Disgrasya sa mga Pagawaan

DISGRASYA SA MGA PAGAWAAN

ni Gregorio V. Bituin Jr.

14 pantig bawat taludtod

Alalahanin ang mga namatay na manggagawa: Manila Film Center Workers (Nov 1981), Eton Workers (Jan 2011), Hanjin Workers (patuloy hanggang 2012), at marami pang iba.

patuloy na nagkakayod para sa pamilya

nag-iipon para sa kinabukasan nila

sweldo'y kaybaba, bagamat nagsisipag sila

ngunit ang masakit, sa trabaho'y nadisgrasya

namatay sa disgrasya'y minsan nababalita

ngunit karamihan, itinatago nang kusa

mga namatay na manggagawa'y kayrami na

guho sa Manila Film Center, alam ng masa

sa konstruksyon sa Eton Towers, nahulog sila

sa Hanjin sa Subic, bawat buwan yata'y isa

mga balita'y di mapag-usapan ng madla

pilit ba kayang itinatago ang balita?

bisig ng obrero'y bumuhay sa ekonomya

gusali'y tinayo, lansangan ay pinaganda

ngunit pag sila sa trabaho'y nadidisgrasya

nakakamit kaya ang marapat na hustisya?

marami pang insidenteng di nababalita

marami nang aksidenteng di na nabalita

Itinalaga ang Abril 28 bawat taon bilang International Workers' Memorial Day (an international day of remembrance and action for workers killed, disabled, injured or made unwell by their work) sa iba't ibang panig ng mundo. Ngunit di lang sa araw na ito dapat natin silang gunitain dahil patuloy pa ang mga nagaganap na disgrasya sa mga pagawaan.

Gutom sa Gitna ng Kaunlaran

GUTOM SA GITNA NG KAUNLARAN

ni Gregorio V. Bituin Jr.

14 pantig bawat taludtod

isang tao, sa bangketa'y tila walang malay

sa harap ng isang kainang kilalang tunay

gutom, hawak ang tiyan, nakalahad ang kamay

walang sapin kundi baro, barya'y hinihintay

"now serving breakfast" ang nakapaskil sa salamin

nag-aanyayang pumasok doon at kumain

hintay, bakit ang pulubi'y di mabigyang-pansin

dahil walang salaping pambili ng pagkain

“now serving breakfast”, anunsyo ito ng restoran

ngunit ito’y di libre, ito'y dapat bayaran

ganito ang gutom sa gitna ng kaunlaran

kayrami ng pagkain, gutom ang kababayan

pulubi? sa Pilipinas kayraming pulubi

ngunit lingkod-bayan, sa kanila'y walang paki

ang pamahalaan sa kanila'y anong silbi

ang alam nila, gutom ka pag walang pambili

ganito ang sistema sa bayan nating ito

walang pakialaman magutom man ang tao

kaya kung wala kang pera sa kapitalismo

sadyang papangarapin mong sistema'y magbago

pagbabago? salitang sa dukha nga'y kaytamis

ito ang pangarap ng nabubuhay sa hapis

sistema’y dapat baguhin nitong nagtitiis

ito’y kaya kung mga dukha na’y magbibigkis

ang litrato'y kuha ni Glenz, na ka-facebook ni kasamang Jhuly Panday, na magkasama sa isang Artists Collective

