingat, huwag madaliin
tiyaking nilagari'y di baluktot, puliduhin
bisagra'y ikabit, pait ba'y paano gamitin?

dapat plano mo'y nakabalangkas na sa isipan
o idrowing mo sa papel upang mapag-aralan
ito'y gabay pag pagkakarpintero'y sinimulan
di man karpintero'y maganda ang kalalabasan

magandang danas ang magpanday ngayong kwarantina
ginagawa man ay kulungan ng manok o silya
paglagay ng seradura sa pinto ng kubeta
pag-ayos ng marupok na estante o lamesa

kahit matanda na, pagkakarpintero'y aralin
at sa mumunting bagay man, nakakatulong ka rin
kung marupok na ang silya mo'y alam ang gagawin,
at ako naman ay may bagong paksang tutulain

- gregbituinjr.

Pagsakay sa eroplano't paglalakbay

ang eroplano'y inimbentong tinulad sa ibon

na sa himpapawid ay nakalilipad din iyon

di nagawa ni Icarus na makalipad noon

at nagawa ng Wright Brothers ang kanilang imbensyon

nakakatuwa ang eroplanong inihahatid

itong tao sa pamamagitan ng himpapawid

nararating ang ibang bansa, walang nalilingid

marami kang nakakasalamuha't  nababatid

aba'y narating ko nga ang ibang bansa sa Asya

tulad na lang ng bansang Japan, Thailand, Burma't Tsina

habang narating ko rin ang malamig na Europa

lumahok din sa Climate Walk at naglakad sa Pransya

sa maliit na eroplano'y sumakay din naman

galing Davao, Cebu, Cagayan de Oro, Palawan

dahil sa mga isyung karapatan at kalikasan

bilang tibak na hangad ay makataong lipunan

pasaporte ko na'y paso, di muling makasakay

sana'y may pagkakataon muling makapaglakbay

upang mga adbokasya'y mataguyod kong husay

sa tagaibang bansa't tupdin ang prinsipyo't pakay

- gregbituinjr.

Naabot din ang 1,000 sudoku

Naabot ko rin ang 1,000 sudoku games na na-download ko mula sa internet. Bukod sa math games ay sudoku ang aking palipasang oras pag di nagsusulat. Dahil nakasanlibong nasagutang sudoku, napatula ako:

NAABOT DIN ANG SANLIBONG SUDOKU

isang libong sudoku na rin ang aking naabot

na kinagiliwang laro sa selpon at nasagot

di lang pulos numero kundi lohika ang dulot

kaysarap nitong laruin at di ka mababagot

may arawan, bawat petsa, ang aking nasagutan

daily sudoku na umabot higit walong daan

maaaring pumili ng lebel na pahirapan

custom sudoku, na umabot higit isang daan

noon, binibili ko'y mga libretong sudoku

may manipis, may makapal na akala mo'y libro

maraming perang ginugol, makabili lang nito

dahil sa lockdown, sa internet na'y nag-download ako

bukod sa pagsulat, pagtanim, at gawaing bahay

bukod sa pagbabasa ng anuman, pagninilay

ang pagsagot ng sudoku ang nilalarong husay

kaya ang sanlibong sudoku'y ganap nang tagumpay

- gregbituinjr.

08.23.2020

Mabuti pang maging frontliner kaysa maging tuod

iniisip ko, mabuti nang mamatay sa COVID
kaysa parang tuod sa bahay, sa dilim nabulid
buti pang maging frontliner pag buhay ko'y napatid
kaysa parang uod lang sa tae, nanlilimahid

sana'y maging frontliner sa panahong kwarantina
kaysa parang tuod na nakatulala tuwina
sana'y makatulong pa rin sa problema ng masa
lalo't ako'y tibak, sagad-sagaring aktibista

kahit sana tagabalot ng mga ibibigay
na relief goods, basta maging frontliner na ring tunay
kaysa laging tititig sa kisame't nagninilay
baka lundag lamang ng butiki ang ikamatay

kung mamamatay ako dahil sa coronavirus
ayos lang basta naging frontliner din akong lubos
kaysa isang tuod, stay-at-home, parang busabos
buti pang naging frontliner na tuloy sa pagkilos

buti't di pa ako nagkakasakit hanggang ngayon
ngunit ayokong maging tuod na pulos lang lamon
sana'y maging frontliner na may gagawin maghapon
kaysa maging langaw sa tae, ayoko ng gayon

- gregbituinjr.

Ang pagbabalik sa tunay na ako

oo, nais ko nang bumalik sa tunay na ako
di tulad ngayon na tila ako'y isang anino
dusa't ligalig itong dama sa payapang mundo
esensya ng buhay ay di ko maramdaman dito
sa malayong probinsyang tila baga sementeryo

walang naitutulong sa laban ng maralita
gayong sekretaryo heneral ng samahang dukha
di rin nakakalahok sa laban ng manggagawa
dahil kwarantina pa't sa bahay lang naglulungga
nagninilay ng anuman, laging naaasiwa

dapat gumising na sa matagal kong pagkaidlip
ayokong maging pabigat kahit sa panaginip
tila uod ako sa taeng ayaw mong mahagip
tila damong ligaw ako sa gubat na kaysikip
kung sino ako'y balikan, nang sarili'y masagip

di ako ito, na isang anino ng kahapon
tila ako'y isang multo, kailan ba babangon
sa kwarantina'y nalulunod, paano aahon
nais ko nang bumalik sa kung sino ako noon
makilos na tibak, may adhika, prinsipyo't layon

- gregbituinjr.

Misyon kong pageekobrik

gawain ko'y di pa matatapos hangga't may plastik
ipon ng ipon, gupit ng gupit ng mga plastik
bawat nagupit ay isisilid sa boteng plastik
ang di ko na lang magupit ay mga taong plastik

ito na'y misyon at tungkulin ko sa kalikasan
tipunin ang mga plastik doon sa basurahan
paunti-unti man, nang di mapunta sa lansangan,
ilog, karagatan, landfill, iyang plastik na iyan

patuloy pa akong nageekobrik hanggang ngayon
upang kalikasan ay di malunod o mabaon
sa sangkaterbang plastik na sa mundo'y lumalamon
ngayong lockdown ay plastik ang uso't napapanahon

isang aral mula sa Kartilya ng Katipunan
gugulin ang buhay sa malaking kadahilanan
di kahoy na walang lilim o damong makamandag
at pageekobrik ay malaki ko nang dahilan

- gregbituinjr.

Pagpupugay kay Lorraine Pingol

 

Pagpupugay kay Lorraine Pingol

tinulungan niyang manganak ang isang babae

na napairi sa isang bangketa sa Makati

di na nagdalawang-isip ang nars na anong buti

isang nars na may puso, at tunay ang pagsisilbi

kayganda pa ng kanyang sinabing makabuluhan

anya, "May sinumpaan kami, 'yung 'Good Samaritan'.

"Whenever you are," tutulong ka saanman, sinuman

"kahit outside of work ka, kapag may nangailangan"

"in the name of humanity," gagawin ang adhika

"you have to help because you're a nurse," tunay kang dakila

maraming salamat, Lorraine Pingol, sa 'yong ginawa

kayganda ng iyong ipinakitang halimbawa

wala man sa trabaho o pauwi na sa bahay

ikaw ay isa pa ring nars na may tungkuling taglay

kaya sa iyo, Lorraine Pingol, mabuhay, mabuhay!

sa maganda mong halimbawa, kami'y nagpupugay

- gregbituinjr.

