Takipsilim

TAKIPSILIM

muling sumapit ang takipsilim

sa muling pagtatapos ng buwan

at niyakap kong muli ang dilim

na animo'y walang katapusan

tulad din ng buhay natin ngayon

madaling araw, umaga'y landas

tanghali, hapon, at dapithapon

takipsilim, hatinggabi'y bakas

paikot-ikot lang nga ang buhay

tila gulong na pagulong-gulong

may pagkasilang at may paghimlay

may pagkabigo, may sumusulong

umunlad naman daw ang daigdig

may mayaman, may mahirap pa rin

kapitalista'y tubo ang kabig

maralita'y tuka bawat kahig

at sa pagsapit ng takipsilim

ng buhay ng bawat mamamayan

nawa'y matikman, ginhawa't lilim

panlipunang hustisya'y makamtan

- gregoriovbituinjr.

03.31.2022

Pinta ng pagmamahal

PINTA NG PAGMAMAHAL

sikat na pinta yaong malibog umano

na naibenta ng tatlumpung milyong Euro;

batay sa ulat sa kasaysayan, may kwento

batay sa pangyayaring talagang totoo

isang matanda'y pinarusahang mamatay

sa gutom dahil daw nagnakaw ng tinapay;

sa panahon ni Haring Luis Labing-apat

ng Pransya, na sa lupit ay kilala't sikat

tanging dalaw ng preso'y babaeng anak n'ya;

makalipas ang apat na buwan, buhay pa

ang matandang lalaki't tila lumusog pa

kaya awtoridad ay labis na nagtaka

hanggang mabatid nila kung anong sikreto

babae pala sa ama'y nagpapasuso

hukom ay naawa sa nabatid na ito

ama'y pinatawad, pinalayang totoo

- gregoriovbituinjr.

03.31.2022

* litrato mula sa fb

Pangarap ng kabataan

PANGARAP NG KABATAAN

mga anak ng manggagawa, may mga pangarap

na sila'y makaalpas na sa dusa't paghihirap

ang buhay na may dignidad ay kanilang malasap

mayroong magandang bukas at may ginhawang ganap

simpleng pangarap nilang mga kabataan, bata

walang nagsasamantala sa amang manggagawa

walang yumuyurak sa dignidad ng ama't dukha

ang pamamalakad ng batas ay patas sa bansa

tiyak ayaw ng mga bata sa trapong kawatan

ayaw sa mga magnanakaw sa kaban ng bayan

tiyak, isisigaw nila, "Sana, matino naman

ang mahalal na Pangulo ng mahal nating bayan!"

bansang ang karapatang pantao'y nirerespeto

pamahalaang may paggalang sa wastong proseso

mayorya sa kanila'y anak ng dukhang obrero

ama'y kayod ng kayod para sa kaunting sweldo

at para sa kinabukasan: Manggagawa Naman

ihalal nating Pangulo, Ka Leody de Guzman

para sa maayos na pamumuhay, kalusugan

magandang edukasyon, magandang kinabukasan

- gregoriovbituinjr.

03.31.2022

Pambihirang pagkakataon

PAMBIHIRANG PAGKAKATAON

binigay ng kasaysayan ngayon

ay pambihirang pagkakataon

noon, labanan ng mga trapo

ngayon, pagkakataon na ito

kandidatong Pangulo'y obrero

Manggagawa Naman ang iboto!

ito'y di natin dapat sayangin

kasaysayan na'y panig sa atin

Ka Leody de Guzman, Pangulo

Ka Walden Bello, Bise Pangulo

para Senador, Luke Espiritu

Roy Cabonegro at D'Angelo

kandidatong palaban talaga

dala'y Partido Lakas ng Masa

mapanuri, makakalikasan

at nakikibaka sa lansangan

para sa karapatan ng bayan

para sa hustisyang panlipunan

h'wag sayangin ang pagkakataon

ipanalo natin sila ngayon!

- gregoriovbituinjr.

03.30.2022

Mautak at mangmang

MAUTAK AT MANGMANG

bakit daw siya'y mautak, sabi niyang may yabang

habang salaysay ng isa'y buhay ng isang mangmang;

librong magkasalungat ng dalawang di man hibang

subalit may saysay hinggil sa dinaanang larang

magkasabay ko lang nabili ang dalawang aklat

nang di namalayang pamagat ay magkasalungat

napagtanto lang nang sa bahay na'y naalimpungat

sa pagkaidlip at mapagmasdan ko ang pamagat

ang "Why I Am so Clever" ay akda ni Friedrich Nietzsche,

Aleman, tila libro'y palalo, makasarili;

ang "The Life of a Stupid Man" ay kay Ryūnosuke

Akutagawa, Hapon, akdang sa dusa sakbibi

naglathala'y Penguin Classics, dagdag ko sa koleksyon

na pagkabasa, plano'y isalin ang mga iyon;

pag kahulugan ng mga akda'y aking nalulon,

baka may mahalukay na aral na mapanghamon

- gregoriovbituinjr.

03.30.2022

Baryang pamasahe

BARYANG PAMASAHE

"Iwas-abala" ang susing salita sa kanila

ipinaskil nga nila'y "Barya lang po sa umaga"

agad mo nang ihanda ang pamasahe sa bulsa

pag-ibis ng traysikel, sa tsuper iabot mo na

sa kamay mo'y dapat ay handa na ang pamasahe

mabilisan ang bayad at sukli, ganyan ang siste

sa pampublikong sasakyan, traysikel, dyip, bus, taksi

sa pagsakay mo sa tren, sa L.R.T. at M.R.T.

