Miyerkules, Marso 26, 2008

Tagayan ang Makata

TAGAYAN ANG MAKATA
ni Gregorio V. Bituin Jr.

Sari-sari ang tinotoma ng abang makata
Umaasang makalilikha ng obra-maestra.
Sa Red Horse, ang makata’y naninipa
Sa Gold Eagle, lumilipad ang diwa
Sa Tanduay ESQ, mata’y natutulala
Sa Emperador, siya ang hari ng toma
Sa Fundador, ang pundasyon ay paglikha
Sa Gran Matador, lumalabas ang talinghaga
Sa Colt .45, lumalakas ang makata
Sa San Miguel, ang makata’y pinagpapala
Sa Hinyebra, parang umiinom ng bitamina
Sa lambanog, bawat tingnan niya’y gumaganda
Nangangarap siya sa lasa ng matamis na tuba
Hoy, pare, halika rine’t tumagay muna
“Hik, ako’y tutula, ako’y natutulala”
Ang makata’y nakagawa ng magandang tula.


Dyeproks

DYEPROKS
ni Greg Bituin Jr.

maaga siyang gumising
para magdyaging
pero tinatanghali
pag oras ng trabaho
napakahilig maglagi sa gym
pero ayaw magbanat ng buto
mahilig magpalaki ng katawan
at magbuhat ng mabibigat na barbel
pero simpleng baso ng tubig
na halos abot-kamay
ay iuutos pa sa katulong
ay ayaw magkusa
siya ba'y hanggang porma lang
ang hirap talagang
maging dyeproks
baligtad ang utak

 - nalathala sa publikasyong Taliba ng Maralita, opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng mga Maralita ng Lungsod (KPML), Hulyo-Setyembre 2002, p.8.

Mabuti na lang, may aktibista

MABUTI NA LANG, MAY AKTIBISTA
Tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Narinig ko minsan ang isang malapit na kakilala
Huwag raw akong paniwalaan dahil isang aktibista
Sinabi pa niyang wala siyang mapapala
Mga gaya kong aktibista ay wala raw kwenta.

Kung anu-ano raw ang isinisigaw namin sa kalsada
Pag-aaral nami’y pinababayaan, ang sabi pa
Ni hindi na raw kami pumapasok sa eskwela
At pati kapwa mag-aaral ay aming ginugulo na.

Pinapasok daw namin ang mga pabrika
Kung saan hindi naman kami manggagawa
Mga obrero raw ay aming inoorganisa
Upang awayin itong mga kapitalista.

Siya’y nilapitan ko at aking tinanong
Bakit niya sinabing aktibista’y mga gunggong?
Siya’y napatda’t nagtangkang umurong
Sa mga isyu kong inilatag wala siyang maitugon.

Ang nasabi lang niya’y dapat kaming magsikap
Upang aming pamilya’y makaahon sa hirap
Huwag daw akong sumali sa mga mapagpanggap
Dahil pag nasakta’y di tatapunan ng lingap.

Sabi niya’y sarili daw namin ang pakaisipin
At kami’y magsumikap upang sarili’y paunlarin
Pinaniniwalaan daw ay huwag didibdibin
At baka raw sa kangkungan kami ay pulutin.

Mga isyu ng bayan ay dapat daw ipaubaya
Sa pamahalaang para sa kanya’y mapagkalinga
Huwag na raw kaming makialam at makibaka
At huwag guluhin itong pamahalaan ni Gloria.

Kaming aktibista’y magugulo’t walang kwenta?
Dito daw sa mundo’y dapat kaming mawala
Ay, anong sakit naman ng mga paratang niya
Para niya akong pinukpok ng maso sa mukha.

Siya ba’y walang muwang sa mundo’t bata pa?
Ngunit may isip na siya’y may edad na
Akin bang sasabihing dapat na patawarin siya
Dahil di niya alam ang kanyang ginagawa?

Kaibigan, may dahilan kung bakit may aktibista
Ipaliliwanag ko sa ‘yo ang kanilang mga simula
Sila’y mga aktibista dahil may dapat ipagbaka
Baguhin ang mga maling patakaran at panukala.