08.22.2020

* balita't litrato mula sa fb ng ABS-CBN News, 08.20.2020

Matutulog ng gutom

minsan, matutulog na lang akong gutom na gutom
may pagkain man, pipikit na akong nakakuyom
ang kamao, may alalahanin, bibig ko'y tikom
tutulog ng mahimbing, walang kain, walang inom

paano ka ba makakakain kung walang sigla
ang matamis na sorbetes, lasahan mo't mapakla
sugat-sugat ang damdamin pag dama'y walang-wala
ito'y itulog na lang at baka mabalewala

sa panahon ng kwarantina'y walang mapasukan
maging frontliner lang sana'y nakatulong sa bayan
gawa ko'y magsulat ng mga isyung panlipunan
ngunit bisyo kong pagtula'y di mapagkakitaan

matutulog akong gutom kahit may makakain
habang nakabara'y pulos tinik sa saloobin
tititig sa ulap, magninilay, anong gagawin
matulog na muna't baka gumaan ang damdamin

- gregbituinjr.

Ang magtrabaho para sa sahod

ako'y magtatrabaho muli para na sa sahod

imbes na sa uri't bayan, sa iba maglilingkod

upang buhayin ang pamilyang itinataguyod

sistema'y ganito't sa kapitalista luluhod

isipin na lang ito'y panahon ng COVID-19

kayraming nawalan ng trabaho't di makakain

kayraming nagdurusa't kumapit na sa patalim

ganito ba ang esensya ng buhay? nasa dilim?

aplay ng aplay gayong wala namang mapasukan

pag nalamang tibak o dating tibak, tatanggihan

tila ako'y aninong naglalakbay sa kawalan

nanalasang COVID ay kayraming pinahirapan

marahil mag-aplay na muna ako sa N.G.O.

na ipinaglalaban ang karapatang pantao

o sa mga samahang nagtatanggol ng obrero

doon sa mga sang-ayon sa aking aktibismo

- gregbituinjr.

Nasa aking dugo ang pagiging Katipunero

nasa aking dugo ang pagiging Katipunero
kaya tinataguyod ang lipunang makatao
at nakikibaka kasama ang dukha't obrero
nang pinaglalaban ay tiyaking maipanalo

ang Kartilya ng Katipunan nga'y sinasabuhay
pati akdang proletaryo'y inaaral ding tunay
"Iisa ang pagkatao ng lahat" ay patnubay
na sinulat ni E. Jacinto upang maging gabay

ako'y makabagong Katipunero't aktibista
aktibong kumikilos tungo sa lipunang nasa
lipunang walang pang-aapi't pagsasamantala
upang tiyaking mabago ang bulok na sistema

ang pagiging Katipunero'y nasa aking dugo
dukha't manggagawa'y kasangga sa tuwa't siphayo
iwing buhay na'y inalay, dugo man ay mabubo
nang lipunang makatao'y tiyaking maitayo

- gregbituinjr.

Pag nakikita mo akong minsan nakatunganga

pag nakikita mo akong minsan nakatunganga
di nangangahulugang ako'y walang ginagawa
abalang-abala ako, tambak ang nasa diwa
maya-maya lang, kukunin na ang pluma't kakatha

dahil pagtunganga'y isa ring malaking trabaho
lalo't manunulat ako't makatang proletaryo
ang pagtunganga ko'y di katamaran ang simbolo
kundi kasipagang balangkasin ang tula't kwento

nakatitig sa kisame, nagninilay na naman
kongkretong sinusuri ang kongkretong kalagayan
habang tulalang nakatitig doon sa kawalan
ang kinakatha'y samutsaring paksa sa lipunan

pagtunganga'y isa lang proseso sa pagsusulat
pagtunganga'y pagtugaygay din sa paksang nagkalat
habang pinagninilayan anumang mabulatlat
na maaaring magamit sa akda't pagmumulat

kaya minsan, hayaan mo akong nakatunganga
masipag lang nagtatrabaho ang iwi kong diwa
iyan ako, nagsusulat, akala mo'y tulala
sipag ko'y di sa pagbubuhat, kundi sa pagkatha

- gregbituinjr.

Aba'y may matematika rin kahit sa pagsinta

aba'y may matematika rin kahit sa pagsinta

na kapansin-pansin pag ikaw na'y nagkapamilya

pupunta sa nililigawan, mamamasahe ka

magastos man ngunit mag-iwan ng barya sa bulsa

huwag kang manligaw kung walang pambili ng rosas

iba na ngayon, inaasam ang mabuting bukas

at pag sinagot ka'y pag-isipan na ring madalas

huwag pakasal kung wala kang pambili ng bigas

isipin magkano ang lingguhang gatas ni beybi

maglalakad ka na lang ba kung walang pamasahe

o, pagsintang labis ang kapangyarihang maghele

hinehele si beybi sa umaga hanggang gabi

ang matematika'y kaakibat ng ating buhay

pagkat bawat kibot, pera'y bibilangin mong husay

sahod mo'y pagkakasyahin, magtitipid kang tunay

numero'y kasa-kasama na kahit humingalay

kaya bata pa lang, matematika na'y aralin

huwag itong katakutan bagkus ito'y alamin

tulad ng chess, matematika'y kaysarap namnamin

pagkat ito nama'y bahagi na ng buhay natin

- gregbituinjr.

Ako ba'y namamalikmata't sa Mars daw nagpunta

ako ba'y namamalikmata't sa Mars daw nagpunta

doon daw ay di pa uso ang pagsasamantala

wala pang ipaglalabang panlipunang hustisya

pagkat doon ay nakikipagkapwa bawat isa

ngunit sabi ng mga tibak, "There is no Planet B!"

kaya planetang Earth pa rin ang tahanang sarili

ngunit dito'y may pagsasamantala't pang-aapi

at mga trapo'y sa sarili lamang nagsisilbi

manggagawa'y lumilikha ng yaman ng lipunan

magsasaka ang nagpapakain sa sambayanan

bakit silang kaysisipag ang walang-wala naman

ang kapitalista't asindero'y nagbubundatan

namamalikmata lang ba akong sa Mars nagtungo

kung saan wala pang pang-aapi't pagkasiphayo

lipunang makatao ba'y doon maitatayo

ewan, sa balintataw ko'y agad itong naglaho

- gregbituinjr.

Minsan nga'y maging kompositor ang aking naisip

minsan nga'y maging kompositor ang aking naisip

tila ako'y himbing na himbing pa't nananaginip

pagkat may paksang sa diwa't puso ko'y halukipkip

na nais ipahayag subalit di ko malirip

minsan, naisip kong gawing awit ang kathang tula

bakasakaling dito'y magtagumpay na ring pawa

marahil, mag-ensayo nang maggitara't tumipa

lagyan ng tono ang tulang pinagbuntis ng diwa

ngayong nasa kwarantina'y naisip kong gagawin

dapat nang kumilos, di ko man itulak-kabigin

upang tula'y di mo na lang sa aklat babasahin

kundi maririnig bilang awit sa papawirin

maglilingkod sa masa ang mga awit na ito

na tatalakay din sa buhay ng dukha't obrero

aawitin ang paksa ng lipunang makatao

ah, dapat nang simulan, sa gitara'y mag-ensayo

- gregbituinjr.