"Barya lang sa umaga," paskil sa mga sasakyan

dapat kapado na natin ang paalalang iyan

saan galing, saan bababa, tapos ang usapan

bayad po, ito ang sukli, ganyan lang, mabilisan

upang makakuha agad ng bagong pasahero

at sa pamamasada'y may kita kahit paano

barya-barya ang usapan, di naman iyan bangko

huwag magbayad ng buo at abalang totoo

- gregoriovbituinjr.

03.30.2022

Libreng sakay

LIBRENG SAKAY

mula bahay ng biyenan patungong opisina

mula Cubao hanggang Pasig, pamasahe'y nagmura

dating bente sais o kwarenta'y tres, nagtrese na

lalo pa't iyang M.R.T. ay naglibreng sakay pa

tila baga ito'y magandang serbisyo sa masa

ano kayang nasa likod ng gawa nilang iyan?

naglibreng sakay isang buwan bago maghalalan

ang manok kaya ni San Pedro'y may pinapanigan?

sa taas ng presyo ng gasolina'y tugon iyan?

o sa gera sa Ukraine, tayo'y apektado naman?

sa libong pasahero, sa pagkalugi ang tungo

ng libreng sakay kung walang iskemang nakatago

kaya ba naglibreng sakay ay kaybuti ng puso?

sana'y di para ipagwagi ang trapo't hunyango

sa halalang baka dambungin ng atat maupo

bagamat nakasakay ng libre'y di mapalagay

na sanlinggo bago halalan malantad ang pakay

paumanhin sa palagay ng makata ng lumbay

gayunman, maraming salamat po sa libreng sakay

pagkat laking tipid nito sa aming paglalakbay

- gregoriovbituinjr.

03.30.2022

Maralita, bida pag eleksyon

MARALITA, BIDA PAG ELEKSYON

pag nangampanya'y trapong kuhila

pulos pangako sa maralita

kaytatamis ng mga salita

pangako'y rosas, langit at tala

tuwing halalan, bida ang dukha

trapong hudas ay pulos pangako

gagawin ng buong puso kuno

ngunit lagi na lang napapako

humaba na ang ilong at nguso

nilang trapong mapagbalatkayo

trapo'y papasok pa sa iskwater

sa putikang kayraming minarder

na dukha, kunwa'y di mga Hitler,

noong war on drugs ng nasa poder

hihimas-himas pa sa pagerper

maralita, bida pag eleksyon

ngunit pag trapo'y nanalo ngayon

pangako'y balewala na roon

dukha'y bida lamang pag eleksyon

para iboto ang trapong iyon

dahil sa dami ng maralita

sila ang nililigawang sadya

subalit sila ba'y may napala

pinangakuan, binalewala

kailan matututo ang dukha?

- gregoriovbituinjr.

03.29.2022

Tulaan

TULAAN

tara, tayo'y tumula

ng samutsaring paksa

at doon isadula

ang buhay nating sadya

ikwentong pataludtod

ang bawat nating pagod

pawis, sikap at kayod

pati mababang sahod

isalaysay sa saknong

ang pasyang urong-sulong

tulad ng chess at gulong

plano'y saan hahantong

bilangin man ang pantig

na isinasatinig

dapat nating mausig

ang mga manlulupig

tula ang buhay natin

kathain ang paksain

anong isyu't usapin

sa madla'y bibigkasin

- gregoriovbituinjr.

03.29.2022

* litratong kuha noong World Poetry Day

Latang titisan

LATANG TITISAN

ah, nakakatuwa ang titisan

na gawa sa latang walang laman

Master Sardines pa ang pinaglagyan

sa mga Master, may panawagan:

"Master, narito po ang titisan

Upos mo'y dito po ang lagayan

Titis ng yosi'y pagtataktakan

Ano, Master, maliwanag iyan!"

di tapunan ang kapaligiran

di basurahan ang kalikasan

simpleng ashtray ang latang titisan

nang sa bayan, makatulong naman

at dahil dito'y pakatandaan

maging sagisag ng kalinisan

gamiting maayos ang titisan

para sa kabutihan ng bayan

- gregoriovbituinjr.

03.29.2022

Pamasahe

PAMASAHE

sa pasahe, tiket ay patunay

sa beepbus na ikaw ay sumakay

tumaas lang ng piso'y aaray

tila ba bulsa'y nasaktang tunay

magbayad pa rin sa paglalakbay

nang makarating ng matiwasay

sa iyong destinasyon at pakay

tulad din sa ating pamumuhay

mula pagsilang hanggang mamatay

di lang tutunganga't maghihintay

kundi mamamasahe kang tunay

destinasyong plano'y nilalakbay

sumusulong sa bawat pagsakay

bababa pag narating ang pakay

- gregoriovbituinjr.

03.29.2022

Sa lumang aklatan

SA LUMANG AKLATAN

tara, tayo'y magtungo sa mga lumang library

makasaysayang aklatang tiyak kawili-wili

mapupuntahan ang mga lugar na di masabi

mababasa'y samutsaring paksang makabubuti

sa daigdig, sa bansa, sa masa, at sa sarili

aking aamuyin ang mabasa kong aklat doon

at daramhin ang iba't ibang paksa ng kahapon

bakasakaling bahaginan ng naroong dunong

mga karunungang sa bansa'y makapagsusulong

ng pag-unlad ng lahat, di ng iilang mayroon

malalakbay ko sa library'y kontinente't bansa

upang mabatid ang mga makabuluhang paksa

malaman bakit sa historya'y gayon ang ginawa

paano napagsamantalahan ang manggagawa

anong sistemang yumurak sa dignidad ng dukha

nais kong mapuntahan ang mga lumang aklatan

baka sa mga agiw ay may tagong karunungan

baka sa amoy ng libro, makapa'y katapatan

ng awtor sa ibinahagi niyang kaalaman

sa mga paksang baka makabubuti sa tanan

- gregoriovbituinjr.

