Usapan sa Tipanan

USAPAN SA TIPANAN

ni Gregorio V. Bituin Jr.

14 pantig bawat taludtod

Sabi mo, kaysarap maging tao at mabuhay.

Tugon ko, masarap maging tayo habambuhay.

Sabi mo, sa aking tabi'y ayaw mong mawalay.

Tugon ko, hinding hindi tayo maghihiwalay.

Tanong mo, pag-ibig ba natin ay magtatagal?

Tugon ko, didiligin kita ng pagmamahal.

Tanong mo, ang ating puso ba'y di mapapagal?

Tugon ko, kung pagsinta'y di nakasasakal.

Sa Muling Pagkikita

SA MULING PAGKIKITA

ni Gregorio V. Bituin Jr.

14 pantig bawat taludtod

Sa muling pagkikita, mata'y agad nag-usap

Kinapa ang damdamin, naroon ang pangarap

Kinapa rin ang puso, narito na't kaharap

Ang magandang diwatang kayhirap mahagilap.

Puso'y tumataginting, ngiti niya'y kaytamis

Damdami'y gumagaan, ako'y di nakatiis

Nais ko siyang hagkan, ngunit baka lumabis

Ang tibok niring puso'y kumabog ng kaybilis.

Walang Nabubuntis sa Titig

WALANG NABUBUNTIS SA TITIG

ni Gregorio V. Bituin Jr.

9 pantig bawat taludtod

kung totoo kang umiibig

kausapin yaong dalaga

ibuka ang iyong bibig

upang bigkasin ang pagsinta

walang nabubuntis sa titig

iyon ay tandaan mo sana

kaya't kumilos ka't kumabig

at pasagutin ang dalaga

pakasal kayo't magkaniig

magmahalan din sa tuwina

pagkat ang tunay na pag-ibig

kumikilos at sumisinta

Kalabit-Penge

KALABIT-PENGE

ni Gregorio V. Bituin Jr.

10 pantig bawat taludtod

maraming nakasahod na kamay

na mula sa mga batang hamog

kawawa ka pag di ka nagbigay

susundan ka nila't kinukuyog

kaunting barya lang daw ang gusto

sa hirap at dusang tinitiis

minsan, sila pa'y patakbo-takbo

nagnakaw pala ang mga putris

ingat sa mga kalabit-penge

marami sa kanila'y salbahe

sa salawal baka mapaihi

dahil sila na'y umaatake

mabuhay sa mundo'y mahirap na

upang makakain, lumaban ka

wasakin ang bulok na sistema

sa lipunan ng kapitalista

Biktima ni Pablo

BIKTIMA NI PABLO

ni Gregorio V. Bituin Jr.

12 pantig bawat taludtod

bumulwak ang ilog, yumanig ang lupa

ang hangin at ulan ay rumaragasa

buong kalunsura'y nilubog sa baha

doo'y kayrami ng mga naulila

ano ang dahilan, ang tanong ng tao

sinong sisisihin sa nangyaring ito?

ang kalikasan bang nagngalit ng todo

o ang pagmimina't bundok na kinalbo

daan-daan yaong mga nangamatay

kayrami rin yaong nangasirang bahay

lulutang-lutang din ang maraming bangkay

ang unos na Pablo ang dahilang tunay

sadyang larawan ng matinding delubyo

tila katapusan na ito ng mundo

walang pinipili, walang sinasanto

kawawang-kawawa ang maraming tao

ang nangyari'y dapat lang pakasuriin

kung mangyari muli'y ano nang gagawin

pagsagip ng buhay ay dapat planuhin

biktima ni Pablo'y tulungan din natin

Sa pagtanda't kamatayan

SA PAGTANDA'T KAMATAYAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
9 pantig bawat taludtod

lahat ng tao'y tumatanda
isa itong katotohanang
di maitatanggi ng madla
dahil nangyayaring lahatan

lahat ng tao'y mamamatay
sinong magkakaila nito
na noon pa'y nagisnang tunay
 ng marami sa mundong ito

ang panahon ang nag-aatas
sa pagtanda'y walang pipigil
tayo't tatanda at lilipas
ang pintig ng puso'y titigil

ang mahalaga'y ating gawin
ang makabubuti sa lahat
di nararapat maging sakim
maging mabuti kahit salat

pagkat ang may mabuting ngalan
may buting sa mundo'y iniwan
naiwan ay mahahawaan
ng buting kinakailangan

Sendong at Pablo

SENDONG AT PABLO
ni Gregorio V. Bituin Jr.
12 pantig bawat taludtod

kayraming namatay na naman sa bagyo
nawalan ng bahay, nawala ang tao
noon ay si Sendong, ngayon nama'y Pablo
nakatutulirong sadya ang ganito

di dating ganito sa lupang Mindanao
bakit bagyo'y bigla na lamang lumitaw
ang unos na ito'y tila nanggugunaw
ang hangin at bagyo'y kaylakas humataw

bakit nangyayari ngayon ang ganito
dahil kabunduka'y kanilang kinalbo
dahil yaong bundok ay mininang todo
nang dahil sa tubo, tayo'y dinelubyo

gaano kahanda ang pamahalaan
upang pagkamatay ay maiiwasan
gaano kahanda itong taumbayan
upang apektado'y sadyang mabawasan

nakaririndi man ang kayraming tanong
marapat sagutin ng may angking dunong
upang maiwasan ang muling dagundong
at pagraragasa nina Pablo't Sendong

iyang mga unos, pag-aralang tunay
kung bakit kayraming kapwang nararatay
anong gagawin nang maibsan ang lumbay
magkakasya lang ba sa dahilang sablay

nakakalbo na ba yaong mga bundok
mga basura ba'y nakasusulasok
o sistemang tubo yaong nakatutok
kaya solusyon ay pawang mga bulok

nang si Pablo'y naging ganap na delubyo
pati na si Sendong, bayan ay binayo
mga bulong itong  maghanda na tayo
sa mas matitinding daratal na bagyo

Napatulog ka man, Pacquiao

NAPATULOG KA MAN, PACQUIAO
ni Gregorio V. Bituin Jr.
14 pantig bawat taludtod

napatulog ka man, Pacquaio, ng kanan ni Marquez
di mo man nakita ang kanyang kanan sa bilis
sa puso ng Pinoy, wala ka pa ring kaparis
hindi ka nandaya't lumaban ka ng malinis

ang boksing daw ay "sweet science", agham na kaytamis
talagang may nagagapi, sadyang natitiris
ganyan lang naman sa boksing, may tsambang kaylinis
ang mahalaga'y matanggap yaong pagkagahis

Bawal na ang plastik

BAWAL NA ANG PLASTIK
ni Gregorio V. Bituin Jr.
12 pantig bawat taludtod

sa kayraming lugar bawal na ang plastik
pinamalengke mo'y sa bayong isiksik
ito'y di mabulok, kaya nga kaybagsik
sa daanang tubig, nagbabarang lintik
maari bang tayo'y basta manahimik
habang kalikasan ngayo'y tumitirik
di maaring tayo'y magpatumpik-tumpik
sa problemang itong sa mundo'y nahasik
plastik, ipagbawal, ang solusyong hibik
lalo sa gobyernong kayrami ng plastik

Ano ba ang tanaga?

ANO BA ANG TANAGA?

ni Gregorio V. Bituin Jr.