Sa kasaysayan ng bansa’y napakaraming aktibista
Gaya nina Rizal, Bonifacio, Ninoy Aquino’y Hen. Luna
Isama pa sina Ka Popoy Lagman, Edjop at Lorena
Sila’y nakibaka pagkakapantay-pantay ang adhika.

Ang diktaduryang Marcos pati pamahalaang Estrada
Mga administrasyon itong sa bayan ay kumawawa
Hindi ba’t sila’y ibinagsak sa tulong ng mga aktbista
Kung walang aktibista’y walang rebolusyong Edsa.

Tingnan mo pag langis ay biglang taas ng presyo
Di ba’t tataas ang mga bilihin, lahat tayo’y apektado?
Tiyak na maghihigpit ng sinturon itong mga obrero
Pati ulo ng karaniwang mamamaya’y tiyak na tuliro.

Hindi ba natin pupunahin kapalpakan ng gobyerno
Na nangakong maglilingkod sa sambayanang Pilipino
Lagi na lang bang sa kanila’y tango tayo ng tango
Ibinabaon na tayo sa hirap, di pa ba tayo kikibo.

Kaibigan, kaya may aktibista’y upang may makibaka
Mabago’t maitama mga baluktot na batas at panukala
Lalo na hinggil sa mga isyung sambayanan ang kawawa
Dapat lang kumilos, tayong lahat, ikaw, ako, sila.

Pagbabago sa lipunan ang siyang hibik ng mga aktibista
Tanggalin ang mga bulok, singili’t ikulong ang may-sala
Sigaw nila’y dapat nang baguhin ang bulok na sistema
Upang di lalong mahulog sa balon ang kawawang masa.

Di ba’t dapat lang punahin ang pamahalaang mabagal
Mga tila pagong, mga buwaya’t mga baboy sa kural
Karamihan sa kanila’y dapat lang na magpagal
At huwag magpatulog-tulog sapagkat ating hinalal.

Mga korap sa gobyerno’y isang dahilan ng pagdarahop
Ng mga mamamayang hindi talaga nila kinukupkop
Mga pasibo, halina’t huwag punuin ang salop
Sa aming aktibista, baka tuhod nyo ay tumiklop.

Ang nagsasabing magugulo ang mga aktibista
Ay mga taong walang pakialam sa paligid nila
Makasarili’t naiisip ay paano tutubo’y magkakapera
Silang nais magpasasa sa pinaghirapan ng iba.

Kaibigan, mabuti pang maging isang aktibista
Kaysa maging pasibo’t walang pakiramdam
Huwag tayong makibahagi sa bulok na sistema
Huwag maging manhid at tayo’y makialam.

Di ba’t pag nanalo pinaglalaban ng mga aktibista
Pati pasibo’y makikinabang at makikipagsaya
Makikipagsaya sila sa pinagpaguran ng iba
Ang panalong di sila bahagi’y aangkinin pa nila.

Mabuti na lang, kaibigan, at may aktibista
Sa mga gagong lider ay merong pumupuna
Kaysa ipaubaya ang lipunan sa mga lider na sira
Tama lang na pamahalaa’y yanigin ng aktibista.

Aktibista’y nanggigising ng mga utak-kalabasa
Na karamiha’y sa buwis ng tao nagpapasasa
Tama lamang na tao’y pumalag at makibaka
Lalo na’t mali ang patakaran at mga panukala.

Mabuti na lang at may aktibista, aking kaibigan
Silang ang nasa isipa’y kinabukasan ng sambayanan
Halina’t pag-aralan natin itong takbo ng lipunan
Tayo nang kumilos at sistemang bulok ay palitan.

(Nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, isyu ng Abril-Hunyo 2001, p. 8)

Natuturete

NATUTURETE
ni Greg Bituin Jr.
8 pantig bawat taludtod

Shabu pala ang dinale
Kaya para silang tae
Ang dami ng sinasabi
Maputla pa’t nabibingi.

Lakas-tama sa kukote
Sa shabu’y natuturete
Hawak pa nila’y panali
Ay, baka sila’y magbigti.