03.28.2022

Sa muling nilay

SA MULING NILAY

naglalakbay akong tila walang patutunguhan

sa isang madawag na sabana sa kagubatan

na tinatahak na pala'y kumunoy sa kawalan

nakaambang panganib ay paano malusutan

para bang panagimpan ng buong pagkasiphayo

aba'y ilang ulit ko na bang tinangkang maglaho

subalit nagigising na lang sa pagkarahuyo

sa diwatang lumaban sa mga trapo't hunyango

nais naming makaalpas sa pangil ng buwitre

o sa kuko ng agilang talaga ngang salbahe

o sa apoy ng dragon na nangangamoy asupre

nais naming magwagi sa labanang sadyang grabe

ah, marahil ito'y dala lang ng problema't gutom

nais kong magsalita subalit bibig ay tikom

tila binusalan ng mga nag-aastang hukom

dama'y nailarawan na lang sa kamaong kuyom

- gregoriovbituinjr.

03.28.2022

Nang mamalengke si Ka Leody

NANG MAMALENGKE SI KA LEODY

karaniwang tao, magaling na lider-obrero

sa mataas na posisyon sa bansa'y tumatakbo

bilang Pangulo, ang kinatawan ng simpleng tao

upang mamunong anim na taon sa bansang ito

karaniwang tao, siya mismo'y namamalengke

para sa asawa, anak, bisita, kuya, ate

nakita minsang bumili ng isda, gulay, karne

aba'y nakatsinelas lang noon si Ka Leody

di katulad ng trapong animo'y hari talaga

pulos alalay, may utusan na, may kutusan pa;

iba si Ka Leody, di trapo, puso'y sa masa

nakikibaka, ang madla sa kanya'y may pag-asa

kaya ganyang may puso sa masa'y dapat mahalal

karaniwang tao, naghahanda ng pang-almusal,

tanghalian at hapunan para sa minamahal

ganyan ang pinunong magaling, mabuti ang asal

- gregoriovbituinjr.

03.28.2022

* minsang papunta si Ka Leody sa Cainta market nang matiyempuhan siya ng masmidya

* litrato mula sa fb

Libingan at kapak

LIBINGAN AT KAPAK

Talinghaga nina Gat Emilio Jacinto at Huseng Batute animo'y pinagtiyap. Ayon sa bayaning Jacinto sa ikatlong paksa ng kanyang akdang Liwanag at Dilim:

"Tayo'y huwag mainaman sa balat pagkat di kinakain at karaniwang magkalaman ng masaklap. Ang mga libingang marmol ay maputi't makintab sa labas; sa loob, uod at kabulukan."

Ayon naman sa makatang Jose Corazon de Jesus, na kilala ring Huseng Batute, sa ikalawang saknong ng kanyang tulang pinamagatang "Pagtatanghal" sa aklat na Jose Corazon de Jesus: Mga Piling Tula, pahina 82:

"Ano ang halaga ng ganda ng malas,

di gaya ng tago sa pagkakatanyag,

huwag mong tularan yaong isdang kapak, 

makisap ang labas, sa loob ay burak."

Anong tindi ng pagkakawangki ng kanilang talinghaga, kaya ako'y napaisip, at sa tuwa'y napagawa ng tula:

dalawa kong iniidolo

talinghaga'y halos pareho

bayaning Emilio Jacinto

at makatang Batute ito

sa labas, bagay na maganda

ay hinahangaan tuwina

ngunit huwag tayong padala

pagkat loob ay bulok pala

anong tindi ng pagmamasid

pagsusuri'y kanilang batid

pamanang sa atin ay hatid

upang sa dilim di mabulid

mga gintong palaisipan

para sa ating kababayan

nagmula sa kaibuturan

ng kanilang puso't isipan

taospusong pasasalamat

sa nabanggit na mga aklat

na kung iyong mabubulatlat

may gintong diwang masasalat

- gregoriovbituinjr.

03.27.2022

Pagmamahalan

PAGMAMAHALAN

mahal na ang tubig at kuryente

gasul, gasolina't pamasahe

at ang pangunahing binibili

bigas, sahog, isda, gulay, karne

anong tindi ng pagmamahalan

ng batayang pangangailangan

presyo'y sumisirit nang tuluyan

anong sakit sa puso't isipan

pagmamahalang bakit ganoon

sa mamamayang di makaahon

sahod nga'y nakapako lang doon

di na tumaas, di maibangon

"Sahod Itaas! Presyo Ibaba!"

ang sigaw ng mga manggagawa

kahilingang dapat lang at tama

upang sa hirap ay makawala

- gregoriovbituinjr.

03.27.2022

- litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa DOLE, 03.14.2022

Buwis

BUWIS

kung iyang buwis ng bayan

magamit sa kagalingan

ng mga kababaihan

aba'y sadyang ayos iyan

paano ang double burden

na kaytagal nang usapin

ang reproductive health pa rin

ay paano sasagutin

dinggin ang kanilang hiyaw

"Make taxes work for women" daw

na kapag iyong nanilay

ay makabuluhang tunay

ang "Make taxes work for women"

ay mahalagang usapin

panawagang dapat dinggin

ng pamahalaan natin

sa plakard, iyon ang tangan

ni Ka Leody de Guzman

ating kandidato naman

bilang Pangulo ng bayan

dinggin ang hiling at sabi

buwis - gamiting mabuti

wasto, sapat at maigi

para sa mga babae

- gregoriovbituinjr.

03.27.2022

- litratong kuha ng makatang gala noong Araw ng Kababaihan

Tula sa Earth Hour

TULA SA EARTH HOUR

nagpatay kami ng ilaw ngayon

dahil Earth Hour, mabuting layon

kaisa sa panawagang iyon

nakiisa sa magandang misyon

na sa pamamagitan ng dilim

maunawaan natin ang lalim

ng kalikasang animo'y lagim

pagkasirang nakaririmarim

imulat natin ang ating mata

upang kalikasan ay isalba

nagpabago-bago na ang klima

ang tao ba'y may magagawa pa

buksan din natin ang ating bibig

upang mapanira ay mausig

halina't tayo'y magkapitbisig

at iligtas ang ating daigdig

- gregoriovbituinjr.