7 pantig bawat taludtod

ano ba ang tanaga?

tulang alay sa madla

nitong abang makata

sa sariling salita

tanagang manibalang

iisang saknong lamang

taludtod ay apatan

at pito ang pantigan

tanaga'y ating saksi

sa magandang mensahe

na ating nalilimi

habang nasa biyahe

o habang natutulog

tula'y umiindayog

minsan diwa'y matayog

minsan ito'y palubog

tanagang nalilikha

saanman may adhika

sa loob man ng lungga

o kaharap ang madla

katabi ma'y kalabaw

sa gitna man ng araw

kaharap ma'y balaraw

o sa hiya'y natunaw

Ang Masarap na Hipon

ANG MASARAP NA HIPON

ni Gregorio V. Bituin Jr.

14 pantig bawat taludtod

masarap ang katawan, ang ulo'y tinatapon

ganyan lang pag kainin ang masarap na hipon

sadyang kaysarap naman ng ulam ninyo ngayon

sa kay-init na sabaw ay lumulutang iyon

tanggalin iyang balat at ang ulong patapon

o, kaysarap papakin ng katawan ng hipon

tiyak kong mabubusog ang tiyang nagugutom

tanggal ang iyong pagod sa trabahong maghapon

Masaker sa Nobyembre

MASAKER SA NOBYEMBRE

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

dalawang masaker sa Nobyembre'y naganap

sa bansang itong napuno ng dusa't hirap

sa Asyenda Luisita'y pitong obrero

sa Maguindanao, limampu't walong katao

yaong pinaslang ng mga berdugong ganid

pinugto nila’y buhay ng kapwa't kapatid

hustisya sa lahat ng mga minasaker

ibagsak yaong pumaslang na nasa poder

kay-iitim ng buto't puso nila'y halang

buhay ng kapwa'y di na nila iginalang

basta't sa kapangyarihan ay manatili

di na nangiming buhay ng kapwa'y pinuti

pagkatao't diwa ng bayan ang nilait

hustisya sa mga biktima'y aming giit!

(16 Nobyembre, 2004 - Hacienda Luisita massacre

23 Nobyembre 2009 - Maguindanao massacre)

Kwento ng Isang Tsuper ng Traysikel

KWENTO NG ISANG TSUPER NG TRAYSIKEL
ni Gregorio V. Bituin Jr.
11 pantig bawat taludtod

I

tsuper ng traysikel ay nagninilay
pagkat sa lungsod di na mapalagay
kaylayo sa pamilya't nalulumbay
kaya't nagpasyang umuwi ng bahay

sa lungsod, buhay ay masalimuot
pamilya'y gunita't gabi'y kaylungkot
traysikel ay kanyang pinaharurot
kung saan-saan nagpasikut-sikot

II

lumayas sa magulong kalunsuran
sementadong lansangan ay iniwan
doon sa inuwiang lalawigan
kaysariwa ng simoy ng amihan

bagamat ang gabok ay lapastangan
nilandas niya ang mabatong daan
gana sa pagpasada'y kaunti man
mahalaga'y nasa sariling bayan

Tanaga laban sa Sin Tax

TANAGA LABAN SA SIN TAX

ni Gregorio V. Bituin Jr.

Patak ng aming pawis

Kakainin ng buwis

Sin tax dapat maalis

Dahil sa masa'y labis

* tanaga - anyo ng katutubong tula na may isang saknong, apat na taludtod, may tugma, at isang diwa

Sin Tax, Dagdag Pahirap sa Masa

SIN TAX, DAGDAG PAHIRAP SA MASA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

ang sin tax ay buwis, di ito isang lunas
sa sakit ng dukhang sa gutom nauutas
sa sin tax na buwisit, dukha'y dinarahas
kabuhayan ng nila'y tiyak magwawakas

ang sin tax ay buwis, di ito isang gamot
sa problema sa buhay na masalimuot
dagdag pahirap ang panukalang baluktot
kabuhayan ng masa'y ipinagdaramot

ang sin tax ay buwis, pandagdag lang sa pondo
pondo ang talagang hanap nitong gobyerno
kaya di kalusugan ang tunay na isyu
kundi dagdag pondo, obrero'y apektado

sin tax ay sadyang di para sa kalusugan
kalusugan ay ginagamit lang sangkalan
nang buwis na ito'y agad maaprubahan
ang nais lang talaga, pondo'y madagdagan

buwis ang sin tax, ito ang isyung totoo
pag tumaas ang buwis, taas din ang presyo
baka dahil diyan, magtanggal ng obrero
sa buwis na ang punta ng para sa sweldo

dukha'y araw-gabi nang laging nagtitiis
pahihirapan pa tayo ng dagdag buwis
pagkat sa ating dukha ito'y labis-labis
panukalang ito'y dapat lamang maalis

Huwag Magpahuli sa Trapikero

HUWAG MAGPAHULI SA TRAPIKERO

11 pantig bawat taludtod

ni Gregorio V. Bituin Jr.

may mga nagtatanod sa trapiko

silang tagaayos ng daloy nito

ang tawag sa kanila'y trapikero

hinuhuli'y tsuper na barumbado

kaya sa mga hari ng lansangan

batas-trapiko'y huwag kaligtaan

mahirap nang ikaw ay matyempuhan

ng mga trapikero sa katihan

ang trapikero'y ating irespeto

pagkat sila'y sahuran ding obrero

iyan ang nakuha nilang trabaho

kahit kaybaba ng kanilang sweldo

araw-gabing sa araw nakabilad

nakatayo, minsan, lakad ng lakad

katawan nga'y sa init nakalantad

kaya mainit ang ulo't kaykupad

sundin mong lagi ang batas-trapiko

tsuper man, pedestriyan, pasahero

huwag magpahuli sa trapikero

kung ayaw mong ikaw ay maperwisyo

Hilang Kayod Kalabaw

HILANG KAYOD KALABAW
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat kariton

ang hilang kahon-kahon, tila nakasingkaw
sa leeg ng isang matipunong kalabaw
sa init, obrero'y tila di natutunaw
patuloy ang trabaho, bilad man sa araw

tagas yaong pawis sa lansangang kay-init
kahit na kontraktwal, nagtatrabahong pilit
trabaho'y di man nais, gagawin ding pilit
nang mairaos ang pamilyang nagigipit

tila mga kalakal ang laman ng kahon
ihahatid saanman nararapat yaon
lakad at hila, lansangan ay sinusunson
hanggang siya'y tumigil sa bodegang iyon

ibinaba ang kahon at isinalansan
sa paleta'y pinagpatung-patong niya lang
muli siyang bumalik sa pinanggalingan
upang hakutin ang mga kahong naiwan

simple mang gawain, ngunit kayhirap pa rin
dapat kumayod nang pamilya'y di gutumin
kailangang pagpawisan ang kakainin
sahod ma'y kaybaba, pinagtiisan na rin

Di pa umiiral ang bayang pangarap

DI PA UMIIRAL ANG BAYANG PANGARAP
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

ang malayong bayang iyon ay di pa umiiral
bayang ang bawat isa'y nabubuhay ng marangal
bawat isa'y may paggagalangan, walang pusakal
pagkat di uso ang pusakal sa bayang may dangal

di pa umiiral ang bayang pangarap ng tao
bayang ang pribadong pagmamay-ari'y di na uso
bayang ang moda ng produksyon ay sosyalisado
bayang nakikipagkapwa at nagpapakatao

ang bayang pangarap, atin bang mahahanap iyon?
nasa langit ba, sa lupa, saang dako naroon?
o narito lang sa lipunan, sa rela-relasyon?
o kailangan ng isang tunay na rebolusyon?

bakit ang lumilikha ng yaman ang naghihirap?
bakit yumaman ang nagpapatubong mapagpanggap?
bakit may uring dukhang pawang dusa'y nalalasap?
bakit may uring bundat, nagpapasasa sa sarap?

kailan iiral ang pinapangarap na bayan?
ito ba'y mangyayari o ito'y suntok sa buwan?
di masamang mangarap, ito'y ating pagsikapan
nang marating natin ang bayang may kaginhawahan