Sa aking ika-26 na anibersaryo

pangdalawampu't anim na taong anibersaryo

nang ganap kong niyakap ang sinumpaang prinsipyo

na ipaglaban ang isang lipunang makatao

na para sa adhika, buhay ay isakripisyo

ako'y aktibistang may adhika't paninindigan

upang kamtin ng bayan ang hustisyang panlipunan

upang maggalangan ang bawat nating mamamayan

karapatang pantao't dignidad ay ipaglaban

kaya ngayon ay naritong payapang nagninilay

ninanamnam, anong lasa ng esensya ng buhay

puspusang nakikibaka't may simpleng pamumuhay

sa rebolusyong yakap ko'y buhay ang inaalay

kaya sa aking pangdalawampu't anim na taon

ng pagiging kasapi ng bunying organisasyon

naririto pa ring kumikilos para sa layon

hanggang mamatay na tutupdin ang inangking misyon

- gregbituinjr.

08.17.2020

Itulog muna ang nararamdaman

minsan, ayaw ko nang mag-isip, ayaw nang kumatha

minsan, nais ko nang biglang mawalang parang bula

ang panahon ng kwarantina'y nakakatulala

animo'y digmaang ang patay ay kabi-kabila

nais ko nang matulog kahit labinglimang taon

at gigising lang sa ikalabing-anim na taon

maglalakbay doon sa malayo, maglilimayon

magmumulat na lang ng mata sa ibang panahon

ah, depresyon na ba itong aking nararamdaman?

ay, di pa tapos ang laban, di ba? walang ayawan!

nagsusulat pa rin ako't nagsisilbi sa bayan

patuloy ang pagkatha't kumakatha sa kawalan

hungkag ba ang buhay sa panahon ng kwarantina?

buhay ba sa mundo'y anong esensya, ang halaga?

marahil kailangan ko itong itulog muna

at baka bukas masalubong ang bagong umaga

- gregbituinjr.

Kung walang tulo sa gripo

sa gripo'y malalaman mo kung bukas o sarado
kung gamit mo'y makabago o ibang klaseng gripo
tandaan lang, three-o'clock bukas, six-o'clock sarado
nang walang tubig na masayang at makasiguro

ayos ito ng orasan, kung sakaling matanong
kung bukas ba o sarado ang gripo tulad ngayon
gripo'y walang tulo, gamitin ang imahinasyon
at kung sakaling magkatubig, di ito matapon

kung alam mong walang tubig sa bahay, aalis ka
laging tandaang ang gripo'y iwan mong nakasara
o kaya'y ang kuntador ang isara mo tuwina
kung hindi, baka pagdating mo, tubig ay awas na

isara lagi ang gripo kung di mo ginagamit
kung walang tubig, huwag iwang bukas kahit saglit
three o'clock bukas, six o'clock sarado'y aking hirit
upang walang maaksayang tubig, di ka magipit

at sa muli, ayos ito ng orasan, di oras
ayos ito ng gripo kung sarado ba o bukas
sa ganito man lang ay madali mo nang nalutas
kung gripo'y sara o bukas, tubig nga'y di nawaldas

- gregbituinjr.

Pagbabasa ng mga kwentong katatakutan

ang korni ko raw, nagbabasa ng katatakutan
ngunit tinutunghayan ko ito bilang aliwan
di upang takutin ang sarili kundi malaman
ang epekto ng maikling kwentong ito sa bayan

binabasa ko rin ito upang matutunan ko
kung anong simula, gitna't wakas ng bawat kwento
kung paano't bakit sinulat ng may-akda ito
layunin ba niyang manakot ay naabot nito

sinu-sino ang karakter, anong istorya, banghay
matatakot ka ba kung ang kwento'y tungkol sa bangkay
paano kung may aninong sa iyo'y nakabantay
likhang isip lang ba ang kwento, saan nakabatay

aba'y kaysarap magbasa't magpalipas ng oras
lalo na't kwarantina, walang magandang palabas
mabuti nang magbasa, kontrolado mo ang dahas
kaysa tunay na buhay, na labanan ay di patas

- gregbituinjr.

Paalala sa karatula

basa-basahin ang nakasabit na karatula
baka dahil dito'y makaligtas ka sa sakuna
"watch out, falling debris", di ito isang pelikula
"watch out", tingnan, "falling debris", baka mahulugan ka

sa lugar ng konstruksyon, "safety first" lagi ang una
dapat may proteksyon ang manggagawa, helmet, bota,
gwantes, at iba pang dapat upang di madisgrasya
kayhirap maaksidente't kawawa ang pamilya

maging alisto, "safety first" lagi'y pakaisipin
noong manggagawa pa ako'y sinabi sa akin
bilang machine operator ay tinanggap kong bilin
upang di madale ng makinang tinanganan din

may sensor man ang makina'y baka ka malusutan
mahirap nang masaktan, may daliring maputulan
saanman mapunta, "safety first" ay laging tandaan
idagdag pa ang "presence of mind", huwag kalimutan

- gregbituinjr.

Ang babaeng may hawak ng plakard

kaylakas ng dating ng babaeng plakard ang hawak
doon sa rali habang pawis ay tumatagaktak
kulang na lang ay bigyan mo ng rosas na bulaklak
ang totoo, sila'y naroong may pusong busilak

sapagkat ipinaglalaban nila'y karapatang
pantao, dignidad, at katarungang panlipunan
sa plakard nila'y nasusulat ang daing ng bayan
nakatitik sa plakard ang kanilang panawagan

mataba man o payat, may kurikong man o wala
pagtangan lang niya ng plakard ay kahanga-hanga
mga bunying aktibistang nagtatanggol sa madla
nakikibakang kasama ang dukha't manggagawa

bilib ako sa kanila kaysa babaeng pa-sweet
na ayaw sumamang ipagtanggol ang maliliit
kung manliligaw ka, piliin ang may malasakit
sa bayan, ligawan mo'y tibak kahit di marikit

hanapin mo kung sinong handang humawak ng plakard
may prinsipyo't handang sumama sa mahabang lakad
tungong Mendiola, sa araw ay di takot mabilad
na tulad ko'y lipunang makatao rin ang hangad

- gregbituinjr.

Ang kaliwang kamao ng kapamilya

nagtataas na rin sila ng kaliwang kamao

patunay lang ng pagkamulat sa sistemang ito

na may mga mapanupil na naupo sa pwesto

na kaysa paglilingkod, mas matingkad ang negosyo

na pinaglalaruan lang ang buhay ng obrero

simbolo ng pakikibaka ang kamaong kuyom

upang sa problema ng bayan, tayo'y makatugon

sagisag rin ng pakikibaka laban sa gutom

at paglaban sa bulok na sistema'y ating tugon

laban sa paniniil, kaliwang kamao'y kuyom

sa inyong nakakuyom na ang kaliwang kamao

nakikiisa kami sa ipinaglalaban n'yo

marangal na hanapbuhay, patuloy na trabaho

sikmurang gutom, pamilya, karapatang pantao

pakikibaka, katarungan, at wastong proseso

magsama-sama tayo sa paglaban, Kapamilya

upang kamtin ng bayan ang panlipunang hustisya

halina't lumahok din sa pakikibakang masa

at sama-samang baguhin ang bulok na sistema

magkapitbisig tayo tungo sa bagong umaga

- gregbituinjr.