03.26.2022

* litrato mula sa google

Lakas ng bisig

LAKAS NG BISIG

Manggagawa, binubuhay n'yo'y buong daigdigan

nilikha't pinaunlad ang ekonomya ng bayan

gumawa ng mga tulay, gusali, paaralan

highway, Senado, Kongreso, Simbahan, Malakanyang

Manggagawa, may kaunlaran nang dahil sa inyo

ngunit nagsisilbi sa mapagsamantalang amo

kulang sa pamilya ang sahod, kaybaba ng sweldo

gayong lipunan at bansa ang pinaunlad ninyo

tulad ng magsasaka, sa pawis ninyo nanggaling

ang ekonomya ng bansa at kinakain namin

subalit kayong Manggagawa'y naghihirap pa rin

dapat sarili n'yo'y tubusin sa pagkaalipin

kung wala kayong Manggagawa ay walang pag-unlad

ang sistemang kapitalismo'y sadyang di uusad

Manggagawa ang bayani, nagbigay ng dignidad

nagpaunlad ng daigdigan, ng bansa, ng syudad

Manggagawa, salamat sa lakas ng inyong bisig

subalit kapitalismo'y dapat nating malupig

tagapamandila ng sistemang ito'y mausig

pagkat mundong ito'y sa inyong nawalan ng tinig

- gregoriovbituinjr.

03.26.2022

Espasyong ligtas

ESPASYONG LIGTAS

espasyong ligtas ba ang M.R.T.

sa mga ginang at binibini

laban sa tarantado't salbahe

na kung makatingin ay buwitre

parang lalapain ang babae

buti't M.R.T.'y may paalala

na doon ay ipinaskil nila

Safe Spaces Act, tandaan mo na

sa text, facebook, saanmang lugar pa

bawal ang pambabastos talaga

salamat sa M.R.T. sa paskil

paalalang dapat magsitigil

ang sa social media'y nanggigigil

sa M.R.T. mismo'y di magpigil

sa kanilang libog, dagta't pangil

nais natin ng espasyong ligtas

kung saan wala nang mandarahas

mandarambong, trapong sukab, hudas

kundi lipunang pantay, parehas

na namumuhay tayo ng patas

- gregoriovbituinjr.

03.26.2022

* litratong kuha ng makatang gala habang nag-aabang ng tren sa M.R.T.

Pusang himbing

PUSANG HIMBING

tinitigan ko ang pusang iyon

sa pagkahigang parang nilulon

ng animo'y dambuhalang dragon

sa bayang paglaya'y sinusulong

pusang buntis na himbing na himbing

baka pagod, mamaya gigising

pag kumagat na ang takipsilim

muli'y maghanap ng makakain

himbing sa ilalim ng sasakyan

tila malalim ang panagimpan

ano kayang kanyang pakiramdam?

himbing sa panahong kainitan

nahimbing dahil sa pagkabusog?

pagkakain ay agad natulog?

napagod sa pagpanhik-panaog?

nanaginip kasama ang irog?

katanghaliang tapat umidlip

ang pusang buntis na di malirip

pabiling-biling, anong nalirip?

kuting sana'y di mahagip ng dyip

- gregoriovbituinjr.

03.26.2022

Ang takot sa debate

ANG TAKOT SA DEBATE

di kayang makipagdebate ng utak-diktador

magdikta lang ang alam ng kupal na horrorable

sasapitin ng masa sa kanila'y pulos trobol

anong gusto'y gagawin, que barbaridad, que horror

di kayang makipagdebate nilang mga kupal

na nasanay mamuno sa paraang diktaduryal

tulad ng kanilang amang sa bayan ay garapal

naku! kawawa ang bayan pag sila ang nahalal!

dahil sa debate makikita kung sino sila

kung karapat-dapat ba silang mamuno sa masa

subalit kung laging absent sa debate, alam na

aba'y mahahalata ang pagiging bugok nila

dahil maging diktador ang alam sa pamumuno

gayong ayaw ng tao sa ganyang klaseng pinuno

bentador ng bayan, berdugo ng masa, hunyango

di dapat iboto ang ganyang sukab at palalo

- gregoriovbituinjr.

03.25.2022

Tatak sa kamiseta

TATAK SA KAMISETA

tila poster ang sa t-shirt tatak

na talaga kang mapapalatak

di man nahihili'y nagaganyak

na magsuot din ng gayong gayak

bibili ako ng t-shirt ngayon

at patatatakan na rin iyon

heat press daw ang tawag sa ganoon

magbigay lang ng disenyo roon

magplano muna bago bumili

nang may maganda namang diskarte

ang disenyo'y planuhing mabuti

nang dama'y saya, kawili-wili

sa bawat araw ay susuutin

sa paanyayang iboto natin

ang kandidatong talagang atin

Manggagawa Naman, panalunin!

- gregoriovbituinjr.

03.25.2022

Tíbuyô ni Goryò

TÍBUYÔ NI GORYÒ

hinuhulugan ko ang tíbuyô

ng tiglima't sampung pisong buô

mag-iipon akong walang hintô

hanggang tibuyong ito'y mapunô

may baryang bente pesos ding sukat

mapunong tila kaing ng duhat

sa buong taon ay mapabigat

baka may ginhawang maiakyat

barya man ay pinag-iipunan

sa tíbuyô ng kinabukasan

upang sa panahong kagipitan

kahit paano'y may ipon naman

ganyan ang tíbuyô ng pangarap

na punong-puno ng pagsisikap

may mahangò sa panahong hirap

may dudukutin sa isang iglap

- gregoriovbituinjr.