Lipak sa Palad ng Paggawa

LIPAK SA PALAD NG PAGGAWA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

kayraming lipak sa palad ng manggagawa
tanda ngang sila'y kaysipag at kaytiyaga
bawat lipak ay tandang sila ang nagpala
upang umunlad itong lipunan at bansa

tila lipak na’y tatak ng pagkaalipin
gawa ng gawa nang pamilya'y may makain
mababa ang sahod, nagdidildil ng asin
kaysipag ngunit kawawa sila sa turing

pagkat sistema'y saliwa, talagang mali
pagkat ang lipunan sa uri'y nahahati
dukha'y laksa-laksa, mayaman ay kaunti
alipin ng mayroon ang dukhang inimbi

puno ng lipak ang palad ng manggagawa
di ito sasapat na pamahid ng luha
sa kapal ay kayang tampalin ang kuhila
at pangwasak sa sistemang mapangkawawa

Sa Bawat Gusali'y Bakas ang Kamay ng Manggagawa

 SA BAWAT GUSALI'Y BAKAS
ANG KAMAY NG MANGGAGAWA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
16 pantig bawat taludtod

masdan ang bawat gusali / pumunta ka sa Ayala
tingnan ang mga gusali / sa kahabaan ng Edsa
sa ibang lunan sa bansa / ay iyo ring madarama
naroroon yaong bakas / ng obrero't makikita
at gaano man katayog / ang gusaling naglipana
kamay nila ang lumikha, / nagpala, at nagpaganda

yaong maraming gusali'y / mahusay na dinisenyo
ng arkitektong magaling / o kaya'y ng inhinyero
ngunit pinagpalang kamay / ng magiting na obrero
ang nagtiyak na gusali'y / maitayo nang totoo
manggagawa ang naghalo / ng buhangin at semento
nagsukat at nagpatatag / ng biga't pundasyon nito

sa bawat gusali'y bakas / ang kamay ng manggagawa
ang katotohanang iyan / ay di mapapagkaila
isinakripisyo nila'y / buhay, pawis, oras, diwa
ginugol yaong panahon / upang gusali'y magawa
nagtrabaho nang maigi, / tunay silang nagtiyaga
ngunit pakasuriin mo, / ang sahod nila'y kaybaba

Alikabok at Agiw

 ALIKABOK AT AGIW
ni Gregorio V. Bituin Jr.
14 pantig bawat taludtod

sa bawat alikabok / na namuo sa sahig
at agiw sa kisameng / animo'y ikinalat
nariyan ang dyanitor, / may malakas na bisig
masipag na obrero / kahit na nagsasalat

hawak yaong panlinis, / lampaso bawat sulok
ang mga alikabok, / hinahagip ng tingting
mga nagbiting agiw / lalo't nasa tuktok
kinakayod ng maigi't / sinisikap tanggalin

manggagawang alagad / siya ng kalinisan
mula kisame't sahig, / silya nama't lamesa
nais niyang ang sahig / ay pwedeng salaminan
ngunit obrero siyang / kontraktwal lang ang gana

pag siya'y wala, tiyak / kayrumi at kaygulo
masipag na dyanitor / kalabaw kung kumayod
lampaso ng lampaso / sa maghapong trabaho
ngunit natatanggap lang / ay karampot na sahod

Makulimlim ang Umaga

MAKULIMLIM ANG UMAGA

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

umaga'y makulimlim, may bantang pag-ulan

nawa'y di maging unos, kawawa ang bayan

yaong tikatik lang, sapat sa kabukiran

upang magsasaka'y ganap ang kasiyahan

huwag mabahala sa pagdatal ng bagyo

may bahagharing magpapakita sa tao 

na tanda ng pag-asang humayo pa tayo

at gawin ang marapat sa kapwa't sa mundo

ulan, ulan, pantay kawayan, sabi nila

bagyo, bagyo, pantay kabayo, ang dagdag pa

awiting bayan itong aking nakilala

nang bata pa't naniningala sa dalaga

may bantang pag-ulan, umaga'y makulimlim

sana kalangita'y di tuluyang magdilim

upang ang bubuyog bulaklak ay masimsim

nang lumigaya ito't huwag nang manimdim

Palitada't Sampay

  PALITADA'T SAMPAY
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

hinahagod ng hangin ang basang baro't pantalon
tila baga bawat ihip ay may tinatalunton
animo’y nagpipigang pilit sa buong maghapon
gayong sa titig ng araw, iga ang mga iyon

labandero sa gabi, karpintero sa umaga
manggagawa'y doble kayod, tuloy ang palitada
umaasang paglabas sa trabaho'y masuot na
ang nilabhang polo't pantalon na gamit na pamporma

tulad ng palitadang ang semento'y pinapantay
hangad ng manggagawang lipunan din ay mapantay
tulad ng baro't pantalong nilabhan at sinampay
tiwaling pamahalaan nga'y malinisang tunay

Pangitain

PANGITAIN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

pangitain yaong ako na'y dinaluhong
ng mga kalabang di ako makaurong
hanap daw ako ng kapitalistang ganid
dahil tula ko raw sa kanila'y balakid
at naganap iyong nagdidilim ang langit
gayong may araw pa'y ngipin ay nagngangalit
unggoy ay masasayang lalambi-lambitin
habang niyuyurakan ang dangal na angkin
pulang alon ang dumagsa sa karagatan
ngiti ng alindog, napalitan ng anghang
habang may buhay, ginhawa’y di malalasap
walang katuparan ang adhika’t pangarap
limampung taon matapos akong paslangin
saka ang mga tula ko'y kikilalanin
mauuna pa ako kina ama't ina
sa hukay, pagkat marangal na aktibista
itim na paruparo'y nasa pulang rosas
puso'y dinarang sa apoy na nagdiringas

Walang Bakasyon ang Pluma

WALANG BAKASYON ANG PLUMA

ni Gregorio V. Bituin Jr.

12 pantig bawat taludtod

A writer never has a vacation. For a writer life consists of either writing or thinking about writing. - Eugene Ionesco

bakasyong-bakasyon ay nagtatrabaho

lumilikha ng tula sa paraiso

nananaginip na nasa purgatoryo

at ang pluma'y nasusunog sa impyerno

wala nang bakasyon iyang manunulat

puso'y laging gising, diwa'y laging mulat

habang kumakatha, tagay ay salabat

pampalit sa kape't pukaw ang ulirat

impyerno ng kapitalismo'y nilatag

purgatoryo ng demokrasya'y nilaspag

paraiso ng sosyalismo'y nalimbag

habang manunulat ay napapapitlag

kayrami ng isyung dapat pag-usapan

kayraming nangyari sa buhay ng bayan

kahit ang sarili'y may sariling dagan

na maikukwento sa anu't anuman

Nobyembre 1, 2012

Pagkatha

PAGKATHA

ni Gregorio V. Bituin Jr.

10 pantig bawat taludtod

napakatahimik ng paligid

tila sementeryo'y halukipkip

walang mga katagang masambit

walang kausap, nakakainip

ang mga sandaling tila manhid

buti't pinsel at papel ay bitbit

umiiwas ang mga salita

di makapa ang mga kataga

ngunit lumilipad yaong diwa

tungo sa lugar ng manggagawa

nagpapasalamat sa dakila

pagkat lipunan ang nililikha

pagkaisahin ang buong uri

yaong sa labi'y namumutawi

kaluluwa ng obrero'y mithi

na putulin na ang paghahari

ng kapitalista, hari't pari

na sa masa'y yumurak ng puri

ito ang bumalikwas sa papel

ng makatang tila isang anghel

mapangahas itong kanyang pinsel

sa pagkatha'y mistulang kaytabil

handang lumaban sa mapaniil

nang bulok na sistema'y masupil

Salamat sa mga Biyayang Galing sa Pawis ng Manggagawa

SALAMY SA MGA BIYAYANG GALING SA PAWIS NG MANGGAGAWA

ni Gregorio V. Bituin Jr.