Pag parak ang nakadale
Sila ay mapuputakte
Parak ay ngingisi-ngisi
Habang hawak itong yosi.

Mga Teargas ni Hudas

MGA TEARGAS NI HUDAS
tula ni Greg

Sa bawat pagbagsak ng teargas sa lupa
Napapaluha’t nasasaktan ang maraming masa
Sila’y itinataboy ng mga unipormadong buwaya
Tini-teargas ng mga doble-kara’t mukhang pera.

Hinihilam nitong teargas yaong mga mata
Ng mamamayang taas-noong nagpo-protesta
Mga masang ito’y ang layunin ay makibaka
Upang makamit ang panlipunang hustisya.

Katarunga’t kabutihan ang kanilang minimithi
Makukuha kaya nila ito sa mga maiitim ang budhi?
Pagsasamantala’t kasakiman, ayaw na nilang manatili
Lalo na ang pagkaganid ng iilan sa ginto’t salapi.

Teargas ay hinahagis sa mga nagpo-protesta
Ng mga walang budhing tuta’t alipin ng kapitalista
Pag nasabihan ng “That’s an order!”, tatalima agad sila
Para silang mga asong-ulol, talagang utak-kalabasa.

Kaya nga’t nakakahiya itong mga unipormado
Na nanumpa pa manding ipagtatanggol ang tao
Dahil sa tatlumpung pirasong pilak, puso’y naging bato
Tumalima agad sa utos ng mga payaso sa gobyerno.

Paano kung ang masa’y bumawi’t gamitan din ng teargas
Ang mga unipormadong “maginoo” pero balat-ahas?
Ah, tiyak na uusok ang ilong nitong angkan ni Hudas
Manggagalaiti sa poot ang mga unipormadong ungas.

Subukan din nating teargasin ang mga ito!
Baka sakaling pumuti ang maiitim nilang buto!!!
Tiyak manggigigil din sila’t masasaktan din ng todo
Gaya ng ginagawa nila sa mga karaniwang tao.

Saan kaya ang imbakan nitong mga teargas
Upang ating madurog ang kanilang mga armas?

- nalathala sa publikasyong Taliba ng Maralita, opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng mga Maralita ng Lungsod (KPML), Abril-Hunyo 2001, p.8.

Ang Binhing Itinanim sa Matabang Lupa ng Rebolusyon

ANG BINHING ITINANIM SA MATABANG LUPA NG REBOLUSYON
tula ni Greg Bituin Jr.

ang buto ng mangga pag itinanim ay nagbubunga ng masarap na mangga

kapag binhi ng palay ay inihasik ng magsasaka sa lupa, nagbubunga ito ng palay, na nagiging bigas at kaning pantawid-gutom sa masang maralita

ang binhi ng rosas kapag itinanim at inalagaan ay nagbubunga ng magandang bulaklak na maiaalay sa magagandang dalaga

ang binhing itinanim sa matabang lupa ng rebolusyon ay magbubunga ng tunay na pagbabago sa lipunan

ang binhing itinanim ni Ka Popoy sa puso’t isipan ng uring manggagawa, na mula sa bunga ng diwa’t karanasan nina Marx, Engels, Lenin, Crisanto Evangelista, Asedillo, at iba pang lider-manggagawa, ay kailangang tuluy-tuloy na alagaan, diligan at pagyamanin ng mapagpalang kamay ng manggagawa nang sa gayo’y magbunga ng kalayaan ng uri mula sa sistemang mapagsamantala

ang binhing iyon ay nagmula sa pagiging matatag niyang puno ng kilusang paggawa

nagsimula siyang kasapi ng Samahang Demokratiko ng Kabataan nuong panahong umiiral ang kamay na bakal

matyaga niyang pinag-aralan ang mga akda nina Marx, Engels at Lenin, kasabay ng pagtatanong at pagmamasid kung bakit ganito ang lipunan, kung bakit napakaraming naghihirap habang ang iilan lang ang yumayaman, kung bakit may inaaliping manggagawa at may kapitalistang gahaman