Hukbo ng mga Kumain-Dili

HUKBO NG MGA KUMAIN-DILI

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

hukbo ng kumain-dili'y napakalaki

sa mundo'y milyon-milyon, talagang kayrami

habang pagkai'y puno sa mall at grocery

dahil walang pera'y di sila makabili

habang napapailing ka ay nagsusuri

bakit sistemang ganito'y nananatili

dahil pagkai'y ginawa, tubo ang mithi

di upang pakainin ang gutom na lipi

mga kumain-dili'y laksa sa Aprika

kilala sa mga bansang ito'y Somalia

Burundi, Rwanda, Zimbabwe, Congo't Angola

meron ding ganito sa Latin Amerika

payat yaong mga bata't kulang sa lakas

marami sa kanila'y sa gutom nautas

sa Asya’y mayroon ding sa gutom di ligtas

sa North Korea, Bangladesh, at Pilipinas

anong tulong natin, paano mababago

ang sistemang itong ginugutom ang tao

sobra-sobra ang pagkain ngunit may presyo

lipunan ba'y hahayaan na lang ganito

may nagugutom sa gitna ng kaunlaran

pagkai'y karapatan, huwag pagtubuan

gawin ang pagkain para sa mamamayan

upang magawa ito, sistema’y palitan

Ang Inggit

ANG INGGIT

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

“Pity is for the living, envy is for the dead.” Mark Twain

“Envy shoots at others and wounds itself.” -  English Proverb

“Envy eats nothing but its own heart.” - German Proverb

pag isang tao'y may naipon, may nagawa

kinaiinggitan ng mga palamara

kung anu-ano'y sabi't nag-aalimura

para bang kinawawa’t sila'y walang wala

inggit ba'y dahil ang sarili'y walang silbi

walang kasiyahan, ang ramdam nila’y api

inggit ba'y paraan nila ng pagsisisi

sa kawalan, pagtakas mismo sa sarili

imbes makuntento kung ano ang mayroon

namamatay sa inggit, kapara ay leyon

pulos bulong sa kapwa't tila nabuburyong

bakit ako'y wala, bakit sila'y mayroon

bakit kanila'y kayrami, sa akin konti

nangingimbulo’t di maabot yaong mithi

karamdaman na kaya ang pananaghili

o pagkaawa sa sarili yaong sanhi

hayaan mo na silang mamatay sa inggit

ituloy mo lang ang pag-iipon mong pilit

wala na yatang lunas ang kanilang sakit

nais mo mang sa kanila'y magmalasakit

nakamamatay ang inggit, nakamamatay

puso ng tao'y tila kinulong sa hukay

buti pa'y sarili'y magsikap magtagumpay

ng di mainggit sa kapwa't sumayang tunay

Ang Pintuan

ANG PINTUAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
11 pantig bawat taludtod

i
ang tao'y pumapasok sa pintuan
at iyon din ang kanyang lalabasan
magnanakaw ay ibang kaasalan
ito yaong papasok sa pintuan
aalis nang sa bintana daraan

ii
kung sa bahay mo'y pauwi na doon
magpapahinga, pinto'y sasalubong
papasok ka’t sa bahay mo’y kakanlong
sa silid mo'y hihilata na doon
magninilay muna at magkukulong

iii
anong nangyayari sa may labasan
di malalaman kung nasa kwarto lang
anong naganap sa pamahalaan
bakit ganyan ang takbo ng lipunan

upang magkaroon ng katugunan
ang sa isip mo'y mga katanungan
dapat ka lang lumabas ng pintuan
makihalubilo sa sambayanan

iv
dahil sa pangarap ng sobrang luho
pagkat nais tumubo ng tumubo
kapwa'y inagrabyado, di nagtino
sala'y napatunayan, nabilanggo

ilang taon na sa loob ng hoyo
laging nakatitig doon sa pinto
paglaya'y nasa isip nakatimo
ninanasa’y makalabas ng pinto

v
nakatulala siya sa kisame
pakiramdam niya'y natuturete
sa diwa'y diwata ang naghehele
tila siya'y wala na sa sarili

sa batas iyon ang makabubuti
buhay ay inutas, kapwa’y inapi
pinto'y kandado't siya'y nagsisisi
may bukas pa ba o doon ang hulí

Tibak at Danas sa Gunita

TIBAK AT DANAS SA GUNITA
(pagpupugay sa mga manunulat ng "Tibak Rising")
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

sa hulihang kabanata ng Noli Me Tangere
ang mamamatáy na noong si Elias ay nagsabi:
"huwag limutin ang nabulid sa dilim ng gabi"
bilin ito’t aral na uminog sa masang api

biling umalingawngaw sa takbo ng kasaysayan
sa pananakop ng Espanya, bayan ay lumaban
sa Amerika't Hapon, tayo'y nakipagdigmaan
noong batas-militar, lumaban ang sambayanan

maraming estudyante noon ang nagsama-sama
upang pasismo’y wakasan, palitan ang sistema
marami'y palaban, naging ganap na aktibista
rali, komunidad, piketlayn, kapiling ang masa

bagamat uminog ang takot sa dibdib ng madla
naganap noon ang tinatawag na Unang Sigwa
sa La Tondeña unang nagwelga ang manggagawa
sa Tondo naman, naorganisa ang maralita

mga aktibista'y masigla't tila walang takot
lumaban sa pamahalaang sa masa'y kilabot
ngunit marami sa kanila'y hinuli, dinampot
may namundok, may namatay, nawala at dinukot

prinsipyado ang mga tibak, bayani ng masa
mga danas ng paglaban ang mga kwento nila
saya, ginaw, init, pantal, pait ng alaala
hirap, sakit, gutom, luha, namatay na kasama