15 pantig bawat taludtod

nais kong magpasalamat sa mga manggagawa

sa mga biyayang galing sa pawis nila't likha

sila ang tunay na lumikha ng yaman ng bansa

di ang diyus-diyosang kapitalistang kuhila

nariyan ang magsasakang naglilinang sa lupa

sa dagat nama'y pumapalaot ang mangingisda

sa lungsod, gusali'y kaytayog, tulay ay kayhaba 

guro, doktor, nars, inhinyero, tsuper, namamangka

manininda, kaminero, kargador, mangangatha

patunay ang mga biyayang kanilang nilikha

manggagawa silang sa mundo'y tunay na nagpala

noong panahong una'y nariyan na sila't dukha

inalipin niyong mapagsamantala't kuhila

hanggang maging magsasaka't itinali sa lupa

ngayon, kapitalista na ang umuupasala

ngunit nananatiling silang mga manggagawa

ang lumilikha ng ekonomya ng mga bansa

kaya salamat sa kanila't sila ang dakila

mula sa pawis nila kaya mundo'y guminhawa

maraming salamat sa biyaya, o, manggagawa

Sa bawat pinapangarap nating lipunan

SA BAWAT PINAPANGARAP NATING LIPUNAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

Sa bawat pinapangarap nating lipunan
Ating tinatanaw ang wastong pamaraan
Nang pagsasamantala'y mawalang tuluyan
Lulupigin ang mapaniil at gahaman
At bubuklurin ang iba't ibang samahan
Kaakibat ang makataong kalooban
At diwang mapagpalaya't makatarungan
Sosyalismo'y landas para sa ating bayan

Sindak sa Lungsod ng Unos

SINDAK SA LUNGSOD NG UNOS

ni Gregorio V. Bituin Jr.

10 pantig bawat taludtod

pataas ng pataas ang sindak

lunsod na'y nilulunod sa lusak

nakagigimbal ang milyong patak

iwing tahanan ang winawasak

kaytinding manalasa ni Ondoy

sinindak ang bayang nangaluoy

kahit na mayaman o palaboy

tubig ang nangwasak at di apoy

Pedring at Sendong ay nangariyan

at si Ofel itong kahulihan

habang inuunos yaring bayan

sindak ang puso ng kalunsuran

maigi't mamamayan na'y handa

sa pagdatal ng unos at baha

sa isipan pa nila'y sariwa

ang nagdaang bagyong mapanggiba

Ideya'y di laging nasa katahimikan

IDEYA'Y DI LAGING NASA KATAHIMIKAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

huwag manghiram ng ideya sa katahimikan
kayrami nito lalo't maingay ang kalooban
sa musika ng kapitbahay, busina ng dyip man
kahit dalagang madada't sukdol sa katarayan
ay maraming ideyang mapipitas kang mataman

basta't may sasabihin ka'y mayroong matititik
di kailangang maghanap ng lugar na tahimik
basta't sa isip mo'y may ideyang agad pumitik
itala agad o isulat nang may pagkasabik
bago ito mawala o sa isip ay tumirik

nakaiinis pag sila'y nag-iinarte na rin
'manunulat kasi', ang idadahilan sa atin
parang manunulat ay lisensya upang di gawin
ang anumang sulatin kahit walang sasabihin
sa tahimik na lugar ang ideya'y hihiramin

makapagsusulat ang manunulat maingay man
konsentrasyon ay pangunahin niyang kakayahan
ang totoong manunulat ay buhay ang isipan
digmaan man, putukan, kantahan, rali, daldalan
makasusulat sa aktwal, akda na'y kasaysayan

Pag-aaklas sa La Tondeña

PAG-AAKLAS SA LA TONDEÑA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

nasa walong daang manggagawa ng La Tondeña
ang pumukaw sa katahimikan, sila'y nagwelga
naparalisa ng manggagawa yaong pabrika
at sa inilabas na manipesto'y mababasa:

panawagan nilang ang manggagawa'y i-regular
sa panahong tatlong taon na ang batas-militar
nais nilang mabalik lahat ng mga tinanggal
na karamihan ay mga manggagawang kontraktwal

nanawagan sila sa Kagawaran ng Paggawa
na dapat bawat aksyon nito'y makamanggagawa
welgang ito'y nagbigay ng inpirasyon sa madla
na lihim na pumalakpak, nagpaangat sa diwa

ito ang welgang pinaralisa pati gobyerno
kaya inaresto ang mga nagwelgang obrero
ipinagbawal ng diktador ang welga't "panggugulo"
bawal nang mag-aklas at sumuporta sa ganito

O, mabuhay kayo, manggagawa ng La Tondeña!
sinindihan nyo ang mitsa laban sa diktadura
natutong lumaban ang madla laban sa pangamba
binigyan nyong sigla ang pagkakaisa ng masa

ang welga sa La Tondeña'y tunay ngang inspirasyon
pinagsiklab ang poot ng madla't sila'y bumangon
kaya ang diktadurya'y pinag-aklasan din noon
na nagdulo sa Edsa, mapayapang rebolusyon

* Naganap ang welga sa La Tondeña sa Tondo, Maynila, noong ika-24-25 ng Oktubre, 1975.

Ang Trapo at ang Galunggong

ANG TRAPO AT ANG GALUNGGONG

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

ayon sa mangingisda, gunggong ang galunggong

kaydaling hulihin, lumalapit sa bitag

pag nahuli'y di tumatakas sa patibong

di na nagrereklamo, di na pumapalag

anang mangingisda, iba ang pulitiko

pagkat di raw mahuling nagsisinungaling

kayraming palusot ng magaling na trapo

nariyan ang ebidensya'y di umaamin

kaya nga gunggong ang galunggong, tangang isda

wala nang anumang palusot pag nahuli

kaiba ang matalinong trapong kuhila

kaydaming palusot kaya ngingisi-ngisi

trapo'y kayhilig bigkasin itong galunggong

sa kanilang talumpati sa sambayanan

batayan ng pag-unlad, presyo ng galunggong

pag tumaas ang kilo, kawawa ang bayan

Doon po sa amin, kayrami ng trapo

DOON PO SA AMIN, KAYRAMI NG TRAPO
ni Gregorio V. Bituin Jr.
12 pantig bawat taludtod

doon po sa amin, kayrami ng trapo
nangangako doon, nangangako dito
gayong ilang taon sila sa serbisyo
walang nagawa sa kanilang termino

doon po sa amin, ang trapo'y kayrami
di nila malinis ang sanlaksang dumi
ang meyor ay bingi, konsehal ay pipi
kahit kongresista'y sadyang walang silbi

kapag meron batas na nais ipasa
ay pawang pabor sa mga elitista
at kung kailangan, manunuhol muna
at pinaiikot nila'y laksa-laksang kwarta

kayrami ng trapong talagang suwail
silang sa masa nga'y laging nagtataksil
mas pinapaburan yaong mapaniil
imbes dukhang laging asin dinidildil

mga trapong ito'y dapat lang ibagsak
pagkat sa serbisyo, sila nga'y bulagsak
umaasang masa'y laging hinahamak
yaong taas nila'y siya ring lagapak

doon po sa amin, kayrami ng trapo
na iyang serbisyo'y ginawang negosyo
kaya kababayan, magkaisa tayo
para sa tunay at sadyang pagbabago