at mula sa pangarap na baguhin ang lipunan ay kanyang itinatag ang sosyalistang Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP), Sanlakas, Kapatiran ng mga Pangulo ng Unyon sa Pilipinas (KPUP), at ang Partido ng Manggagawa (PM) ang huli niyang proyekto

naging gulugod siya ng Lawin 35, Kilusang Rollback, Congress for Labor Unity at panawagang Resign All

naging balikat sa laban ng Freedom Island, Temic, Philippines Air Lines, at marami pang iba

naging kasangga sa laban ng mga maralita para sa laban sa katiyakan sa paninirahan

at sabi ng iba’y naging kalihim pa siya ng Partido ng Manggagawang Pilipino

at patuloy pang lumalago ang kanyang mga itinanim, nagkasanga, at naging matatag na puno

hanggang sa pinitas ng punglo ang taglay niyang buhay

ah, nakapanginginig ng laman at nakapagngangalit ng bagang ang pagkapaslang sa kanya

at tulad ng binhi’y itinanim ang kanyang katawan sa tigang na lupa

mga kasama, tulad ng iba pang martir na lider-manggagawa, ang binhing itinanim sa matabang lupa ng rebolusyon, ay patuloy nating pagyamanin, diligan at alagaan

hanggang sa ito’y magbunga ng ganap na paglaya

Nalathala sa publikasyong Taliba ng Maralita, Tomo X, Blg 1, Taon 2005, p.8.

Ang Taliba ng Maralita ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng mga Maralita ng Lungsod (KPML).

Ang Dyarista at ang Sanggano

ANG DYARISTA AT ANG SANGGANO
Tula ni Greg Bituin Jr.

DYARISTA:
Sa bawat pag-usad nitong hawak na pluma
Katotohana’t katarungan ang nasa aking diwa
Kahayupa’t pagsasamantala’y nangaglipana
Sa gamit kong pluma’y dapat ibulgar sila.

SANGGANO:
Ano bang magagawa niyang pluma mo
Sa malakas na kalibre nitong baril ko?
Kung pagpapakabayani, ‘yan ang nais mo
Ngayon pa lang, magsubukan na tayo!

DYARISTA:
Hindi pulbura’t bala ang gamit kong sandata
Kundi papel, kamera, kompyuter at pluma
Pagdating sa panulat, haharapin kita
Kahit magtago ka pa sa ilalim ng kama.

SANGGANO:
Hoy, ikaw na dyarista, ano bang akala mo
Sa pluma mo’y mababahag ang buntot ko?
Itong sumusulak kong poot, pakaiwasan mo
Baka isang tinggang bala ang isubo ko sa iyo!

DYARISTA:
Mga talipandas na tulad mo’y dapat mabura
Dito sa mundong ang hari’y mga kapitalista
Hindi mo matatakot ang tulad kong dyarista
Tinatawanan ko lang ang isang tinggang bala.

SANGGANO:
Ang lakas naman ng dating mo, pare
Samantalang wala ka namang sinabi
Kung gusto mo’y manu-mano tayo dine
Para masukat mo, tapang ko’t laki!

DYARISTA:
Lalabanan kita, sabayan kung sabayan
Sa iyo’y baril, sa aki’y pluma naman
Tingnan natin kung sinong huhusgahan
Ng mga tao sa ugali nating kainaman.

SANGGANO:
Huwag mo akong hamunin, torpeng barako
Isang bala ka lang, iya’y tandaan mo!
Huwag mong pag-initin itong aking ulo
Baka hawak na gatilyo’y makalabit ko!

DYARISTA:
Ang tagal naman, bakit hindi mo subukan
Tulad ka rin ng amo mong kapitalistang gahaman
Pero gaya n’yong hangal ay dapat lang tuluyan
Dapat lang kayong kalusin, salot kayo sa lipunan!

ANG MAY-AKDA:
Kaya ang payo ko sa inyo, mga mambabasa
Pagsasamantala sa maliliit ay pakaiwasan sana
Dahil tinitiyak kong pag kayo’y nambiktima
Sa gamit kong pluma, KAYO’Y AKING ITUTUMBA!