"huwag limutin ang nabulid sa dilim ng gabi"
di ito nalilimot, marami pang nagsisilbi
di pa tapos ang tunggalian, kayrami pang api
magwagi sa labanan ng uri'y dapat mangyari

tunay ngang masa ang lumilikha ng kasaysayan
mga tibak na bahagi ng historya ng bayan
salamat sa mga ibinahaging karanasan
pagpupugay po sa inyo, mga tibak ng bayan!

- Hulyo 26, 2012

Ang tula'y nilikha matapos mabasa ang artikulong
"Tibak Rising" ni Ma. Ceres P. Doyo sa Philippine 
Daily Inquirer, July 26, 2012, p.A13

Kontraktwalisasyon ba'y isang jigsaw puzzle?

KONTRAKTWALISASYON BA'Y

ISANG JIGSAW PUZZLE?

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

palaisipan ba ang kontraktwalisasyon

na hindi malutas ng milyong manggagawa

ang kailangan ba'y madugong rebolusyon

upang salot na ito'y tuluyang mawala

kontraktwalisasyon ba'y kapara ng bugtong

na kinakailangang hanapan ng sagot

ang lulutas ba niyan ay mga marunong

trapo, abugado, kapitalistang buktot

di ba't may pakana'y yaong kapitalista

upang mabawasan ang mga benepisyo

ng obrerong kayod kalabaw sa pabrika

ayaw gawing regular ang mga obrero

seguridad natin sa trabaho’y nasaan

na nakaukit sa ating Saligang Batas

seguridad na ito’y ating karapatan

o Konstitusyong ito'y may saligang butas

anong pyesa ang nawala sa jigsaw puzzle

hanapin natin, makita kaya ang sagot

di ba’t may sagot sa problema't kuntil-butil

bawat epidemya'y may katapat na gamot

sa isyung ito'y di dapat maging tahimik

ang manggagawang lumikha nitong lipunan

alinlangan pa kaya silang maghimagsik

upang malutas nila ang palaisipan

jigsaw puzzle na ito'y halina't buuin

nawawalang pyesa'y atin ding mahahanap

magtyaga't kumilos tayo't pasasaan din

kalutasan ay atin ding mahahagilap

Isang kamatis ang ulam sa bawat kainan

ISANG KAMATIS ANG ULAM

SA BAWAT KAINAN

ni Gregorio V. Bituin Jr.

14 pantig bawat taludtod

ang tumpok ng kamatis, ngayon ay sampung piso

laman ay lima, minsan apat ang laman nito

kaya mura'y panahon nito't mura ang kilo

alam mo bang sa akin, kaylaking tulong nito

ilang panahong pulos trabaho ng trabaho

prinsipyo'y tangan-tangan, kumikilos ng todo

kahit walang alawans, patuloy pa rin ako

barya'y tipid na tipid, ano bang bibilhin ko

madalas walang kain, kaya nga namamayat

paborito kong beef stake, porkchop, wala nang lahat

wala kasing pambili, barya'y di makasapat

para gutom maibsan, kamatis ang katapat

pinagtiisan itong pagdidildil ng asin

bibili ng kamatis, pandagdag sa pagkain

ihahalo sa toyo matapos kong gayatin

iuulam sa kanin, nakakabusog na rin

ang ulam kong kamatis, kakampi nitong bayan

sa tibak na tulad kong walang laman ang tiyan

isang kamatis lamang ang ulam sa agahan

isa sa tanghalian, isa rin sa hapunan

sa bahaw ay ulam na, gutom na’y napapalis

pag naubos ang toyo, ihahalo sa patis

laging nakakasama sa bawat pagtitiis

laki kong pasalamat, may kakamping kamatis

Himutok ng magwawalis sa isang rali

HIMUTOK NG MAGWAWALIS SA ISANG RALI

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

isang magwawalis ang minsan ay nagsabi:

"lagi na, pulos kalat na naman sa rali!"

sa komento niya, siya ba'y masisisi?

nagkakalat tayo, may magwawalis kasi

sa magwawalis, ito'y dagdag na trabaho

ngunit wala naman siyang dagdag na sweldo

nago-obertaym ang tulad niyang obrero

dahil dapat walisin ang kalat na ito

ang mga nagrali'y may pag-ibig sa bayan

adhika'y baguhin ang takbo ng lipunan

gusto'y maging matino ang pamahalaan

ngunit sariling hanay, nagkakalat naman

paumanhin sa magwawalis, pasintabi

salamat sa puna, aminado po kami

mga kasama, huwag magkalat sa rali

ating simulan sa hanay nating sarili

tulungan natin ang magwawalis na ito

upang sa susunod, turan niya'y ganito:

"sa rali, konti na lang ang winawalis ko

totoo nga ang hangad nilang pagbabago!"

Mamamayang gutom sa saganang lungsod

MAMAMAYANG GUTOM SA SAGANANG LUNGSOD
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

maraming pagkain dito sa kalunsuran
lunsod na itong tanda ng kasaganaan
ngunit laganap pa rin itong kagutuman
masa'y sadyang nagdurusa sa karukhaan

sa lungsod tinayo ang maraming pabrika
merong gumagawa ng pagkaing delata
may pabrika ng noodles at mga tsitsirya
pagkaing pangkalamidad ang gawa nila

tila di na uso ang pagkaing sariwa
kinukulong na sa lata ang mga isda
kaya sardinas itong pagkain ng dukha
pamatid-gutom lang, pagkaing pangkawawa

kayraming pagkain dito sa kalunsuran
ngunit bago nyo ito mapakinabangan
kailangang bilhin ito sa pamilihan
salapi, pera, kwarta, piso'y kailangan

lahat sa lungsod, may kapalit na salapi
kung wala ka nito'y walang maiuuwi
sa pamilyang gutom, animo kayo'y sawi
ganyan ang lipunan, may pera'y naghahari

mamamayan ay gutom sa saganang lungsod
katotohanang nakalalambot ng tuhod
mga walang pambili'y laging nakatanghod
sapagkat mga dukhang walang sinasahod

Di Mamalayang Tagumpay

DI MAMALAYANG TAGUMPAY

ni Gregorio V. Bituin Jr.