Kay Google Ka Magtanong

KAY GOOGLE KA MAGTANONG
ni Gregorio V. Bituin Jr.
14 pantig bawat taludtod

may kakilala kaming / talagang henyong tunay
kayraming nalalaman / sa mga bagay-bagay
pag ito'y nabarkada, / magugulat sa husay
sa tanong niyong madla, / may tugon siyang bigay

parang inseklopedya / sa kanyang nalalaman
para bang buong mundo'y / nalibot nang tuluyan
bukal ng karunungan / at mga kaalaman
pinadadali yaong / saliksik sa anuman

pag may suliranin kang / hindi masagot-sagot
itanong mo kay Google, / huwag kang magbantulot
kayrami niyang tugon, / hindi ka mababagot
ibato lang ang tanong / at siya ang sasambot

anuman yaong nais / na malaman ni Michelle
gaano man kahirap / yaong tanong ni Mabel
masasagot din iyan, / itanong lang kay Google
ngalan iyan ng henyong / kabarkada ni Twinkle

Paskong Mapagpanggap

PASKONG MAPAGPANGGAP

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

bakit kailangang ikampanya ng media

ang Pasko pagkatapos ng balita nila

Pasko ba'y di na maramdaman nitong masa

kaya kailangan pa itong ikampanya

negosyo na nga lang ba ng kapitalista

ang Paskong ito upang pagtubuan nila

layon nila'y tumubo't magpakaligaya

humamig ng limpak ang kanilang paninda

wala nang Pasko yaong mga naghihirap

Pasko'y pekeng panahon ng mga paglingap

kunwari'y matutupad ang inyong pangarap

may pag-ibig daw ngunit pulos pagpapanggap

Pasko'y kinailangan nang ipaalala

nitong media pagkat di na ito kilala

taun-taon, Pasko'y komersyalisado na

negosyante lamang yata ang sumasaya

panahon daw ng pagbibigayan ang Pasko

minsan sa isang taon, magbigayan tayo

habang sa buong taon, di naman ganito

Paskong mapagpanggap, di na para sa tao

Sobrang Bayad sa Taksi

SOBRANG BAYAD SA TAKSI

ni Gregorio V. Bituin Jr.

12 pantig bawat taludtod

may tsuper ng taksing di tapat magsukli

pag buo ang perang iyong ibinayad

sabi'y walang barya't di ka makahindi

kaya pasahero'y bababa na't sukat

tunay nga bang walang panukli ang tsuper

o ito'y diskarteng tirang magnanakaw

kung ganito lagi para kang minarder

operasyong legal sa bayan mong hilaw

mga pasahero'y pawang nalalansi

di nasusuklian dahil pera'y buo

di magsukling tama ang tsuper ng taksi

sobrang ibinayad, tuluyang naglaho

anong dapat gawin ng pamahalaan

pababayaan na lang ba ang ganito

ipalabas nila'y tamang patakaran

at ang di sumunod, multa't kalaboso

Mining Act of 1995, Ibasura!

MINING ACT OF 1995, IBASURA!
ni Gregorio V. Bituin Jr.
11 pantig bawat taludtod

ngingisi-ngisi ang mga kuhila
sa kongreso'y tila sila Bathala
isinabatas ang sasalaula
miminahing todo ang ating lupa
batas ng anay itong isang sumpa
sa tahanan ng katutubo't dukha
dapat palitan ito't mapanira
kung nais na buhay pa'y mapagpala

* nais ipalit sa Mining Act of 1995 ang nakasalang na panukalang batas na AMMB (Alternative Minerals Management Bill), na pag naisabatas ay magiging Philippine Mineral Resources Act of 2012

Aanhin ang Pag-ibig Kung Walang Bigas?

AANHIN ANG PAG-IBIG KUNG WALANG BIGAS

ni Gregorio V. Bituin Jr.

14 pantig bawat taludtod

wika nga, aanhin pa ang pag-ibig na wagas

pag nagsama na kayong walang pambiling bigas

pababayaan bang buong pamilya'y mautas

pag walang kwarta, problema ba'y di na malutas

kaakibat ng pagmamahal ay sakripisyo

di maaring pag-ibig lang, dapat magtrabaho

para sa pamilya'y dapat kumayod ng todo

tulad ng pananim, dinidiligan din ito

anong ramdam ni Ama pag bunso'y umiiyak

di ba't di maaring magutom ang bawat anak

kinabukasan nila'y paghahandaang tiyak

upang buong pamilya'y di gumapang sa lusak

tiyak si Ina'y ayaw na ama'y nakatanghod

sa araw-araw, kailangan nitong kumayod

at pag natanggap na ang di sapat nitong sahod

may pambili na ng bigas, pamilya'y malugod

kinabukasan ng pamilya'y pakaisipin

kalagayan ng mag-anak yaong pangunahin

ang pamilyang di nagugutom at may pagkain

ay nagsasamang maluwat, bukas nila'y angkin

Kwento ni Estong

KWENTO NI ESTONG

ni Gregorio V. Bituin Jr.

14 pantig bawat taludtod

Nasa may gitna siya ng bus na sinasakyan

Ngunit nag-aalburuto na ang kanyang tiyan

Di na matiis ang sakit na nararamdaman

Ngunit kaylayo pa nitong kanyang pupuntahan.

"Ahh!" nasambit niyang bigla sa kagitlaanan

Pagkat ang tae niya'y pabagsak nang tuluyan

Sa pagkataranta ito'y kanyang naupuan

Kaya ang mga pasahero'y nangaglayuan.

Nais niyang bumaba't puno ng kahihiyan

Subalit sa pagbalik, pamasahe na'y kulang

Kaya tiniis na lang siya'y mapag-usapan

Basta't mapalapit lang sa kanyang pupuntahan.

Sadyang kayhirap ng dukhang sumakit ang tiyan

Doon pa man din lumabas sa kanyang sinakyan

Yaong tulad niyang nasa gayong kalagayan

Ay nararapat lamang nating pagpasensyahan.

Sa numerong bundat, dukha'y buto't balat

SA NUMERONG BUNDAT, DUKHA'Y BUTO'T BALAT

ni Gregorio V. Bituin Jr.

12 pantig bawat taludtod

ipinagyayabang ng pamahalaan

may pag-unlad na raw itong ating bayan

sa mga numero'y kitang-kita iyan

numero'y tumaas kaya't kaunlaran

may pag-unlad kahit kayrami pang dukha

na ang kahirapan, lalong lumalala

numero'y tumaas, ang dukha'y tulala

numero'y di pala sa nagdaralita

numero'y para lang sa kapitalista

di sa manggagawa't maralitang masa

elitista'y busog, masa'y di kasama

bulok pa rin kasi ang buong sistema

GDP'y tumaas, GNP'y umangat

ngunit masa'y dukha pa ri't nagsasalat

di nila makain ang numerong bundat

pagkat ang numero'y di para sa lahat

Aanhin pa ang damo?

AANHIN PA ANG DAMO?

ni Gregorio V. Bituin Jr.