* ang litrato ay mula kay Minda Castro sa https://www.facebook.com/photo?fbid=1229353260749266&set=pcb.4653281721348937

Tanaga sa dalita

Tanaga sa dalita

I

pinaslang si Echanis

chairman ng Anakpawis

dugo niya'y tumigis

sa lupa ng hinagpis

tinangay pa ng pulis

ang bangkay ni Echanis

ngipin mo'y magtatagis

sa ginawang kaybilis

mga kamag-anakan

niya'y kuyom, luhaan

panawagan ng bayan

hustisyang panlipunan

II

Anti-Terrorism Act

sa marami'y pahamak

ito'y sadyang panindak

ng gobyernong bulagsak

ito ba'y instrumento?

upang supilin tayo?

manahimik lang dito?

at huwag magkritiko?

III

O, maralitang lungsod

atin nang itaguyod

tunay na paglilingkod

pagkat nakalulugod

karapatang pantao'y

ipaglabang totoo

pati wastong proseso'y

tiyaking sigurado

- gregbituinjr.

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na pahayagan ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Agosto 1-15, 2020, pahina 20.

Nais kong balikan ang daigdig na nagisnan ko

nais kong balikan ang daigdig na nagisnan ko

kung saan doon ay may silbi ako bilang tao

di sa ibang bayang tila ako'y isang multo

lalo sa kwarantinang nawala ang pagkatao

pagkat doon ay kumikilos ako't naglilingkod

sa bayan, sa uring manggagawa, nakalulugod

sa bawat rali'y nasa unahan, sugod ng sugod

sa bawat pagsulat ng katha'y nagpapakapagod

pagkat doon, nagagawa kong lubusan ang layon

bilang sekretaryo heneral ng organisasyon

dito sa malayo, sa kompyuter lang tumutugon

animo'y arm chair revolutionary ako ngayon

masakit isipin ang gayon, ngunit may pandemya

sa pagsusulat lang ng akda nagkakapag-asa

sarili'y inihahanda kung kailanganin na

sa anumang pag-aaklas ang buo kong presensya

pagkat ako'y aktibistang lingkod ng sambayanan

ng uring manggagawa't naghihirap sa lipunan

handa kong ialay ang talino ko't kakayahan

sa prinsipyong niyakap ng buo kong katapatan

- gregbituinjr.

Istorya ng isang torpe

tila sa panaginip lang ako di mahiyain
ngunit sa totoo'y dungo, kiming di unawain
napipipi sa diwatang nais kong kausapin
walang masabi sa harap ng sinasambang birhen

tila ang ganda niya'y kapara ni Ara Mina
na magandang artistang pinangarap ko noon pa
kaysarap halikan, nangungusap ang mga mata
kayhirap maging kimi, bibig ay di maibuka

sobra akong mahiyain, tawag nga nila'y torpe
nanginginig, napipipi sa harap ng babae
minsan, nagkunwari akong maton, isang salbahe
subalit di umubra hanggang ako'y pinagkape

nangangain ba ang mutyang di naman manananggal
bakit pag kaharap siya, tuhod ko'y nangangatal
maginoo naman ako't nagbibihis marangal
ngunit ako'y torpe, napapaso't di makatagal

hanggang makatulog na ako't muling nanaginip
ang aking mutya'y sa patibong ay dapat masagip
tinangay siya ng halimaw na di ko mahagip
ako'y nagising na siya pa rin ang nasa isip

- gregbituinjr.

Bugtong sa hayop

tila ba iyon ay bastong di mahawak-hawakan
o kaya'y sinturong baka ikaw ay puluputan
pausad-usad sa puno o kaya'y sa damuhan
dala-dala'y kamandag kaya kinatatakutan

kulisap yaong malaki ang mata kaysa ulo
sa kabukiran nga ito'y paroon at parito
kahit di lumilipad ay di maitiklop nito
ang pakpak na kung lumipad ay parang eroplano

animo'y sastre itong kung manahi'y nagbabaging
sa gitna'y tumitigil, doon nagbahay sa lilim
subalit walang bubong o haliging itinanim
sa ibang kulisap nga, gawang bahay nito'y lagim

pagmasdan mo't sa kalupaan ay kukupad-kupad
ngunit pag nasa tubig na'y kaybilis ng pag-usad
laging usong ang bahay kaya kaybagal lumakad
ngunit pag bahay na'y binangka, tila may pag-unlad

- gregbituinjr.

Ang pagngata ng hilaw na bawang

hilaw na bawang sa umaga'y aking nginangata
kaya raw pala bumabaho ang aking bunganga
matapos kong ngatain ay magsisipilyong kusa
maamoy man ang bawang, pampalakas namang sadya

minsan nga'y isasama ko ang bawang sa kamatis
upang iulam, kunwari'y inulam ay matamis
nakasanayan ko na ang ganito't pampaalis
umano ng sakit, at ang ngipin mo pa'y lilinis

anila, bawang ay pambugaw ng gaway o kulam
ngunit sa akin, sa kalusugan ito'y mainam
katutubong lunas daw sa anumang dinaramdam
pamimitig, ubo't sakit ng ulo ko'y naparam

sa mahahabang lakaran nga'y tatagal kang tunay
titibay ang resistensya't di basta mangangalay
marahil bawang sa ngipin ko rin ay pampatibay
pampaalis na ng umay, pantanggal pa ng lumbay

- gregbituinjr.

Planado o palyado ang tugon sa pandemya

planado o palyado ang ginawa sa pandemya?
ito'y katanungan, pagsusuri, o pagtatasa
kung nangyaring pandemya'y nilulutas ba talaga?
pasaway na agad ang gutom na gutom na masa

kapag walang facemask, bigyan ng facemask, di ginawa
hinuli pa't ikinulong ang dukhang walang-wala
imbes doktor, pulis at militar ang nangasiwa
imbes medikal, serbisyong militar ang ginawa

parang War on Drugs na gusto agad nilang matokhang
ang coronavirus na di nakikitang kalaban
subalit imbes na coronavirus ang kalaban
ang mga nakawawa'y karaniwang mamamayan

ang karapatang pantao't dignidad ba'y biktima?
A.B.S.-C.B.N., sinara; hinuli si Ressa
Anti-Terrorism Act ang kanilang ipinasa
at parusang bitay nga'y nais nilang ibalik pa

imbes na free mass testing, sa paglutas ay kinapos
shoot them dead sa pasaway, ang pangulo ang nag-utos
kaya apat na kawal sa Sulu, si Winston Ragos
ay pinaslang, imbes kalaban ay coronavirus

galing sa Wuhan ang COVID-19, oo, sa Tsina
pinagmulan ay di hinarang noong una sana
baka pandemya'y di lumala, ngunit iba pala
pangulo'y nais tayong maging probinsya ng Tsina

planado o palyado, di tayo ang prayoridad
ng administrasyong tila iba ang hinahangad
mabilis sa tokhang, mapagtripan nga'y patay agad
ngunit sa serbisyo sa bayan ay bakit kaykupad?