15 pantig bawat taludtod

Karaniwan, tagumpay ay di madaling makita

Di tulad ng laban ni Pacquiao na nakabandera

Tagumpay na pinagsumikapan hanggang makuha

Sa pagtitiyaga, nilaga'y kaysarap ng lasa

Wala naman kasing dahilan upang magmayabang

Na magaling ka't ang iba'y pawang mga talunan

Baka asarin ka't sabihang nakatsamba ka lang

Buti pang tumahimik nang walang makaalitan

Sa iyong tagumpay, hayaang wala silang malay

At huwag ka ring magyabang na ikaw'y nagtagumpay

Gawin mo lamang ang tama't kung ano ang may saysay

Kung nais mong magbalato'y tahimik kang mamigay

Nang dahil sa tagumpay, totoong may pagbabago

Ngunit tandaang huwag itong ilagay sa ulo

Marami riyang maiinggit at totoong tuso

Kaya sukat mong pag-ingatan ang mga bolero

Ipakita mong nagpapakatao ka't marangal

Na kahit biglaan kang naparoon sa pedestal

Sa tagumpay na natamo'y di nagpapakahangal

Kundi nakikipagkapwa ka't may magandang asal

Sa Pagkulo ng Sinaing

SA PAGKULO NG SINAING

ni Gregorio V.Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

sadyang tunay, kukulo lamang ang sinaing

kung merong nagbabagang apoy sa ilalim

dapat tantyado ang apoy at mapahina

upang di masunog, mahilaw o malata

tulad din ng baga ng apoy sa kilusan

pagningasin pa ang prinsipyo't kalooban

alamin ang kasaysayan ng gintong palay

na itinanim sa gitna ng saya't lumbay

tayo nang magtanim, magbayo at magsaing

upang tayo naman at iba'y makakain

itanim ang binhi ng prinsipyo't himagsik

alagaan, palaguin ang inihasik

alagaang mabuti, huwag ikalburo

mas masarap kung kusa nang nahinog ito

hanggang sa yaong gintong palay na'y gapasin

tanggalan ng ipa, maluto't maging kanin

tiyakin mong mabantayang tama ang gatong

dahil kung hindi, ang kakainin mo'y tutong

pakuluin ang masa upang maghimagsik

hanggang sistemang bulok, tuluyang tumirik

Libre lang ang mangarap

LIBRE LANG ANG MANGARAP

ni Gregorio V. Bituin Jr.

9 pantig bawat taludtod

libre lang naman ang mangarap

sintayog man ito ng ulap

prinsesa kitang aking hanap

na lagi sa aking hinagap

libre lang naman ang mangarap

tayo'y hindi na maghihirap

ah, kayhirap namang magpanggap

kailangan pa ring magsikap

Minsan, isang umagang kaypanglaw

MINSAN, ISANG UMAGANG KAYPANGLAW

ni Gregorio V. Bituin Jr.

9 pantig bawat taludtod

mapanglaw na ang opisina

akala mo'y isang bodega

isang gubat ng alaala

nagkalat ang parapernalya

tila ba ito'y hinalughog

sa puso’y halos makadurog

yaong pangarap bang kaytayog

basta na lamang ba lulubog

opisina'y nangungulila

nasaan na ang manggagawa

solong naiwan ay napatda

sa kisame'y napatulala

walang imik, ang diwa'y gising

sa upuan napapailing

sa isip ay nagtutumining

manggagawa pa ba’y darating?

tula hinggil sa pelikulang Dead Poets Society

Dead Poets Society, sikat na pelikula noon
na marahil naghubog din sa isang henerasyon
sa manonood ay talinghaga ang pasalubong
ligaya, lungkot, ngiti, rimarim, kutya, linggatong
malalalim na katagang tila ba di malulon
bagamat nauunawa ng may magandang layon
kasama ang kani-kanilang musa'y naglimayon
at tila di madalumat kung saan paroroon

- gregbituinjr, 071712

Ginupitan ko ang aking sarili

GINUPITAN KO ANG AKING SARILI

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

nais ko lang putulan ang aking patilya

bawasan ang buhok nang lumitaw ang taynga

ngunit sa barbero ba ako pa'y pupunta

gayong presyo na ng gupit niya'y singkwenta

ako na kaya ang sa buhok ko'y gumupit

ito ang pasiya ko dahil nagigipit

gunting, salamin, suklay, diskarte ang gamit

sa presyo ng gupit, almusal ang kapalit

kaya ako nga ay humarap sa salamin

sinuklay ang buhok, ah, kaysarap suklayin

at saka hinagod ng gunting na matalim

patilya'y inukit ng maganda, ginunting

ginupit ang buhok, pinalitaw ang taynga

inayos ang hubog ng gupit ng patilya

tiningnan sa salamin kung gupit pantay na

minasdan ang mukha kung gupit bumagay ba

naligo naman ako agad pagkatapos

kaya ko rin palang gumupit ng maayos

at ito nga, natipid ko'y singkwenta pesos

may sukli pa ang kanin at piritong bangus

Ekspresyon

EKSPRESYON
ni Gregorio V. Bituin Jr.
9 pantig bawat taludtod

ang paglikha'y isang ekspresyon
ng sariling nararamdaman
ang bawat kataga'y kombulsyon
ng kanyang mga panawagan

si Batuteng iniidolo
ay naukit sa panitikan
at sina Balagtas at Rio
umukit din ng kasaysayan

kung idolo mo'y si Balagtas
ano bang pakialam nila
hayaan ang kanilang pintas
dahil magagaling na sila

nais kong maging mapanlikha
kataga man o kaya'y sining
lilikha ng anumang akda
mula sa diwa'y tumitining

Kaya Ikaw, John, Magsumikap Ka

KAYA IKAW, JOHN, MAGSUMIKAP KA

ni Gregorio V. Bituin Jr.