8 pantig bawat taludtod

aanhin pa ba ang damo

kung patay na ang kabayo

tanong ng isang obrero

agad na sinagot ito

ibigay mo na sa iba

tulad ng kambing o baka

huwag lamang sa timawa

at baka maadik sila

pampatalas ng isipan

ang maraming kasabihan

kapara nito'y bugtungan

na iyong pagninilayan

aanhin ang damong kumpay

kung kabayo na ay patay

sa kalabaw mo ibigay

at manginginaing tunay

Mabuti pa'y tutong kaysa panis na kanin

MABUTI PA'Y TUTONG KAYSA PANIS NA KANIN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

sino kayang matino pa yaong kakain
kung batid naman niyang panis yaong kanin
kahit na pulubing marahil walang kain
di gaganahan, di nila iyon kakanin

tanungin mo kaya, bakit ka napanisan
kaning kaysarap ay bakit pinabayaan
dahil maraming bigas na maisasalang
o dahil ito'y di naman pinaghirapan

marami nga riyan, sa gutom ay nagtitiis
sapat lang, asin man, walang ulam na labis
kung meron mang konti, kanin di mapapanis
pagkat uubusin, ulam man nila'y patis

mabuti pang magtiyaga sa kaning tutong
sunog man, tiyak ang tiyan mo'y di susumpong
matigas man, masarap pagkat anong lutong
didighay ka anumang ulam ang ipatong

Pagdiriwang ng kaarawan

PAGDIRIWANG NG KAARAWAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

apat na araw matapos ang kaarawan
nang idaos ang isang munting kasiyahan
naghanda ang mga kapatid ko't magulang
ng pagkaing aming pinagsalu-saluhan

kung aking matatandaan, iyon ang una
sa aking kaarawan ay naghanda sila
kung sakali mang dito'y mayroong nauna
aba'y baka nuong ako'y munting sanggol pa

(* tuwing Oktubre 2 ang kaarawan ng maykatha)

Magtiwala sa Sarili

MAGTIWALA SA SARILI

ni Gregorio V. Bituin Jr.

11 pantig bawat taludtod

And by the way, everything in life is writable about if you have the outgoing guts to do it, and the imagination to improvise. The worst enemy to creativity is self-doubt. ~Sylvia Plath

maraming dapat isulat, marami

kaya huwag tayong mag-atubili

mga salita'y pinipintakasi

nililikha ang sulating may silbi

sa masa't obrerong sadyang kayrami

magtiwala lang sa ating sarili

Blogero 2012

BLOGERO 2012

ni Gregorio V. Bituin Jr.

14 pantig bawat taludtod

mga blogero kaming / mayroong kalayaang

maipahayag bawat / nasa aming isipan

may karapatan tayong / sabihin ang anuman

at maisulat ito / sa anumang paraan

noon, sinusulatan / namin ay yaong dyaryo

at magkaminsan naman / gagawin nami'y libro

ngunit ngayon, blog naman / itong bagong estilo

sa internet ay babad / kaming mga blogero

ang karapatang ito'y / nanganganib na ngayon

dahil sa bagong batas / maari kang makulong

sa facebook mo at twitter / huwag kang magsusumbong

huwag mong isusulat / ang ginawa ng buhong

huwag mong pupunahin / ang gagong pulitiko

sa kanilang tiwaling / ginawa sa bayan mo

ang nais nitong batas / sarilinin lang ito

gaano ka man inis, / pabayaan ang trapo

katapat mo'y libelo / agad kang kakasuhan

iyang pagpapahayag / di mo na karapatan

ang libelo'y panakot / ng mga tampalasan

nang di sila mapuna / sa gawang kasalanan

pag nahatulan, ito'y / karanasang kaylagim

labingdalawang taon / umano'y bubunuin

pinapatay na nito / ang karapatan natin

bagong batas na ito'y / dapat lamang tanggalin

Tuloy ang Laban para sa Demokrasya sa Burma

TULOY ANG LABAN PARA SA DEMOKRASYA SA BURMA

ni Gregorio V. Bituin Jr.

14 pantig bawat taludtod

di pa tapos ang ating laban, mga kasama

di pa nakamtan yaong asam na demokrasya

tuloy ang laban natin sa paglaya ng Burma

pagkat tayong narito'y internasyunalista

sinong magtutulungan kundi tayo ngang tibak

kasama ang obrero't ang masang hinahamak

dinilig na ng dugo ang maraming pinitak

baguhin ang sistema't mapang-api'y ibagsak

halikayo, kasama, kumilos tayong sabay

organisahin pati mga anak ng lumbay

pagkat ang pagbabago'y di natin maaantay

ikampanya ang tama't lipunang pantay-pantay

di pa tapos ang laban natin, mga kasama

tuloy ang ating laban sa paglaya ng Burma

- Setyembre 27, 2012, sa tanggapan ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP), Lungsod Quezon

Pagbabalik sa Bayang Sarili

PAGBABALIK SA BAYANG SARILI

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

ngayong nakabalik na sa sariling bayan

lilimutin ba ang nagdaang karanasan?

mababalewala ba yaong natutunan?

o nag-aalab pa ang diwa't kalooban?

upang tulad ni Che Guevara'y ipaglaban

ang kaytagal nang ninanasang kalayaan

aba'y hindi po titigil ang inyong lingkod

na magrebolusyon ay ikinalulugod

dito sa bansa'y di lang kami manonood

paglaya ng Burma'y aming itataguyod

ngunit masa niya mismo'y dapat kumayod

upang diktadurya'y kanilang mapaluhod

kaysarap mang bumalik sa bayang sarili

ngunit bilang tibak dapat kaming magsilbi

sa ngayon, makikibaka't kikilos kami

upang bukas ay wakasan ang mga imbi

lalo ang sistemang sa masa'y bumibigti

sa Burma't Pilipinas man, narito kami

tuloy ang laban, puno man ng sakripisyo

saanman maparoon ay kikilos tayo

ibagsak ang diktadurya't mga berdugo

ilagay sa pedestal ang masa't obrero

na pawang lumikha ng ekonomya't mundo

tuloy ang pakikibaka, mabuhay kayo!

- Setyembre 27, 2012, sa tanggapan ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP), Lungsod Quezon

Salamat, Mga Kasama

SALAMAT, MGA KASAMA

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

matapos ang unos, tanaw mo'y bahaghari

na sa duluhan nito'y mayroon daw gusi

laman daw ay gintong magaganda ang uri

na di basta-basta makukuhang kaydali

tulad din ng mga Pinoy na nakasama

mga bagong kasamang ginto ang kagaya

doon sa Mae Sot, nagtulungan sa tuwina

habang nakiisa sa mga taga-Burma

turing sa isa't isa'y tila magkapatid

salamat sa inyo, Jehhan, Raniel, Sigrid

pagsasamahan nati'y di dapat mapatid

taas-noong pagpupugay ang aking hatid

maaring di sapat ang salitang "Salamat!"

ngunit dapat bigkasin kahit sa panulat

tandang minsan man, nagkasama tayong apat

doon sa Mae Sot upang sa iba'y magmulat

mahalagang unawain natin ang Burma

habang sa Pilipinas ay nakikibaka

mabuhay kayo’t salamat, mga kasama

salamat sa karanasan at alaala

- Setyembre 27, 2012, sa NAIA 2

Paglisan sa Bangkok

PAGLISAN SA BANGKOK

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

lumisan kaming Bangkok, taglay ang pag-asa

na kahit paano'y may natutunan sila

sa amin at kami'y natuto sa kanila

pag-asang patuloy yaong pakikibaka

upang lumaya sa pagkaapi ang masa

upang tuluyang bumagsak ang diktadura

upang mapalitan ang bulok na sistema

upang maitayo na ang malayang Burma

- Setyembre 27, 2012, sakay ng PR 753 mula sa Suvarnabhumi International Airport, Bangkok, umaga