Unang nalathala sa publikasyong The Featinean, 1994. Muling nalathala sa publikasyong Taliba ng Maralita, opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng mga Maralita ng Lungsod (KPML), Tomo IX, Blg. 2, Taon 2004, p.8.

Desaparesidos

DESAPARESIDOS
ni Gregorio V. Bituin Jr.
12 pantig bawat taludtod

(Desaparesidos – ang kahuluga’y “involuntary disappearances”. Sila ang mga sapilitang nawala na hanggang ngayo’y pinaghahanap pa rin ng kanilang mga pamilya. Karamihan sa kanila’y nangawala noon pang panahon ng martial law at di pa nakikita, kahit katawan nila, hanggang ngayon.)

Desaparesidos, nasaan kang dako
Nawala ka’t sukat at biglang naglaho
Tila ka tinangay ng kung sinong dyablo
Ang pagkawala mo ay isang misteryo.

Mga kaibiga’y pinaghahanap ka
Mga magulang mo ay nag-aalala
Nagmamahal sa ‘yo’y pumatak ang luha
At mga anak mo’y biglang naulila.

Marami na kayo na nawalang pilit
Di kilalang tao kayo’y ipinuslit
Baka katawan nyo’y tadtad ng hagupit
Di na rin narinig kahit inyong impit.

Di ba’t pagtatanggol sa’ting karapatan
Ay banal na gawa ng bawat nilalang
At bakit ba kayo ay nilapastangan
Kayo ay dinukot nilang mapanlinlang.

Ah… maraming anak ngayo’y malaki na
At mga kapatid ngayo’y matanda na
Napakarami na ng mga ulila
Ngayon, ating mahal ay nawawala pa.

Hoy, mga berdugo, itong ginawa nyo’y
Masakit, dapat ngang parusahan kayo
Ah, hindi ko alam kung magharap tayo’y
Gibain kong bigla iyang dibdib ninyo!

O aking kasama, mahal kong kapatid
Pagkawala ninyo’y sumabog sa dibdib
Hanap na hustisya’y aming igigiit
Di kami titigil kahit may balakid.

Dapat nang matigil itong pagkawala
Dapat nang puksain kriminal na gala
Sa mga ginawa’y parusahan sila
Himasin na nila ang rehas na hawla.

Di pa tapos itong aming paghahanap
Dito sa hustisyang sadya ngang mailap
Ang hiling lang namin ito’y mahagilap
Nang kapayapaan sa puso’y malasap.

- nalathala sa publikasyong Taliba ng Maralita, opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng mga Maralita ng Lungsod (KPML), Oktubre-Disyembre 2001, p.8.

Pag-ibig sa Sangkatauhan

PAG-IBIG SA SANGKATAUHAN
ni Gregorio V. Bituin Jr.

Sagot sa 28 saknong na tulang “Pag-ibig sa Tinubuang Lupa” ni Gat Andres Bonifacio.

(Tulad ng tula ni Bonifacio, ang sumusunod na tula ay may lalabindalawahing pantig din sa bawat taludtod.)

1
May pag-ibig pa bang higit pa sa bayan
Higit pa sa ating lupang tinubuan
Ay, meron, meron pang higit pa nga riyan
Ito’y ang pag-ibig sa sangkatauhan.

2
Ah, tunay ngang dapat na pakamahalin
Ang bugtong na lupang sinilangan natin
Lalabanan itong bawat maniniil
Pupuksain itong mga maninikil.

3
Ngunit kaiba na ang labanan ngayon
Pagkat nagbago na ihip ng panahon
Di na pananakop ng nasyon sa nasyon
Kundi narito na ang globalisasyon.

4
Mga manggagawa’y inaaping tunay
Mababa ang sahod na ibinibigay
Marami’y nawalan nitong hanapbuhay
Ang dignidad nila ay sadyang niluray.

5
Kaunlaran nga raw ang siyang dahilan
Upang pagandahin ang mga lansangan
Ngunit maralita itong tinamaan
Tinanggalan sila ng mga tahanan

6
Sa globalisasyon, tayo’y nasa hukay
Ng karalitaang sadya nitong pakay
Tayo’y itinuring na buhay na bangkay
At dinadala ta sa ikamamatay.