- gregbituinjr.
08.12.2020

Mumurahing libretong pampanitikan

di ko na nasisilayan ang munti kong aklatan
doon sa lungsod kung saan ako naninirahan
dahil sa kwarantina'y naipit sa lalawigan
biniling aklat sana'y babasahin kong mataman

subalit wala ang mga iyon sa aking piling
parang sayang ang gintong panahong tumataginting
magbabasa ng literatura bago humimbing
itutuloy naman ang pagbabasa pagkagising

soneto ni Shakespeare nga'y sinimulan kong isalin
ilang tula ni Edgar Allan Poe'y naisalin din
nang makalabas, bumili ng ilang babasahin
mumurahin mang libreto'y pampanitikan pa rin

binili'y hinggil sa mitolohiyang Pilipino
may hinggil sa bugtong, bagong alamat, at epiko
may parabula hinggil sa buhay-buhay ng tao
may balagtasan, dati'y gumagawa ng bukrebyu

may palaisipan din, kinse pesos bawat isa
sa isang upuan nga, isa nito'y tapos ko na
subalit magagandang kumiliti ng ideya
pagkat may natutunang bago sa mga nabasa

mitolohiya't epiko'y sa isip sumariwa
palaisipan, balagtasan, bugtong, parabula
na sa iwing isipan ko'y sadyang nakahahasa
maraming ideyang magagawan ng bagong tula

- gregbituinjr.

Alagaan natin ang planetang Earth

paano ba dapat alagaan ang kalikasan
kung asal natin ay magtapon lang kung saan-saan
basura'y nagkalat sa lansangan at karagatan
daigdig nating tahanan ay naging basurahan

anong kinabukasan ang maibibigay natin
sa ating mga anak kung ganito ang gawain
minina pati kabundukan kaya kalbo na rin
at plantang coal ay hinayaang magdumi sa hangin

paano natin inunawa ang ekolohiya
paano naintindihan ang nagbabagong klima
ugali lang ba natin ang dahilan o sistema
paano alagaan ang nag-iisang planeta

sabi ng kapwa aktibista, "There is no Planet B!"
bakit natin sinisira ang planetang sarili
alternatibo na ba ang Mars, sa balita'y sabi
kaya Earth ay hinahayaang kainin ng bwitre

"There is no Planet B!", alagaan ang kalikasan
ito'y pamana natin para sa kinabukasan
huwag gawing basurahan ang Earth nating tahanan
gawin natin ang marapat para sa daigdigan

- gregbituinjr.

Muli akong mageekobrik

maglalakad ako upang mamulot ng basura
lalo't na't mga plastik na pwedeng iekobrik pa
mag-iikot sa bayan nang may magawa tuwina
kaysa nakatunganga sa panahong kwarantina

ang mga balutang plastik ay basta itinapon
istro, baso, at boteng plastik ang nais maipon
habang naglalakad, nag-iisip, naglilimayon
anong paksa ang itutula buong maghapon

di ko naman tinutularan si Samwel Bilibid
nakakulong sa paglalakad at ligid ng ligid
kung may dagat lang, lalanguyin ko ito"t sisisid
ngunit ngayon para sa paksa'y magmamasid-masid

di maaaring aktibista ka'y nakatunganga
maaari akong tumunganga pagkat makata
sa imahinasyon ay kinakatha na ang akda
at sinusulat sa kwaderno upang di mawala

sana'y makarami ng plastik na ieekobrik
gugupiting maliliit ang napulot na plastik
at sa boteng plastik nga'y muli akong magsisiksik
patitigasin ko itong parang hollow block o brick

ngayong lockdown, ganyan akong animo'y isang hangal
mabuti't di ko pa naiisip magpatiwakal
nais ko pa kasing makibaka para sa dangal
ng dukha laban sa namumunong utak-pusakal

- gregbituinjr.

Aktibista'y lumalaban sa terorismo

ako'y aktibista, lumalaban sa terorismo

pagkat hangarin ko'y isang lipunang makatao

na karapatan at dignidad ay nirerespeto

at walang pagsasamantala ng tao sa tao

na ang malasakit ay di yaong malas at sakit

di gaya ng ginagawa ng gobyernong malupit

nilalagay ng terorismo ang buhay sa bingit

lalo't terorismo ng estado'y nakagagalit

layunin ng aktibista'y makataong lipunan

kung saan nakikipagkapwa bawat mamamayan

nagpapakatao naman ang buong sambayanan

terorismo't pagsasamantala'y nilalabanan

hangad itayo ng aktibista'y lipunang wasto

at pinaninindigan ang makataong prinsipyo

tinig ng pinagsamantalahang dukha't obrero

kalaban ng mga tiwali, gahaman at tuso

nasa diwa'y aral ng mga bayani ng bayan

isinasapuso ang Kartilya ng Katipunan

papawiin ang pagsasamantala sa lipunan

na pribadong pag-aari'y ugat ng kahirapan

ako'y aktibistang lipunang makatao'y mithi

kaya ugat ng kahirapan ay dapat mapawi

ang pakikipagkapwa sa puso'y nananatili

ang pagpapakatao't dangal ay namamalagi

- gregbituinjr.

Tula yaong nagpapanatili sa katinuan

tula yaong nagpapanatili sa katinuan

kaya ngayon ay narito't nagsusulat na naman

kung di dahil sa pagtula, walang kinabukasan

baka matuluyan akong tumungong kamatayan

sa panahong kwarantina'y mabuti nang tumula

kaysa naman tumunganga't lagi na lang tulala

nag-iisip paano paunlarin ang Taliba

na pahayagan ng mga kasamang maralita

sulat ng sulat para sa lipunang makatao

upang matiyak din ang ninanasang pagbabago

isulat kahit pagkadapa't dugo'y sumasargo

isulat ang nasa diwa wala man sa huwisyo

ganito sa lockdown, nakakaburyong ngang talaga

subalit patuloy pa ring naglilingkod sa masa

nagpopropaganda pa rin kahit na kwarantina

oo, pagkat iyon ako, makata, aktibista

- gregbituinjr.

Ako'y aktibista

ako'y aktibista, kalaban ng mga kriminal
pinaglalaban ang karapatang pantao't dangal
ng kapwa't sambayanan laban sa ganid at hangal
na namumuno sa bayan, lideratong pusakal

hangad naming aktibista'y lipunang makatao
na walang pagsasamantala ng tao sa tao
na dignidad at wastong proseso'y nirerespeto
at nakikipagkapwa sa bawat isa sa mundo

kaaway kami ng namumunong mapagmalabis
sa pwesto kaya dukha sa hirap na'y nagtitiis
kalaban kami ng mga tuso't gahamang burgis
na magpasasa't tumubo ng limpak lang ang nais

nakikiisa kami sa laban ng manggagawa
kaisa rin kami sa pakikibaka ng dukha
kakapitbisig kami ng hukbong mapagpalaya
upang makamit ng bayan ang asam na ginhawa

ang bayan at ang lipunan ay aming sinusuri
napagnilayan naming ang pribadong pag-aari
ang ugat ng kahirapan, nagpasulpot ng uri,
kaya may mapagsamantala't uring naghahari

ako'y aktibista, na kalaban ng mararahas,
hinahangad naming umiral ang pagiging patas,
karapatan, wastong proseso, lipunang parehas
walang mayaman o mahirap sa harap ng batas

sa pangarap na lipunang makatao'y marubdob
at luklukan ng lumang lipunan ay itataob
habang bulok na sistema'y sa putik isusubsob
habang lilipulin naman ang masasamang loob

aming itatayo'y isang makataong lipunan
na walang inaapi't pinagsasamantalahan
itatayo ang gobyernong walang katiwalian
at pakikipagkapwa ang panuntunan ng bayan