Tim Yam Goong

TIM YAM GOONG

ni Gregorio V. Bituin Jr.
14 pantig bawat taludtod

masarap ang katawan, ang ulo'y tinatapon
ganyan lang pag kainin ang masarap na hipon
lumulutang sa sabaw ang inulam ko ngayon
maanghang man subalit malasa ang tim yam goong

limang uri ng ulam yaong aming kinuha
pinili ko'y tim yam goong pagkat baka malasa
ingles ang nasa menu't iyon lang ang naiba
sa litrato pa lamang ay katakam-takam na

yaong mga kasama'y umiwas na sa anghang
na sa Mae Sot ay laging panlasa sa kainan
ngunit ako sa anghang ay walang pakialam
anumang lasa'y kain pagkat hipon ang ulam

kaysarap din ng sabaw na halos maubos ko
ang katwiran ko lamang, minsan lang naman ito
at pagbalik sa bansa, sa utak ko'y plinano
susubukang magluto ng tim yam goong na ito

- sa kainang The Hub, Khao San Road, sa Bangkok, gabi ng Setyembre 26, 2012

* ang goong ay binibigkas ng isang pantig, o "gung" (tim yam gung)

Paglilimayon sa Khao San Road

PAGLILIMAYON SA KHAO SAN ROAD

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

pagkagising, dama’y gutom, nagkayayaan

kumain muna’t maglibot sa daang Khao San

nananghalian sa McDo, tabi ng otel

ang large na Coke, halos kalahati ng pitsel

manok ngang doon, sa karaniwa’y malaki

pati na ang kanin nila’y sadyang kayrami

tinalunton namin ang maraming tindahan

sinuot ang mga eskinita’t lansangan

nagbasa-basa sa Book Sale ng tindang libro

mga kasama’y namili ng panregalo

Mae Sot, Burma, Bangkok, Khao San, isang gunita

na lamang ba’t babalikan na lang ng diwa?

mga karanasan itong nagbigay-buhay

para sa adhikaing nagbibigay-kulay

tungo sa pagbabago’t paglayang hangarin

na ngayo’y iniingatan sa puso namin

di sapat ang ilang araw na pagmamasid

upang makitang lahat tayo’y magkapatid

na nagnanais ng tunay na demokrasya

at pagbabago nitong bulok na sistema

- Bangkok, Setyembre 26, 2012

Di Sapat ang Demokrasya

DI SAPAT ANG DEMOKRASYA

ni Gregorio V. Bituin Jr.

15 pantig bawat taludtod

habang nasa otel at sa aircon ay nanginginig

napapaisip ako kung ano ang tamang tindig

sapat ba yaong demokrasya sa Burma'y makamtan?

pangulo'y mapalitan, gubyerno'y maging sibilyan?

di sapat ang mga ito, usal ko sa sarili

ngunit hakbang ito sa kanilang pagsasarili

dapat ang masa'y magkaisang bunutin ang tinik

upang unti-unti yaong demokrasya'y magbalik

may demokrasya kapalit ng bulok na sistema

may demokrasya ito ma'y lipunang sosyalista

demokrasya'y pag-iral sa madla ng kalayaan

kapitalismo't sosyalismo'y uri ng lipunan

demokrasya'y pamamaraan ng pamamahala

sa sosyalismo'y manggagawa ang mamamahala

kaya't sa pakikibaka'y ating pakaisipin

ang bawat pakikibaka ba'y ano ang tunguhin

demokrasya'y unang hakbang lamang, mga kasama

mahalaga'y paano babaguhin ang sistema

mas mahalaga'y anong lipunan ang itatayo

na obrero't di elitista yaong mamumuno

- sa Rm. 414 ng Khao San Palace Inn sa Khao San Road sa Bangkok, Setyembre 26, 2012

Pagmasid sa mga Bituin

PAGMASID SA MGA BITUIN

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

ang Mae Sot nga ba’y isa na lang alaala

tulad ng dalagang sinuyo ko’t sininta

aking minahal sa sandaling pagbisita

ngayon gunita na lang yaong ngiti niya

habang nililisan ko siya’y minamasdan

kumikislap ang bituin sa kalangitan

tila may tanong itong sa diwa’y iniwan:

ako kaya sa Mae Sot ay may babalikan?

pakiramdam ko’y tila kayhaba ng gabi

dumuduyan sa pangarap ang guniguni

tila ayaw ko munang bumalik sa dati

habang masid ang bituin sa pagmumuni

sampung araw sa Mae Sot ay sadyang di sapat

mata ko’y bahagya ko pa lang namumulat

gayunman, may bagong pahinang masusulat

prinsipyo’t karanasang maisasaaklat

mga bituin ay ating muling pagmasdan

tila nagsasayaw sila sa kalangitan

ipinagdiriwang ang bagong karanasan

na maiuuwi sa nakagisnang bayan

isang tagumpay ang nangyaring paglalakbay

bagamat may ilang ang puso’y nangalumbay

sa paghihiwalay, may mga nagsisikhay

upang paglayang asam ay matamong tunay

- sa loob ng bus mula Mae Sot patungong Bangkok, Setyembre 25, 2012

Paalam, Mae Sot

PAALAM, MAE SOT
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

sana'y patuloy na dumatal ang bukangliwayway
sa iyong kandungan at sa mga anak mong tunay
pati sa mga dayong pansamantalang dumantay
sa iyo, nawa pagkatao nila'y di maluray
ng sistemang kaylupit na paglaya'y pinapatay

kung sakaling sa iyo'y dumatal ang takipsilim
at masaksihan ang sistemang karima-rimarim
magpakatatag ka, O, Mae Sot, bagang mo'y itiim
sa pagharap sa delubyo't karahasang kaylagim
magbubukangliwayway din, laya mo'y masisimsim

pinaraya mo sa kandungan yaong nagsilikas
sa katabing bayang puno ng sakripisyo't dahas
pakiramdam ko ang paglaya nila'y isang atas
sa mga mamamayang nais ng lipunang patas
dapat sistemang mapang-api'y tuluyang mautas

paalam, Mae Sot, ako'y aalis pansamantala
ngunit di ka mawawaglit sa aking alaala
di ko alam kung sa kandungan mo'y makabalik pa
ngunit sa panulat, isa kang bayani't pag-asa
huwag mo sanang pabayaan silang taga-Burma

- sa himpilan ng bus sa Mae Sot, Setyembre 25, 2012

Sa Diwa ng Internasyunalismo

SA DIWA NG INTERNASYUNALISMO

ni Gregorio V. Bituin Jr.

15 pantig bawat taludtod

ika nga nila, lahat ng bagay ay magkaugnay

kaya internasyunalismo'y aking naninilay

magkaugnay bawat bayang api ang kalagayan

biktima ng bulok na sistema sa daigdigan

ang masa'y nagugutom, elitista'y naghahari

ang nasa tuktok ang sa masa'y yumurak ng puri

di sapat maging mabait at loob ay baguhin

dapat sistemang mapang-api'y palitan na natin

daigdigan ang pagsasamantala sa obrero

daigdigan ang pagkaapi ng masa sa mundo

pagkat magkakaugnay ang lahat ng kalagayan

pagkat kapitalismo ang sistemang daigdigan

marapat lang pairali'y internasyunalismo

magkakaibang bansa man ay magtulungan tayo

kaya dapat lang baklasin ang lahat ng balakid

mga api sa mundo'y tunay na magkakapatid

diwa ng internasyunalismo'y ating yakapin

internasyunalismo'y dapat nating pairalin

mga kapatid at kapwa internasyunalista

halina't baguhing sabay ang bulok na sistema

- Setyembre 25, 2012, Mae Sot

Jeyzube

JEYZUBE

ni Gregorio V. Bituin Jr.