03.25.2022

* tíbuyô - Tagalog-Batangas sa wikang Kastilang alkansya

Titisan

TITISAN

gumawa pang muli ng titisan

o ashtray upang mapagtapunan

ng upos at titis ng sinumang

nagyoyosing madalas o minsan

iaambag ang titisang iyon

sa mga opisina - ang misyon

upos at titis, ilagay doon

na sa kalikasan din ay tulong

salita'y itinataguyod din

na may salin na sariling atin

na maganda ring ating gamitin

di pulos ashtray na iinglesin

tulad ng tibuyo sa alkansya

banoy naman para sa agila

at sa iskor at tally ay para

sa ashtray ay may titisan pala

wikang sarili'y ipalaganap

ito'y itaguyod nating ganap

wikang pangmasa sa pag-uusap

unawain ito't ipalasap

ganito sa tulad kong makata

gamit sa kalikasan at diwa

itaguyod, sariling salita

wika ng bayan, wika ng madla

- gregoriovbituinjr.

03.25.2022

Pagsasalin ng haiku

PAGSASALIN NG HAIKU

Nakabili ako ng libro ng haiku ng makatang Hapones na si Matsuo Basho noong Abril 13, 2019 sa halagang P80.00. Nilathala ito ng Penguin Classics. Naitago ko ang librong ito at nakita muli. Binasa ko ang ilan niyang haiku na pawang salin na sa Ingles. 

Sinubukan kong isalin sa wikang Filipino ang lima niyang haiku sa paraan ding iyon na pantigang 5-7-5. Pinili ko lang ang isinalin dahil ang iba'y hindi kayang ipasok sa 5-7-5 dahil sa mahahabang salita natin. Na marahil sa wikang Hapones,  maraming salitang iisa ang pantig na pasok na pasok sa kanilang haiku.

p. 28

Whiter than stones (Ang Batong Bundok)

of Stone Mountain - (maputi pa sa bato -)

autumn wind. (hanging taglagas.)

p. 31

Where cuckoo (Nang ibong kuku)

vanishes - (ay tuluyang naglaho -)

an island. (ang isang pulo.)

p. 38

Violets - (Ang mga lila -)

how precious on (kayhalaga sa landas)

a mountain path. (ng kabundukan.)

p. 47

Come, see real (Halika, tingni)

flowers (ang bulaklak sa mundong)

of this painful world. (napakasakit.)

p. 49

Crow's (Ang iniwanang)

abandoned nest, (pugad ng isang uwak,)

a plum tree. (puno ng duhat.)

Isa siyang inspirasyon. Pawang mula sa kalikasan ang kanyang mga haiku. Dahil dito, kumatha rin ako ng una kong limang haiku.

1

Langay-langayan

pagkatuka'y lilipad,

parang tulisan!

2

Ang mga langgam

ay sadyang kaysisipag,

mumo na'y tangay!

3

Daga sa bahay,

takbuhan ng takbuhan,

kisame'y luray.

4

Sa tinding usok,

napuksa ba ng katol

ang laksang lamok?

5

Pusa'y humibik,

nang mabigyan ng tinik

agad humilik.

- gregoriovbituinjr.

03.25.2022

Almusal ko'y tula

ALMUSAL KO'Y TULA

madalas, almusal ko'y tula

imbes kanin at pritong isda

madaling araw na'y kakatha

pagbukangliwayway, may tula

tula muna'y aalmusalin

pag nabusog ay lulutuin

ang agahang talagang atin

ang isda, kanin at gulayin

kaya almusal pagkaluto

magsasalo ang magkasuyo

basta huwag lang matutuyo

ang tiyan, lalamuna't puso

almusal ko'y tula, madalas

madaling araw pa'y pupungas

pangarap na lipunang patas

yaong sa diwa'y pinipitas

at isusulat nang malambing

tila tulog, sarap ng himbing

subalit tula'y nanggigising

kaya sa pagtula'y nagising

- gregoriovbituinjr.

03.25.2022

Senador Luke

SENADOR LUKE

abogado ng masa, palaban

mapanuri sa isyung pambayan

siya'y talagang maaasahang

ilaban ang ating karapatan

ngalan niya'y Ka Luke Espiritu

ang ating Senador ng obrero

at kinatawan ng pagbabago

panlaban sa dinastiya't trapo

misyon ay baguhin ang sistema

para sa panlipunang hustisya

kalusin ang mapagsamantala

pati bundat na kapitalista

misyong baligtarin ang tatsulok

durugin ang trapong nakasuksok

sa bulsa ng negosyanteng hayok

sa tubong sa likod nakaumbok

trapo't dinastiya na'y sugpuin

hustisyang panlipunan ay kamtin

Luke Espiritu, kasangga't atin

sa Senado'y ipagwagi natin

- gregoriovbituinjr.

03.24.2022

Lakbay

LAKBAY

naglalakbay muli ang diwa

sa naroong di matingkala

na pilit kong inuunawa

pagkat sanhi ng mga gatla

kung saan-saan na sumakay

ang diwang patuloy sa nilay

sa dyip, sa tren lumulang tunay

sumakay ng di mapalagay

anong kahulugan ng bulok

at pagbaligtad ng tatsulok

dahil ba trapo'y nasa tuktok

na nananalo kahit bugok

bakit nga ba kalunos-lunos

ang buhay ng api't hikahos

saan kukunin ang pantustos

kung mga dukha'y laging kapos

lipunan pa ba'y aaralin?

kayhaba ba ng lalakbayin?

mga tulay ba'y tatawirin?

at tula ba'y patatawarin?

- gregoriovbituinjr.