10 pantig bawat taludtod

"kaya ikaw, John, magsumikap ka"

mensaheng umalingawngaw noon

sa katapusan ng John en Marsha

nagmulat sa isang henerasyon

John en Marsha ng kabataan ko

komedyang di santuka't sangkahig

habang inaaliw nila tayo

winawalis ang pera sa sahig

"kaya ikaw, John, magsumikap ka"

sermon ni Dely Atay-Atayan

sa pagtatapos ng John en Marsha

pang-aliw ito't aral sa bayan

kaya sa maraming John Puruntong

payo itong sa puso bumaon

Minsanan lang

MINSANAN LANG
ni Gregorio V. Bituin Jr.
5 pantig bawat taludtod

minsang mauntog
di na uulit
minsang mahulog
di na pipikit

minsang kinabog
di na makulit
minsang nagdabog
di na humirit

minsang dumulog
may masasambit
minsang nambugbog
may masasabit

minsang nayugyog
agad kumapit
minsang kumulog
iyak ang langit

minsang nagluhog
nitong pag-ibig
ang iniirog
kapit sa bisig

minsang pinupog
ng laksang halik
sintang inirog
mata'y tumirik

Si Lean Alejandro, Magiting na Aktibista

SI LEAN ALEJANDRO, MAGITING NA AKTIBISTA

ni Gregorio V. Bituin Jr.

15 pantig bawat taludtod

dalawampu't limang taon na ang nakararaan

nang paslangin ng kung sino ang kilalang si Lean

hanggang ngayon di pa mahagilap ang katarungan

tila hustisya'y kay-ilap sa bayani ng bayan

si Lean, isang magiting na lider-estudyante

nangarap ng pagbabago, nagsimula sa U. P.

binaka yaong mga mali, kasama ni Lidy

nakibaka, nagtalumpati, sumama sa rali

kinausap ang masa, kinaibigan ang dukha

kasama sa bawat laban ng mga manggagawa

ipinagtanggol ang karapatan ng maralita

bayani ng masa pagkat ang masa'y kinalinga

aktibista siyang magiting, sa kapwa'y may puso

habang kinalaban niya ang sakim at maluho

ngunit ang bawat pagbaka sa sakripisyo'y puno

siya'y pinaslang, ang bayan ay nadilig ng dugo

gayunman, pasasalamat yaong bati ng bayan

sa kanyang ikalimampu't dalawang kaarawan

maraming salamat sa mga inambag mo, Lean

di ka nabigo, pagkat tinuloy namin ang laban

- Hulyo 10, 2012

Paglaya

PAGLAYA
ni Gregorio V. Bituin Jr.
15 pantig bawat taludtod

"The struggle for freedom is the next best thing to actually being free." ~ Lean Alejandro

tigib sa gunita ang pag-asam ng kalayaan
kahit di napipiit ang diwa sa bilangguan
ngunit dapat lumaya ang isip, puso't katawan
mula sa kuko ng mapagsamantalang lipunan

sapupo ni Lean ang pag-asa't pakikibaka
kahalukipkip ang pag-ibig sa bayan at sinta
di magagapi ninuman ang layang ninanasa
kikilos at kikilos pa rin ang hiráp na masa

patuloy na itindig ang dangal ng kapwa't madla
patuloy na makibaka sa panahon ng sigwa
pagkilos tungo sa paglaya'y di dapat humupa
hanggang totohanang kamtin ang ganap na paglaya

tama nga ang sabi ni Lean, tunay na pagkilos
ang susi upang maharap ang nagbabadyang unos
upang totoong kalayaan ay makamtang lubos
at lumaya sa tanikala ng pagkabusabos