11 pantig bawat taludtod

salamat sa inyo, mga kasama

salamat tayo'y nagkasama-sama

salamat at tayo'y nagkakaisa

na dapat baguhin na ang sistema

at tuluyang mapalaya ang Burma

sa bawat karanasan ay may aral

na sa diwa't puso na'y nakakintal

ang lumaban sa paglaya'y marangal

ibagsak na ang diktaduryang hangal

at ang masa'y ilagay sa pedestal

jeyzube sa inyo, mga kasama

jeyzube tayo'y nagkasama-sama

jeyzube at tayo'y nagkakaisa

na tuluyang palayain ang Burma

sa pagdagit ng mapagsamantala

kasama ninyo kami sa paglaban

dahil laban ninyo'y pandaigdigan

bawat bansa'y dapat lang magtulungan

nang wala nang bayang api-apihan

at laging pinagsasamantalahan

jeyzube, salamat sa pagkalinga

habang tayo nga'y nasa ibang bansa

tayo ngayo'y nagkakaisang diwa

lalabanan ang daratal na sigwa

tutunguhi'y kandungan ng paglaya

- Mae Sot, Setyembre 25, 2012

Pananaw sa Banlik ng Panatag

PANANAW SA BANLIK NG PANATAG

ni Gregorio V. Bituin Jr.

15 pantig bawat taludtod

taga-Burma'y nagtanong habang kami'y kumakain

tindig ko sa Scarborough shoal, sa aki'y tinanong

dahil Tsina't Pilipinas dito'y nais umangkin

lalaban ba tayo o sa isyung ito'y uurong

Scarborough shoal, Hwangyin Island, Banlik ng Panatag

Panatag shoal ba'y kanino't dahilan ng alitan

kasundaluhan ng bawat bansa'y pinatatatag

at sa karagatan sila'y tila naggigirian

bakit pagresolba nito'y dadaanin sa digma

ang pagpapatayan ba sa isyu'y makalulutas

maaari namang mag-usap ang dalawang bansa

kaysa digmaang kayrami tiyak ang mauutas

dapat banlik na ito'y sabay nilang paunlarin

Tsina't Pilipinas ay magkayakap mangasiwa

pagkat walang sinumang sa banlik dapat mag-angkin

ang tama'y pagtulungan ito ng dalawang bansa

biktima lang ng digmaa'y obrero't masang hirap

payapang usapan dapat sa Banlik ng Panatag

sa isyung ito'y walang digmaang dapat maganap

iyan ang aking tindig sa usaping inihapag

- sa isang kainan sa aming huling gabi sa Mae Sot, Setyembre 25, 2012

Huling Hapunan sa Mae Sot

HULING HAPUNAN SA MAE SOT

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

nagkita-kita kami sa isang restawran

nagtambak ang pagkain, alak at pulutan

sa Mae Sot, ito ang huli naming hapunan

sapagkat uuwi na sa sariling bayan

ah, kaysarap gunitain ng sampung araw

ng paglagi roon, laya'y di pa matanaw

ng mga kasamang ang bansa'y nauuhaw

sa layang pangarap na sa puso'y pumukaw

huling hapunan lang sa Mae Sot ngayong taon

dahil maaaring magbalik kami roon

di pa nakamtan ang paglayang nilalayon

na maaring kamtin sa isang rebolusyon

bago lisanin ang Mae Sot upang maglakbay

mga taga-Burma'y may regalong binigay

nag-iwan ng mumunting alaalang tunay

habang paalala nila'y aming tinaglay

salamat sa patuloy na pakikibaka

patuloy kaming sa inyo'y makikiisa

taas kamaong pagbati, mga kasama

tayo'y lumaban hanggang lumaya ang Burma

- sa isang restawran sa Mae Sot, Setyembre 25, 2012

Bahaginan ng Karanasan at mga Aral

BAHAGINAN NG KARANASAN AT MGA ARAL

ni Gregorio V. Bituin Jr.

15 pantig bawat taludtod

anong ibig sabihin ng diktadura sa masa

nawalan ng maayos na bukas yaong pamilya

nawalan ng kalayaan at buhay na masaya

marami nang nawalang mga taon sa kanila

maysala ba'y diktadurya o bulok na sistema?

kulang yaong sampung araw na pagtigil sa Mae Sot

upang maunawaang lubos ang lahat ng gusot

gayunman, maraming aral sa puso'y nagpakirot

nakasalamuha't karanasa'y di malilimot

sa aral, matingkad na ang laya'y dapat maabot

nagpatingkaran ng mga ideyang sosyalista

paano ibabagsak iyang bulok na sistema

paano dudurugin ng bayan ang diktadura

paano naman ang tamang pamumuno sa masa

isang aral dito'y maging internasyunalista

ah, maraming salamat sa aral at karanasan

pinatibay nito ang ating mga kalooban

pinatitigas nito ang ating paninindigan

hinihikayat tayong laya'y kamtin at lumaban

salamat sa talakayang kaysarap malasahan

- sa tanggapan ng DPNS, pagtatasa ng apat na Pilipino at pamunuan ng DPNS, hapon ng Setyembre 25, 2012

Hinggil sa Wika't Pagsasalin

HINGGIL SA WIKA’T PAGSASALIN

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

marunong mag-Ingles ang mga taga-Burma

kaya di ako hirap maunawa sila

ngunit nang mag-ulat ako'y isinalin pa

ng lider yaong sinabi ko sa kanila

sa talastasan, anong wikang gagamitin

pagkat maraming wika sa daigdig natin

kapwa nati'y paano ba uunawain

kung di alam ang wika ng kakausapin

sa buhay na ito'y mahalaga ang wika

upang ang ating kapwa'y agad maunawa

di sapat ang aksyon, galaw ng kamay, gawa

dapat wika'y alam nang matalos ang diwa

kaya di sapat alam lang ay wikang Ingles

dapat maunawaan din ang wikang Burmes

pag unawa mo ang wika, ramdam mo'y tamis

at sa pag-intindi'y di ka na maiinis

kung iyong di alam paano sasabihin

maghanap ng maalam upang maisalin

sa ibang wika iyang diwa mo't naisin

sa pagsasalin, mauunawa na natin

kaalaman sa wika'y sadyang mahalaga

lalo na sa ating laya ang ninanasa

kaya pag nag-usap ng ideolohiya

magkakaunawaan bawat aktibista

- Setyembre 25, 2012, sa tanggapan ng YCOWA, umaga, matapos mag-ulat hinggil sa sampung araw na inilagi sa Mae Sot

Pagtatasa at Pagbabahagi

PAGTATASA AT PAGBABAHAGI

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

umagang-umaga’y hinanda ang sarili

at ngayon ngang umaga sila'y naging saksi

sa mga pagninilay ko't pagkaintindi

sa aking paglagi sa kanilang kandili

may powerpoint akong gawa't pinagpuyatan

inilatag ang aking mga nasaksihan

inihapag ko kung ano ang natutunan

tinasa ko ang sarili't nagbahaginan

pagkat ito ang huling araw ko sa Mae Sot

anong pagninilay ko sa pagkapalaot

pakikisalamuha nami't pag-iikot

lilisanin ba iyong sakbibi ng lungkot

nakaraang mga araw dito'y tinasa

naunawaan ko ba ang pakikibaka

at sakripisyo nilang mga taga-Burma

upang kamtin nila ang asam na hustisya

lahat ay nakatingin, ako'y kinakapa

mga sinabi ko'y tila inuunawa

ngunit nagkakaisa kami ng adhika

lalanguyin namin ang laot ng paglaya

sa huling araw ko sa Yaung Chi Oo, salamat

ang aking binigkas, kanilang nadalumat

na ang sampung araw ko doon ay di sapat

gayunpaman, salamat, salamat sa lahat

- sa tanggapan ngYaung Chi Oo, Setyembre 25, 2012; bago umalis ay naghandog sila ng isang regalong nakabalot, na naglalaman ng isang pulang telang pansabit sa dingding at may larawan ni Daw Aung San Suu Kyi, na ang nakasulat: "There will be change because all the military have are