03.24.2022

Pagdiga

PAGDIGA

O, sinta't magandang binibini

diwata kang kabigha-bighani

na nasa puso ko't guniguni

pag-ibig mo ang sana'y maani

mga matang sadyang nangungusap

sana puso kong iwi'y matanggap

ng diwata kong pinapangarap

upang labi'y mahagkan kong ganap

tanggapin mo ang rosas na ito

rosas na tanda ng pag-ibig ko

pulang rosas, pulang-pulang ito

kulay ng kagitingang totoo

tanggapin nawa yaring pag-ibig

at sasaya ang ating daigdig

ang OO mo'y nagpapahiwatig

ng tapat kong pagsuyo't sigasig

salamat sa iyo, aking sinta

sinagot ako'y isang sorpresa

siyang tunay, iniibig kita

magkaanak sanang sandosena

- gregoriovbituinjr.

03.24.2022

Kaytinding virus

KAYTINDING VIRUS

bago pa ang pandemya ng COVID

ay dama na sa mundo't paligid

ang virus na kaytinding pumatid

ng buhay ng maraming kapatid

kaytinding virus, di matugunan

at di rin ito mapag-usapan

dahil dukha lang ang tinamaan?

at di ang mayayamang iilan?

mabuti pa nga ang COVID 19

at buong mundo'y nagbigay pansin

laksa'y namatay, mayayaman din

walang sinino ang COVID 19

ngunit ang virus ng kagutuman

na naging salot sa daigdigan

pumatay ng laksang mamamayan

ay di man lang napapag-usapan

bakit? bakit ganyan ang naganap?

dahil tinamaan ay mahirap?

at di mayayamang tuso't korap?

pag kagutuman, walang mangusap!

subalit pagkain ang bakuna

paglutas dito'y di ba makaya?

dahil kapitalismo'y sistema?

mapangyurak sa dangal ng masa?

nalalantad ang katotohanan

mayaman kasi'y di tinamaan

kaya di mabigyang kalutasan

ang virus: ngalan ay KAGUTUMAN!

- gregoriovbituinjr.

03.24.2022

* litrato mula sa google

Sa aking daigdig

SA AKING DAIGDIG

mga tula ang aking daigdig

kasama'y obrerong kapitbisig

mga prinsipyado't tumitindig

sa isyu't sa masa'y nananalig

sa daigdig ko'y kayraming tula

na kinatha para sa dalita

pinagsasamantalahang dukha

at mga naaping manggagawa

obrero't dukha ang aking guro

pakikipagkapwa ang tinuro

sa api pumipintig ang puso

at di sa mga trapong hunyango

sa daigdig ko'y kinathang tunay

ang mga tula ng paglalakbay

na sa pag-iisa'y naninilay

na ang paglikha ng tula'y tulay

tulay ng pagkakaunawaan

tulay sa hustisyang panlipunan

tulay ng galangan, kagalingan

at tulay sa pagkakapatiran

- gregoriovbituinjr.

03.24.2022

Punyal

PUNYAL

tahimik lang daw ako na para bang dalagang basal

kaya bakit tatanganan ang matalas na punyal

ng mga katagang baka makasugat ng dangal

subalit sa pagtula'y bakit daw napakadaldal

sadyang tunay, napakatahimik ng aking pluma

na madalas isulat ay pawang buntong-hininga

ng masang walang makapitan kundi mga sanga

ng isang punong tinawag nilang pakikibaka

ako'y nananahan sa mga sugat sa balikat

at binalikat ang mga sugatang nagsasalat

habang patuloy ang daloy ng dugong di maampat

nang manugat ang mga salitang sumasalungat

kumakapit man sa punyal ang masang nasa dilim

ay narito ang makatang nagbibigay ng lilim

sa mga dukhang ang sugat ay matagal nang lihim

na hayagang batid din ng trapong bulag at sakim

kayong kapit sa patalim, sa punyal, sa balaraw

magkapitbisig upang putlin ang gintong pamangaw

na pinulupot sa atin upang tayo'y maligaw

tayo'y magsikilos tungong paglaya balang araw

- gregoriovbituinjr.

03.23.2022

Sama-samang pagkilos

SAMA-SAMANG PAGKILOS

may kakamtin din tayo sa sama-samang pagkilos

upang mawakasan ang sistemang mapambusabos

upang makaalpas sa buhay na kalunos-lunos

upang guminhawa ang buhay ng kapwa hikahos

walang manunubos o sinumang tagapagligtas

ang darating, kundi pagkilos, samang-samang lakas

maghintay man tayo, ilang taon man ang lumipas

kung di tayo kikilos, gutom at dahas ang danas

mga kapwa api, kumilos tayong sama-sama

at iwaksi na ang  mapagsamantalang sistema

kaya nating umunlad kahit wala ang burgesya

na sa masa'y deka-dekada nang nagsamantala

kapara nati'y halamang tumubo sa batuhan

na di man diniligan, nag-aruga'y kalikasan

tulad ng mga dahong sama-samang nagtubuan

kumilos tayo't baguhin ang abang kalagayan

sa sama-samang pagkilos, tagumpay ay kakamtin

ito'y katotohanang sa puso't diwa'y angkinin

dudurugin ang sistemang bulok, papalitan din

ng makataong lipunang pinapangarap natin

- gregoriovbituinjr.

03.23.2022

Dagok

DAGOK

sumasagad ang dagok

sa masang nangalugmok

pagkat sistemang bulok

namayagpag sa tuktok

hawak man ng burgesya

sa kamay ang pistola

di magawa sa masa

ang pag-unlad na nasa

mapagpanggap na trapo

hunyangong pulitiko

kapitalistang tuso

donyang maluho't garbo

ang mga trapong bugok

sa bulsa nakasuksok

ng mayayamang hayok

sa perang di malunok

dukha'y sisinghap-singhap

buhay aandap-andap

kahit na nangangarap

makaalpas sa hirap

dagok sa pagkatao

ang sistemang ganito

pagkat walang prinsipyo

o pagpapakatao

- gregoriovbituinjr.