7
Ang sistemang bulok ang siyang dahilan
Kung bakit patuloy itong kahirapan
May mga mahirap at mga mayaman
Halina’t balikan itong kasaysayan.

8
Mula primitibo komunal na lagay
Nitong pamayanan noo’y nabubuhay
Sa sistemang tao’y pawang magkapantay
Bawat kakainin lahat nabibigay.

9
Hanggang malalakas na tribu’y nangwasak
Pawang nang-alipin ng tribung bulagsak
Nag-ari'y malakas, mahina’y hinamak
Ito ang lipunang alipin sa lusak.

10
Hanggang sa alipin ay nagsipag-aklas
At dinurog nila ang mga malakas
Inari ang lupa, di na pumarehas
Naging panginoong maylupang marahas.

11
Mga magsasakang natali sa lupa
Ay nag-aklasan din, binago’y sistema
Di na pinairal hatian sa lupa
Kundi naging ganap na kapitalista.

12
Ang pabrika’y agad na tinayo nila
Inangkin ang tubo at nagsamantala
Sila’y yumayaman dahil sa pagpiga
Sa lakas-paggawa nitong manggagawa

13
Sa mga sistemang ating inilahad
Mula sa komunal tayo’y ipinadpad
Sa kapitalismong inari ang lahat
Nilalaro tayo sa kanilang palad.

14
Ngayon nga’y kapital itong umiiral
Ang sistemang ito’y hindi rin tatagal
Mga manggagawa ang siyang bubuwal
Sa sistemang ito ng mangangalakal.

15
Umiral na itong maraming lipunan
Na tao’y inari’t naging kasangkapan
Nahan ang pag-ibig sa sangkatauhan
Kung hinahamak na itong kapwa’t bayan.

16
Ay, hindi nga sapat maging makabayan
Kundi tayo’y maging pansandaigdigan
Wala ngang pag-ibig sa ating lipunan
Hangga’t ang sistema’y di napapalitan.

17
Maraming maysakit at nangangamatay
Lahat ay may bayad, pagkain, ospital
Ang mga serbisyo ay naging kalakal
Paano pa tayo nito mabubuhay?

18
Globalisasyon na itong umiiral
Na sa bawat bansa’y siyang dumaratal
Sagot daw sa krisis ng nangangapital
At bagong sistema sa pangangalakal.

19
Tiyak apektado itong manggagawa
Ang lakas-paggawa’y lalong mapipiga
Kaya dapat na ngang sila’y magkaisa
At baguhin itong bulok na sistema.

20
Magkaisa ngayo’t tayo’y magpatuloy
Ang sistemang bulok, dalhin sa kumunoy
Ng pagkakawasak hanggang sa maluoy
Palitan na itong gobyerno ng baboy.

21
Kailan pa tayo dapat magkaisa
Kundi tayo ngayon ay mag-organisa
Ang kinabukasa’y ugitin ng madla
Kasama ang buong uring manggagawa.

22
Relasyong pribadong pag-ari ng yaman
Ay ating wakasan, duruging tuluyan
Ito ang tatapos sa mga gahaman
Upang ating mundo’y mabagong tuluyan.

23
Ito’y dahil na rin sa pagsintang tunay
Sa kinabukasan, patuloy na buhay
Pagpapakatao itong naninilay
Pagrerebolusyon sa ati’y gagabay.

24
Tandaang di sapat lumaya ang bayan
Kung karatig bayan ay api rin naman
Sa mundo’y itigil itong karahasan
Sagot ay pag-ibig sa sangkatauhan.

sa pagtitig ng matang apoy

SA PAGTITIG NG MATANG APOY
ni Gregorio V. Bituin Jr.
12 pantig

Pagbabagong mithi’y aking tinutukoy
Bilang adhikaing dapat magpatuloy
Prinsipyong matalas ang dapat isaboy
Sa lipunang bulok masangsang ang amoy
At nagpaparami ng mga palaboy
Panahon na ngayong tayo’y magpatuloy
Mga masasama’y tuluyang maluoy
Madurog sa pagtitig ng matang apoy