Laro ng aming kabataan

LARO NG AMING KABATAAN

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

tanda mo pa ba noong naglalaro tayo

doon sa paaralan, kita'y naghoholen

at sa lansangan laro nati'y patintero

pag pista’y nag-aagawan pa sa pabitin

tulad ng iba, ako'y lumaki sa lungsod

matapos ang aralin, pulos paglalaro

samahan namin noon nga'y nakalulugod

sipa, goma, takbuhan, taguan, siyato

uso noon ang teks na kartong laro namin

habang di pa uso noon ang text at cellphone

teks na animo'y komiks, may kwento't may drowing

sa pitik ng hinlalaki'y kakalat iyon

tumbang preso'y hindi pagtumba ng bilanggo

gamit dito'y walang lamang lata ng gatas

magkakampihan dito ang magkakalaro

lata'y patutumbahin gamit ang tsinelas

tabi ng eskwelahan ay gubat pa noon

ngunit ngayon ito'y malaking apartment na

doon nanghuhuli ng gagambang panabong

tutulay sa istik at maglalaban sila

nauso din noon iyang trumpo at yoyo

minsan nga sa trumpo'y nabasag ang salamin

ng kapitbahay, nagalit, nais mamalo

dahil walang sinuman ang nais umamin

wala pang kompyuter noon ngunit masaya

pagkat magkababata'y naglalarong tunay

lagi nga kaming laman noon ng kalsada

di na lumalayo, sa tapat lang ng bahay

kaysarap gunitain at balik-balikan

ng mga larong di pa naman nalalaos

sa paggunita'y bakas pa ang kasiyahan

pagkat kabataan namin ay nairaos

Internasyunalismo

INTERNASYUNALISMO

ni Gregorio V. Bituin Jr.

15 pantig bawat taludtod

nagkataon lang sa Pilipinas ako sinilang

kaya iyang banyaga'y di natin agad kalaban

gayunman, nauunawaan ko ang kasaysayan

kung bakit ninuno'y lumaban sa mga dayuhan

subalit sa panahong ito ng kapitalismo

diwang internasyunalismo'y tinataguyod ko

na nakita ko sa aral ni Emilio Jacinto

sa kanyang Liwanag at Dilim, aking napagtanto

"Iisa ang pagkatao ng lahat," sabi niya

malalim kong pinagnilayan, diwang mahalaga

"Lahat ng tao'y magkakapantay" ang sinulat pa

bilang isa sa mga payo't aral sa Kartilya

ang Kartilya'y nagmulat sa aking matang may luha

upang magpakatao't makipagkapwa sa madla

upang wala nang pang-aapi sa mundo't sa bansa

upang makipagkaisa sa uring manggagawa

kung ako'y taga-Amerika, Europa, o Byetnam

ang Pilipino ba'y kalaban na agad, kay-inam

tayo'y magkapatid, kapwa taong may pakiramdam

kaya sa isyu sa ibang bansa'y may pakialam

kaya internasyunalista sa sarili'y turing

nagkataon lang sa bansang ito ako nagising

bilin nga sa Kartilya, tayo'y magkapantay man din

balat man ay kayumanggi, dilaw, puti o itim

Halina't Ipalaganap ang Baybayin

HALINA'T IPALAGANAP ANG BAYBAYIN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
13 pantig bawat taludtod

"Itong Katagalugan, na pinamamahalaan noong unang panahon ng ating tunay na mga kababayan, noong hindi pa tumutuntong sa mga lupaing ito ang mga Kastila, ay nabubuhay sa lubos na kasaganaan, at kaginhawahan. Bata’t matanda at sampu ng mga babae ay marunong bumasa at sumulat ng talagang pagsulat nating mga Tagalog." - Gat Andres Bonifacio, sa kanyang sanaysay na "Ang Dapat Mabatid ng mga Tagalog"

inamag na ba sa dahon ng kasaysayan

yaong panulat nating tawag ay baybayin

pamana ng ninuno'y pinababayaan

tila wala na ritong nais pang pumansin

ngunit bakit ba pilit kinakalimutan

ang sariling panulat ng ninuno natin

tila tayo binunot sa pinag-ugatan

memorya ng bayan ay tinaboy sa hangin

maglabas tayo ng sariling pahayagan

na ang gagamiting panulat ay baybayin

isabaybayin natin ang balita’t agham

tula, sanaysay, krosword, kwento't lathalain

ito'y isang masalimuot na usapin

na dapat nating pag-isipan, pag-usapan

ang pondo't makinarya'y saan manggagaling

sinong magdidibuho nitong pahayagan

sa antigong baul hinango ang baybayin

gayong nakapaloob sa puso ng bayan

binhi nito'y ating ihasik, palaguin

hanggang lumaganap sa buong kapuluan

halina't simulan ang banal na mithiin

narito ang ating lakas at unawaan

payak na hiling na ito'y marapat dinggin:

dapat nang buuin ang isang patnugutan

* Ayon sa talababa sa unang pahina ng Kartilya ng Katipunan, sa salitang "Tagalog," kahulugan ay "lahat ng tumubò sa Sangkapuluang ito" ng mga pamayanang taga-ilog. Idinagdag pa ng talababang iyon na "Samakatuwid, Bisaya man, Iloco man, Kapampangan man, etc. ay Tagalog din." Sa katunayan, pawang magkakasingkahulugan naman ang mga katagang Tagailog, Ibanag, Ilokano, Kapampangan, Sugbohanon, Subanon, Subanen, Agusan, Tausug, atbp. 

Kasamang Rey, Magiting na Lider-Maralita

KASAMANG REY, MAGITING NA LIDER-MARALITA!

ni Gregorio V. Bituin Jr.

15 pantig bawat taludtod

(Inatake sa puso’t pumanaw si Kasamang Rey Baltazar, pangkalahatang kalihim ng KPML-NCRR, noong Hulyo 1, 2012. Siya rin ang ikalawang pangulo ng Samahang Walang Tahanan (SAWATA) sa lungsod ng Kalookan.)

si Ka Rey ay isa sa aming lider na magiting

sa rehiyon siya ang pangkalahatang kalihim

maralita'y kasamang nakibaka ng taimtim

sa kanyang pagpanaw, mga maralita'y nanimdim

dalawang dekadang higit din siya sa pagkilos

tumulong sa laban ng mga maralitang kapos

magaling na lider-maralita, di malalaos

pamilya'y di pinabayaan, minahal nang lubos

ilang taon na namin siyang kasama sa rali

bawat isyu'y sinusuri, di siya atubili

lalo't maralita'y apektado, di mapakali

karapatan ng masa'y lagi niyang sinasabi

mula sa lokal, siya'y naging lider sa rehiyon

lipunan ay inaral, sa sistema’y di umayon

ipinagtanggol ang dukha laban sa demolisyon

ipinagtanggol ang dignidad ng organisasyon

si Kasamang Rey ay isang dakilang sosyalista

sa laban, di siya nang-iwan ng mga kasama

kumilos upang baguhin ang bulok na sistema

adhika ay lipunang may pagkalinga sa masa

kasamang Rey, nagpupugay kaming taas-kamao

dakilang sosyalistang nais baguhin ang mundo

itutuloy namin ang mga naiwang laban mo

pumanaw ka man, tuloy ang laban sa pagbabago

* KPML-NCRR - Kongreso ng Pagkakaisa ng mga Maralita ng Lungsod - National Capital Region-Rizal

Imbes na Charity, Baguhin ang Lipunan

IMBES NA CHARITY, BAGUHIN ANG LIPUNAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.
11 pantig bawat taludtod

kahulugan ng charity ay limos
bigyan kahit ano ang mga kapos
ngunit mumo lang ang pinantutustos
ng mga taong yama'y lubos-lubos

ngunit bakit hanggang charity lamang?
bakit di tumbukin yaong dahilan?
kung bakit may mahirap at mayaman?
di ba't dapat baguhin ang lipunan?

nais lang nilang malaman kung sino
yaong kapos upang limusan ito
ayaw nilang ipaalam sa tao
kung bakit ang mga dukha'y ganito

pinapanatili ang karukhaan
at binubusabos ang karamihan
yaong pantay-pantay na kalagayan
ay kailan kaya masusumpungan

ang pagtsa-charity'y ginawang pilit
ng sinumang nag-aastang mabait
nag-iipon na ng pwesto sa langit
gayong sistema'y sadyang mapagkait

charity'y di talaga kailangan
kung masa'y tamasa ang karapatan
may pagkain bawat hapag-kainan
walang nabubuhay sa karukhaan

kapitalismo ang dumadaluhong
sa buhay ng dukha'y sadyang linggatong
kung nais talaga nilang tumulong
palitan nila ang sistemang buhong

dapat walang mahirap at mayaman
pagkat pantay-pantay ang kalagayan
ibahagi ang yaman ng lipunan
sa lahat ng tao, sa buong bayan