- gregbituinjr.
08.08.2020

Nilay sa paglisan

para lamang akong naghihintay ng kamatayan
doon sa malayong lugar na animo'y himlayan
tila ba yaon ay sementeryo na't pahingahan
payapang-payapa, malayo sa anumang laban
di ganito ang buhay at kamatayan kong asam

mamamatay lang ba ako sa sakit na natalos?
o mamatay akong sa noo'y may balang tumagos?
gayong nakibaka sa anumang pambubusabos
gayong sa bulok na sistema'y nakikipagtuos
at pinaglaban ang dignidad ng kapwa hikahos

nais kong mamatay sa laban, sa pakikibaka
di sa payapang lugar na buhay mo'y binalasa
nais kong mamatay, di sa sakit, kundi sa bala,
na nakibaka para sa panlipunang hustisya,
na ginawa ang layon para sa obrero't masa

sana'y matupad ang kamatayan kong ninanais
at nasa aktwal na laban pag tuluyang nagahis
tiyaking sapol, nang di na mabuhay pagkat daplis,
na ako'y aktibistang nakibakang labis-labis
na ang makata'y naglingkod sa kabila ng hapis

sinong makapagsasabing paano ba mamatay?
sinong magsasabing paano ako mamamatay?
kundi ang taong sasadyain kang kitlan ng buhay
kung anuman ang mangyari, saanman humandusay
nawa'y ilibing ng maayos ang iwi kong bangkay

- gregbituinjr.

Tibak sa gabay ng Kartilya ng Katipunan

"Ang buhay na hindi ginugol sa isang malaki at banal na kadahilanan ay kahoy na walang lilim kundi man damong makamandag." ~ unang taludtod ng Kartilya ng Katipunan

tibak akong nabubuhay sa gabay ng Kartilya
ng Katipunan at kumikilos para sa masa
na ipinaglalaban ang panlipunang hustisya
asam na ginhawa'y kamtin ng bayang umaasa

ayokong matulad lang sa kahoy na walang lilim
na iwing buhay nga'y payapa ngunit naninimdim
ako'y aktibista, abutin man ng takipsilim
kumikilos kaharapin man ay ubod ng talim

pariralang "Iisa ang pagkatao ng lahat!"
ay mula kay Gat Emilio Jacinto na sumulat
ng akdang Liwanag at Dilim na sadyang nagmulat
sa akin at sa iba nang ito'y aming mabuklat

kaya ang pagtatayo ng lipunang makatao
ay pangarap na ipinaglalaban ng tulad ko
sino bang di kikilos kung pangarap mo'y ganito
na walang pagsasamantala ng tao sa tao

kaya buhay ko'y laan na sa marangal na layon
kaya sosyalismo ni Jacinto'y ginawang misyon
sakali mang tumungo sa madugong rebolusyon
ay masaya na akong mamamatay kahit ngayon

- gregbituinjr.

Oo, kaming aktibista'y mapang-usig

oo, mga aktibistang tulad ko'y mapang-usig
lumalaban upang mapagsamantala'y malupig
nakikibaka upang hibik ng api'y marinig
sa manggagawa't dukha'y nakikipagkapitbisig

inuusig namin ang paglabag sa karapatan
at mga pagyurak sa dignidad ng mamamayan
nakikibaka para sa hustisyang panlipunan
lumalaban sa mga kapitalistang gahaman

hangad naming itayo ang lipunang makatao
na walang pagsasamantala ng tao sa tao
na karapatan at dignidad ay niterespeto
na ginagalang ang due process o wastong proseso

nakikibaka laban sa pribadong pag-aari
pagkat ugat ng kahirapan at pang-aaglahi
inuusig ang mga mapang-api't naghahari
at nilalabanan ang mapagsamantalang uri

oo, kaming mga aktibista'y tinig ng dukha
nakikibakang kakampi ng uring manggagawa
kaming tibak na kawal ng hukbong mapagpalaya
upang makamit ng bayan ang asam na ginhawa

- gregbituinjr.

Matapos lang ang lockdown

matapos lang ang lockdown ay babalik ng Angono
sa Mahabang Parang na dating pinamugaran ko
at doon sa kapwa dukha'y muling magseserbisyo
habang tinataguyod ang niyakap kong prinsipyo

magiging katuwang muli ng kapwa mahihirap
na sinasalita'y unawa ko't katanggap-tanggap
doon, magsusulat muli't patuloy ang paglingap
at bilang lider-maralita'y doon mangungusap

ngayon ay nasa malayong iba ang kamalayan
iba ang kultura, walang mga isyu o laban
sayang lang kung tibak kang dito na maninirahan
sa payapang nayon na prinsipyo mo'y natabunan

ako'y aktibista, babalik ako sa labanan
ang tulad kong tibak ay nababagay sa lansangan
ayoko sa payapang lugar na pahingahan lang
lugar na tila naghihintay lang ng kamatayan

di ko nais magtagal dito sa payapang nayon
di rito ang lunsaran ng asam na rebolusyon
ang buhay ko'y nasasayang sa payapang maghapon
mabuti nang umalis upang tuparin ang misyon

- gregbituinjr.

Partisipasyon sa kilusang masa ngayong lockdown

mabuting sa kilusang masa'y may partisipasyon
at tuloy-tuloy kaysa nakatunganga maghapon
ayoko namang nakatanghod lang sa telebisyon
habang nag-iisip saan kukunin ang panglamon

pagkat nakakaburyong ang panahong kwarantina
mabuti't nakaugnay pa rin sa kilusang masa
at nakakapaglingkod pa rin ang tangan kong pluma
ang magsilbi sa masa'y tungkuling dama ko'y saya

patuloy lamang ako sa gawaing pagsusulat
anumang pakikibaka'y inaalam kong sukat
kung may paglabag sa karapatang dapat maungkat
ay dapat masaliksik upang ito'y isiwalat

subalit wala namang kita sa pagsusulat ko
gaano man ako kasipag sa gawaing ito
ngunit ito'y tungkulin kung saan masaya ako
lalo't ako'y manunulat, makata hanggang dulo

magsulat para sa masa'y niyakap kong tungkulin
habang naninindigan at yakap ang adhikain
sapagkat ako'y tibak, ito'y tapat kong gagawin
para sa masa'y maghahanda lagi ng sulatin

- gregbituinjr.