03.23.2022

Paglalayag

PAGLALAYAG

ako'y naglayag sa nakaraan

baka mapulot ko'y kaalaman

at pinag-aralan ang lipunan

pati na ang ating kasaysayan

ano bang ginawa ng ninuno?

sa tinawag na lupang pangako?

sila ba sa dayo'y narahuyo?

mayroon bang lipunang pangako?

ako'y naglakbay sa nakalipas

upang hanapin ang mga bakas

ng mga pinunong pumarehas

at nangarap ng lipunang patas

ang bukas ba'y paano inukit

at hinanda ng may malasakit

anong kinabukasan ng paslit

sa sistemang laksa'y pinagkait

sa nakaraan ako'y naglayag

nakitang bayani'y nangabihag

buhay pa'y nilagot, di naduwag

landas natin, kanilang pinatag

nang bumalik sa kasalukuyan

pasya'y ituloy, kanilang laban

itayo ang patas na lipunan

at sistemang bulok ay palitan

- gregoriovbituinjr.

03.23.2022

Kaalaman

KAALAMAN

bakit aaralin ang lipunan

at kalagayan ng kalikasan

anong nais nating matutunan

nang umunlad pa ang kasanayan

malaking tulong ang pagbabasa

at pakikipamuhay sa masa

batid ang isyu't problema nila

at dahilan ng pakikibaka

kahit pa tumatanda na tayo

mag-aral pa rin upang matuto

magbasa-basa tayo ng libro

kaalaman, lipunan, prinsipyo

anong bago sa teknolohiya

anong nangyari, bakit may gera

kapayapaan ay paano na

anong kasanayang marapat pa

tatanda tayong di pulos alak

ang laman ng tiyak o ng utak

di papayag gumapang sa lusak

dahil tingin sa sarili'y hamak

paunlarin natin ang sarili

ang lahat ay di pa naman huli

sa lipunang ito nga'y kasali

tumanda man, tayo pa'y may silbi

- gregoriovbituinjr.

03.23.2022

Pagpapahalaga

PAGPAPAHALAGA

nasingit man kasama ng iba

aba, ito'y napakahalaga

kahit singit man, siya'y nakita

ng publiko, ng madla, ng masa

kandidato'y di naman mayaman

kaya tarpolin niya'y iilan

habang mga trapong mayayaman

tambak ang tarpolin sa lansangan

paramihan nga ba ng tarpolin?

yaong labanan sa bansa atin?

sinong makita'y panalo na rin?

wagi ba'y ang maraming tarpolin?

pagbutihin natin ang ganito

kahit isa'y isingit sa tatlo

o itabi sa dalawa, pito

isa man, ipagitna sa walo

pasalamat din tayo sa madla

at naisisingit din ang sadya

pambatong may dakilang adhika

para sa manggagawa't sa bansa

- gregoriovbituinjr.

03.22.2022

Paskil ng trabaho

PASKIL NG TRABAHO

sa isang gusaling di pa tapos

ay nakapaskil ang panawagan

trabaho para sa mga kapos

at obrerong nangangailangan

factory worker ang hinahanap

saan? pabrika kaya ng tela?

o elektroniko ang hagilap?

trabahong malaki ba ang kita?

ako ma'y nagbabakasakali

upang makatanggap din ng sahod

sa pabrika'y magtrabaho muli

kaysa buhay na ito'y hilahod

baka magkaroon ng dignidad

upang bumuhay at magkabuhay

ngunit lampas na ako sa edad

sa rekisitos na ibinigay

ako'y isang dating manggagawa

na trabaho'y sa elektroniko

at ngayon ay lider-maralita

naglilingkod sa dukha't obrero

- gregoriovbituinjr.

03.22.2022

Sa Timog-Katagalugan

SA TIMOG-KATAGALUGAN

nagpapatuloy ang kampanyahan

doon sa Timog-Katagalugan

upang maipagwaging tuluyan

ang kandidato sa panguluhan

maipanalo si Ka Leody

ng masang ating kinukumbinsi

lalo sa mga bagong botante

na sa bagong pulitika'y saksi

kahit tumatagaktak ang pawis

ang ikinakampanya'y malinis

walang korupsyon o bahid-dungis

ngunit magaling makipagtagis

anti-dinastiyang pulitikal

anti-trapo at anti-kriminal

anti-burgesya't anti-pusakal

ang sistema nga'y kanyang inaral

line-up niya'y ating ipanalo

sa pagka-Bise'y si Walden Bello

bilang Senador: Luke Espiritu,

Roy Cabonegro, at D'Angelo

doon sa Timog-Katagalugan

sigaw namin: Manggagawa Naman

P.L.M. partylist, atin iyan

para sa uri, para sa bayan

- gregoriovbituinjr.

03.21.2022 World Poetry Day

Pasasalamat

PASASALAMAT

salamat sa lahat ng dumalo

sa World Poetry Day ngayon dito

pagkat nagtulaan tayo-tayo

sa munting aktibidad na ito

kasama ang mga maralita

na talaga kang mapapahanga

pagkat sila'y nakisamang sadya

sa pagbabasa ng mga tula

tula'y binasa ng malumanay

iba'y binasa iyong kayhusay

binigkas nilang buhay na buhay

kaya taos kaming nagpupugay

matapos iyon ay nagmeryenda

mani, pandecoco, ensaymada

may saging, kanin, pritong isda pa

lahat kami'y umuwing masaya

muli, taospusong pasalamat

sa mga dumalo rito't sukat

sa World Poetry Day, aktibidad

natin tungo sa lipunang sapat

- gregoriovbituinjr.

03.21.2022

* salamat sa mga dumalong maralita mula sa komunidad ng Brgy. San Miguel at Brgy. Palatiw sa Lungsod ng Pasig

Pagtula

PAGTULA

di napuntahan ang toreng garing

upang magsanay maging magaling

ngunit napunta sa magigiting

na bayaning may mabuting supling

isinilang akong walang-wala

sa daigdig na puno ng sigwa

binigay ko ang lahat sa tula

dito ako dinala ng mutya

na kilalang Musa ng Panitik

na haraya'y tigib, liglig, siksik

na binungang diwa'y sadyang hitik

upang itula ang masa't hibik

patuloy ako sa paglalakbay

tinawid yaong bundok at tulay

at nilangoy ang laot ng malay

ay patuloy sa pagkatha't pakay

hanggang mailarawan sa akda

ang pinagsamantalahang dukha

at mga naaping manggagawa

dahilan sa sistemang kuhila

dahon ng kalikasa'y naluoy

di magawang pakuya-kuyakoy

paa ko'y lumubog sa kumunoy

subalit sa pagtula'y patuloy

- gregoriovbituinjr.

03.21.2022 World Poetry Day

Ngayong World Poetry Day

NGAYONG WORLD POETRY DAY

nakatulala sa tala

sa tulay nakakatula

ng tulang palabang diwa

may tula'y subok sa sigwa

halina't tula'y ibigkas

sa ating munting palabas

sana'y may lipunang patas

nasa'y lipunang parehas

World Poetry Day na ngayon

pangarap pa ring sumulong

sa hamon ay di uurong

sa laban man ay sumuong

tara, tayo'y magsikatha

ng tulang nasasadiwa

paksa ma'y para sa dukha

o sa uring manggagawa

diona, tanaga, dalit

bigkasin sa maliliit

karapata'y ginigiit

upang hustisya'y makamit

sa epiko'y isiwalat

ang sa mga trapo'y banat

magsusulat, magmumulat

hustisya'y para sa lahat

- gregoriovbituinjr.

03.21.2022

#2 Ka Leody

#2 KA LEODY

number two sa balota

ang Pangulo ng masa

Ka Leody, siya na

pampangulo talaga

Leody Manggagawa

mabuti ang adhika

layon niya'y dakila

para sa uri't madla

Ka Leody de Guzman

mapanuri, palaban

ang kasangga ng bayan

para sa panguluhan

makasaysayang takbo

kandidato'y obrero

bilang ating Pangulo

na dapat ipanalo

siya si Ka Leody

ang ating Presidente

kaytagal ng kakampi

ng dukha, masang api

kaya ang ating mithi

ang siya'y ipagwagi

ang Pangulo ng uri,

ng bayan, at ng lahi

- gregoriovbituinjr.

03.20.2022

Ka Luke Espiritu

KA LUKE ESPIRITU

si Ka Luke Espiritu

hindi lang abogado

siya'y lider-obrero

ilagay sa Senado

palaban, mapanuri

prinsipyado, may mithi

sa bayan at sa uri

iboto't ipagwagi

kasangga ng paggawa

at mga maralita

may mabuting adhika

may layuning dakila

para sa sambayanan

para sa kalikasan

Luke Espiritu naman

ang Senador ng bayan

- gregoriovbituinjr.

03.20.2022

Patama sa sarili

PATAMA SA SARILI

minsan, kasalanang magising ng alas-siyete

ng umaga habang iba'y handa nang bumiyahe

patungo sa trabaho o gumawa ng diskarte

upang pamilya'y di magutom, agad sumisige

minsan, kasalanan ding magising ng alas-sais

putok na ang araw, nakahilata pa sa banig

habang abang magsasaka'y naroon na sa bukid

habang si Inang, may pang-almusal na sa bulilit

nasa lungsod man, maganda pa ring madaling araw

ay bumangon na, bago pa ang araw ay lumitaw

anong sarap gumising sa alas-singkong maginaw

painat-inat, maya-maya'y hihigop ng sabaw

na mainit, sa mga gagawin ay maghahanda

upang di abutin ng tabsing sa dagat o sigwa

mahirap nang patulog-tulog sa pansitan, ngawa

kung babangong tirik na ang araw, tamad bang sadya?

- gregoriovbituinjr.

03.20.2022

Upuan

UPUAN

napaupo ako sa upuan
napahiga ako sa higaan
napatayo ako sa tayuan
o kaya naman ay sa Tayuman

madalas nakakaupo sa dyip
lalo't barya lang ang halukipkip
madalas din doong managinip
kasama ang mutyang nasa isip

pinta sa upuan ay masdan mo
obra maestrang kayhusay, ano?
di basta matibag ng delubyo
pintang tila likha ng maestro

una ang kabayo sa kalesa
di ba? kaya di kalesa muna
dapat unawa itong talaga
lalo sa paggawa ng taktika

uupo tayo sa mga pulong
ng may kahandaan ng marunong
upang di tayo basta uurong
kung alam nating kayang sumulong

- gregoriovbituinjr.
03.19.2022

Minsan

MINSAN

minsan, kailangan ding mamasyal
sa panahong nakatitigagal
maglakad-lakad hanggang magpagal
o mag-jogging kahit hinihingal

minsan, nakatitig sa kisame
nag-iisip ng mga diskarte
upang malabanan ang salbahe
o kaya'y mga trapong buwitre

minsan, matutulog ka ng dilat
at bigla kang maalimpungat
masabing sana'y nakapagmulat
ng kapwa dukhang nakamulagat

minsan, pag dama'y walang magawa
nagninilay ng mahaba-haba
doon sa langit nakatulala
makakakatha na maya-maya

tulad ng paminsan-minsang kaba
na anumang sigwa'y kinakaya
kaharap man ang banta ng bala
nang kamtin ang asam na hustisya

- gregoriovbituinjr.
03.19.2022