Paso na ang aking pasaporte

Agosto sais, limang taon nang nakararaan
nang pangatlo kong pasaporte'y natanggap ko naman
kaya muling nakapaglakbay at nangibangbayan
ah, kaysarap gunitain ng panahong nagdaan

limang taon na'y lumipas, pasaporte'y paso na
dalawang bansa'y narating niyon, una'y sa Tsina
lumapag iyon sa Ghuangzhou, sa paliparan nila,
at dumiretso tungo sa destinasyon kong Pransya

dahil sa Climate Walk kaya muli may pasaporte
sa di pa narating na bansa'y nakapagbiyahe
upang gampanan ang misyon kung saan napasali
ipanawagan ang "Climate Justice" sa pilgrimahe

dahil naglakad mula Luneta hanggang Tacloban
mula umpisa hanggang matapos,  walang uwian,
na pasaporte ko upang isama sa lakbayan,
mula Lyon hanggang Paris, at saksi sa COP Twenty One

ngayong Agosto 6, paso na ang pasaporte
at isang alaala na lang ang mga nangyari
sa Japan, Thailand, Burma, Tsina, Europa ang huli
sana, minsan pa, muli akong makapagbiyahe

- gregbituinjr.
08.06.2020

Nilay sa ika-75 amibersaryo ng pagbagsak ng bomba atomika

paggunita sa anibersaryong pitumpu't lima

ng pagbagsak ng anong tinding bomba atomika

na pumaslang ng maraming tao sa Hiroshima

at Nagazaki, libu-libo'y naging hibakusha

natapos ang Ikalawang Daigdigang Digmaan

ang gerang nilahukan ng imperyalistang Japan

bilang isa sa Axis, pati Italya't Aleman,

upang palawakin ang sakop nila't kalakalan

kayraming namatay, kayraming naging hibakusha

o nabuhay sa epekto ng bomba atomika

lapnos ang balat, katawan ay halos malasog na

animo'y wala nang buhay ngunit humihinga pa

mayoryang biktima'y mga inosenteng sibilyan

nangyaring iyon ay kakaiba sa kasaysayan

ng sangkatauhan, di dapat maulit na naman

lalo't may sandatang nukleyar sa kasalukuyan

"never again sa nukleyar", panawagan nga nila

na dapat dinggin para sa panlipunang hustisya

"nuclear ban treaty" hibik ng mga hibakusha

silang nabubuhay sa mapait na alaala

ngayong araw na ito, sila'y ating gunitain

na pawang biktima ng karumal-dumal na krimen

o isang desisyon upang digmaan ay pigilin

ah, nawa'y di na maulit pa ang nangyaring lagim

- gregbituinjr.

08.06.2020

Ang pagbabaraha

sinusugal ko na nga buhay ko para sa masa

bakit aaralin ko pa ang laro sa baraha

di pa ba sapat na marunong akong bumalasa

bakit aaralin ko pang maglaro ng baraha

simple lang ang sagot mo, upang may magawa tayo

bakit baraha, pwede namang magbasa ng libro

katuwaan lang naman, malay mo, baka manalo

e, ano kung manalo, pampatay oras lang ito

gamitin natin ang gintong oras kung anong tama

baka may maiambag pa tayo sa ating bansa

kaysa magbaraha't gumawa upang may magawa

pag nauwi sa sugal, baka pamilya'y isangla

hayaan mo nang di ako matutong magbaraha

baka iwing buhay ko pa ang aking mabalasa

baka pag nahasa rito'y hanap-hanapin ko na

matututo nang magsugal, pabarya-barya muna

pag may nanghamon, aba'y lalaban na sa sugalan

taya kung taya, hangga't bulsa'y naritong may laman

sa una'y pinadama, kayraming napanalunan

sa susunod ay talo na, salapi'y naubusan

- gregbituinjr.

Nakakatamad man ang umagang kaylamig

minsan nga'y nakakatamad ang umagang kaylamig
subalit dapat bumangon kahit nangangaligkig
upang ihanda ang almusal, dapat nang tumindig
igalaw-galaw ang ulo, katawan, paa't bisig

dapat nang kumilos kahit umaga'y anong ginaw
minsan, mapapabangon agad sa madaling araw
upang umihi't di makadama ng balisawsaw
matapos iyon, mag-ehersisyo't gumalaw-galaw

kakainin ang bahaw at tirang ulam kagabi
pagkat nakagugutom din ang pagmumuni-muni
makikinig sa mga ulat, balita't sinabi
baka maitula ang anumang tagong mensahe

mabubusog, magpapahinga, magbabasa-basa
maglampaso, magluto, magsaing, bago maglaba
magsepilyo, maligo, magpunas gamit ang twalya
magbihis, mag-ekobrik, sa tanim ay bibisita

- gregbituinjr.

Pagkaing pam-budgetarian

laging handa ko'y talbos, o kaya'y tuyo't kamatis
pagkat pagiging vegetarian na'y yakap ko't nais
pagkat ako'y budgetarian ding di dapat magtiis
isda't gulay lang, karne sa sistema na'y inalis
habang nagkakarne pa rin ang pamilya't si misis

ako'y pinagsamang vegetarian at budgetarian
na bagong sistema upang lumakas ang katawan
walang taba ng baka, baboy, manok, walang laman
nakakapagtipid at nakakapag-ipon naman
lalo't tulad ko'y sakbibi pa rin ng karukhaan

vegetarian, budgetarian, dapat ipagmalaki
kumbaga sa pananim, marami kang maaani
sa paglilingkod sa bayan, lalong magkakasilbi
pagkat lulusog ang katawan, panay pa ang muni
di basta magkakasakit, tangi kong masasabi

- gregbituinjr.

Pakiramdam ko'y puputok ang aking mga ugat

pakiramdam ko'y puputok ang aking mga ugat
lalo't nadaramang palamunin lang at pabigat
tila paslit akong inihihimutok ang sugat
na ilang araw lang naman ito'y magiging pilat

nadama sa kwarantina'y di dapat ipagtampo
walang kinikita gayong wala namang negosyo
wala ring sinasahod gayong di naman obrero
masipag sa gawaing bahay, di man naempleyo

may pinagkakaabalahan namang pahayagan
na nalalathala dalawang beses isang buwan
na paksa'y sinasaliksik at pinag-iisipan
na buong dalawampung pahina'y dapat palamnan

bawat araw nga, dalawang tula'y dapat malikha
minsan isa, tatlo, basta't dalawa'y itinakda
sa gawaing bahay at ekobrik nga'y nagkukusa
sa pagsusulat lang madalas napapatunganga

ayokong ituring na pabigat o palamunin
kung iyan ang palagay o tingin nila sa akin
mabuting mawala na't ako'y kanilang patayin
upang mapawi ang sumbat na di ko kakayanin

- gregbituinjr.

Parinig at pag-iipon

pag-iipon laban sa sistemang kapitalismo
mag-ipon nang makapag-organisa ng obrero
mag-ipon habang nasa kwarantina pa rin tayo
kung paano makaipon, pag-isipang totoo

magkatrabaho'y laging pinaririnig sa akin
dapat daw permanenteng trabaho'y aking maangkin
noon, ako'y permanente'y nilayasan ko pa rin
pagkat ano bang esensya ng trabahong alipin

wala kasing sahod kaya laging pinariringgan
ngunit pananaw nila'y akin namang ginagalang
pagiging Katipunero'y nasa ugat ko lamang
kaya laging nasa isip ay paglaya ng bayan

parinig naman nila'y tila naging inspirasyon
paano ba mag-iipon para sa rebolusyon
paano mag-iipon upang pondohan ang layon
pag-aralan itong mabuti't simulang mag-ipon

maghahanap ng paraan para sa maralita
huwag lang makuntento sa paggawa ng Taliba
paano ba popondohan ang pagkilos ng dukha
ito'y dapat pagnilayan ng buong puso't diwa

mula sa parinig, pulos parinig ng parinig
mag-iipon habang mga dukha'y kakapitbisig
kung salapi'y galak, ito'y gamitin ding pang-usig
at mga kuhila't mapagsamantala'y malupig

- gregbituinjr.

Mahirap mang maging pultaym

pultaym na wala mang kita'y patuloy sa pagsulat
pultaym mang walang sahod, patuloy na nagmumulat
ganyan ang aking buhay-tibak, di mo man dalumat
mahalaga, prinsipyo't adhika'y maisiwalat

sulating patula ang nasa tiyan, puso't diwa
saanman naroroon, tutuparin ang adhika
bilang makata't kawal ng hukbong mapagpalaya
nilay ng nilay, sulat ng sulat, gawa ng gawa

may gawain bilang pultaym kahit na kwarantina
basahing muli ang yakap na ideyolohiya
rebyuhin din ang mga aklat at akdang nabasa
magsulat ng polyeto't ipalaganap sa masa

organisahin pa rin ang kapwa obrero't dukha,
na lipunang mapagsamantala'y dapat mawala;
lipunang makatao'y manggagawa ang lilikha
at isang bagong sistema'y itatayo ng madla

sa buhay na ito'y iyan ang munti kong pangarap
na diwang malaya't makatao'y ipalaganap
sa kabila ng pagiging pultaym, puspos ng hirap
ay patuloy sa paggampan ng misyon at paglingap

- gregbituinjr.

Ang masipag na tibak

tila ba itong kwarantina'y naging katwiran ko
upang nasa bahay lang, tila nakakalaboso
masipag, sa gawaing bahay nga'y pinakita ko
ngunit walang perang ambag sa pamilya ko rito

'blessing-in-disguise' ba ang dinanas na kwarantina?
upang tunay na kalagayan ay malaman nila?
silang tingin dapat may permanenteng trabaho ka
na talbusan mo ng panggastos para sa pamilya

unawa ko naman ang ganoon nilang pananaw
dapat may panggastos ka sa bawat kibot o galaw
sa sistemang kapitalismo'y kulturang pinataw
gayunman ako'y nagsisipag sa gawang matanaw

nagsisipag pa rin akong gumawa ng ekobrik
ginupit na plastik sa boteng plastik sinisiksik
nagtanim din ng gulayin sa mga basong plastik
balang araw, magbubunga ito't nakasasabik

masipag ding magpropaganda't gumawa ng akda
patunay ang dyaryong Taliba't sangkaterbang tula
masipag magsulat tungkol sa prinsipyo't adhika
hanggang mamatay ay magsusulat para sa madla

huwag mo lang asahang may pera ako palagi
pagkat simpleng pamumuhay akong nagpupunyagi
patuloy sa paglilingkod sa bayan at sa uri
hanggang hukbong mapagpalaya'y tuluyang magwagi

- gregbituinjr.

Ang pinakamalaking banta sa ating planeta

ANG PINAKAMALAKING BANTA SA ATING PLANETA

"The biggest threat to our planet is believing 

that someone else will save it." - Robert Swan

tayo na'y dapat kumilos para sa kalikasan

gawin anong nararapat para sa daigdigan

huwag gawing basurahan ang lupa't karagatan

huwag iasa sa iba kung kaya natin iyan

ang pinakamalaking banta raw sa ating mundo

ay isiping sasagipin ito ng ibang tao

o ibang nilalang, hindi ikaw, o hindi ako;

ang dapat kumilos para sa ating mundo'y tayo

isipin anong magagawa, sa kapwa, sa kapos

makipagkaisa, magkapitbisig, at kumilos

magtulungan upang mundong ito'y maisaayos

kaya huwag na tayong maghintay ng manunubos

ayon sa manlalakbay at may-akdang si Robert Swan

ang pinakamalaking banta sa sangkalupaan

ay ang isiping may iba namang sasagip diyan

maghintay ng bathalang sasagip sa daigdigan

kung may magagawa tayo upang mundo'y sagipin

huwag nang umasa sa iba, pagtulungan natin

walang aasahang manunubos na di darating

sinabing yaon ni Robert Swan ay ating isipin

- gregbituinjr.

* ROBERT SWAN, OBE Robert Swan has earned his place alongside the greatest explorers in history by being the first person to walk to both the North and South Poles. In recognition of his life's work, Her Majesty the Queen awarded him the high distinction of OBE, Officer of the Order of the British Empire and the Polar Medal.

* Swan is also the founder of 2041, a company which is dedicated to the preservation of the Antarctic and the author with Gil Reavill of Antarctica 2041: My Quest to Save the Earth's Last Wilderness.

Ulam na tuyo't talbos

tuyo't talbos ang ulam ngayong umaga't tanghali
pinitas ang talbos sa gilid, nagbakasakali
upang kalusugan ay gumanda't mapanatili
kung binili, napitas ko'y bente pesos ang tali

ang tuyo'y pinrito, talbos ng kamote'y ginisa
mabuti't may tinanim lalo ngayong kwarantina
magsipag lang, may mapipitas ka lalo't magbunga
pag may tinanim ka'y di magugutom ang pamilya

pag nasa lungsod ka, subukan ang urban farming
kahit sa mga paso lang ay subukang magtanim
sa panahong lockdown, magsasaka'y tularan natin
maging magsasaka sa lungsod upang may makain

kayhirap man ng lockdown, parang panahon ng Hapon
magtanim ng gulay upang may mapitas paglaon
kasabihang magtanim ng kamote'y danas ngayon
kaya ito'y gawin para sa pamilya't nutrisyon

- gregbituinjr.

Mga usling pako sa kisame

higit apat na buwan na sa bahay ng biyenan
dahil kwarantina'y doon ni misis naabutan
ilang beses nang naglabas-masok sa palikuran
ngayon lang naramdamang ako pala'y nasugatan

kaninang umaga'y masaya sanang maliligo
pumunta ng palikuran at naghubad ng baro
nang makaramdam ng sakit sa daliri, nagdugo
iyon pala sa kisame'y may nakausling pako

at di lang isa kundi walong pako ang naroon
nadale ang aking daliri nang maghubad doon
tinamaan yaong hintuturo, daplis man iyon
pabaya ba ang karpinterong gumawa ng bubong?

o baka naisip niyang nakatira'y maliliit
kaya di masusugat sa kisameng abot-langit
kung may matangkad at mauntog, aba'y anong sakit
tiyak sugat agad ang noo, kundi man ang anit

ang pako'y lagpas-lagpasan sa kahoy na dos-por-dos
upang matibay na makabit ang yero't maayos
baka estilo ng karpintero, pako'y tumagos
di naisip, may masugatan, basta makaraos?

tiningnan ko ang kisame sa kabilang kubeta
may nakausli ring pako, bilang ko'y labing-isa
matapos maligo'y pinuntahan ang kusina
sa kisame, mga pako'y nakausli rin pala

pag minartilyo ang pako sa kubeta'y aangat
tiyak ang yero, kaya ang mas mabuti'y mag-ingat
kung maghuhubad upang maligo'y huwag malingat
dahil baka masabit muli sa pako't masugat.

- gregbituinjr.
08.01.2020